علوم تربیتی

کتاب حاضر مجموع سخنرانی‌های مقام معظم رهبری طی دیدار با معلمان و فرهنگیان از سال 1381 تا 1394 را در برمی‌گیرد که شامل نظریات و رهنمون‌های کاربردی ایشان درباره تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت و برنامه درسی ملی است.

در این کتاب سعی شده است با استفاده از مجموعه مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش و چند توصیه راهبردی نظر مدیران مدارس را به برخی قوانین و مقرراتی که در اداره یک واحد آموزشی مورد نیاز است جلب کند و زمینه لازم را برای آگاهی بیش از پیش درباره وظایف و مسئولیت‌هایی که تعیین شده است فراهم نماید. کتاب در چهار بخش به گزیده آیین‌نامه اجرایی مدارس، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها، توصیه های راهبردی و تخلفات و تنبیهات اداری پرداخته است. در انتهای کتاب نیز قانون رسیدگی به تخلفات اداری با ذکر مصادیق و به صورت کاربردی آورده شده است و در پایان هر بخش تعدادی سوال جهت خودآزمایی در نظر گرفته شده است.

انتخاب صحیح مسیر تحصیلی و شغلی موضوعی است که تقریبا همه افراد با آن سروکار دارند و در دوره‌ای از زندگی به مهم‌ترین دغدغه آن‌ها تبدیل می‌شود. در این کتاب سعی شده است ابتدا مفاهیم تفکر هدفمند و استراتژیک در زندگی شغلی و تحصیلی توضیح داده شود و سپس نقشی که این نوع تفکر، در موقعیت افراد، می‌تواند داشته باشد تشریح شود. در این کتاب به مخاطب آموزش داده می‌شود تا به جای تصمیم‌گیری بر مبنای تخیلات و در زمان حال، ابتدا چشم‌انداز 20 سال آینده خود را تصور نماید و سپس بین آن چشم‌انداز و وضعیت فعلی خود جاده‌ای ترسیم کرده و در آن حرکت کند.

آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی محور توسعه و پیشرفت هر سازمانی محسوب می‌شود. هدف کتاب حاضر ارتقای یادگیری و کیفیت ‌بخشی به تعلیم و تربیت، ضمن تبیین رویکرد فعال و اکتشافی است که در آن، برای نمونه، 26 روش تدریس ارائه شده است. کتاب در چهار فصل تدوین شده است که عبارت‌اند از: مفهوم و تعریف یادگیری؛ طراحی آموزشی؛ بحث‌های نظری روش‌های تدریس؛ روش تدریس فعال، اکتشافی و مشارکتی. البته فصل چهارم مهم‌ترین بخش کتاب است و خود دو بخش دارد: معرفی ساختار و روش، و اجرای نمونۀ تدریس در درس‌های گوناگون. در این فصل نمونه‌های کاربردی بسیاری آمده‌اند.

اصلاح و بهبود یک موضوع فرهنگی و پیچیده، مانند تدریس، به کوشش و تلاش همه دست‌اندرکاران از جمله دانش‌آموزان، والدین و معلمان نیاز دارد. درس‌پژوهی روشی برای اصلاح شیوه آموزش است. این کتاب، به بررسی و تجزیه و تحلیل راهکارهایی می‌پردازد که گروه‌های موفق درس‌پژوهی به کار برده‌اند تا عملکرد درس‌پژوهی را سازنده، مطمئن و جامع کنند. این کتاب در 9 فصل به مباحثی چون درس‌پژوهی در عمل، تشکیل یک گروه درس‌پژوهی، متمرکز شدن تحقیق،شکل‌های گوناگون درس‌پژوهی و .... اشاره دارد.

یکی از راه‌های بازاندیشی در روش‌ها که معلمان با مشارکت یکدیگر می‌توانند به کار گیرند، فرآیند درس‌پژوهی است. درس‌پژوهی روند تغییر در مدرسه را تسهیل می‌کند و همان‌طور که از نامش پیداست، پژوهش در درس یا تدریس‌پژوهی است. کتاب پیش رو در هفت فصل انواع روش‌های تحقیق، پیشینه و پیش نیازهای درس‌پژوهی، مدل‌های درس‌پژوهی در جهان و ایران، نکات مهم در گزارش نویسی و بخش‌های مختلف گزارش درس‌پژوهی را تشریح می‌نماید. در ادامه تهیه گزارش در محیط الکترونیکی را به‌صورت کامل توضیح می‌دهد و در انتها خلاصه‌ای از مقاله‌های نقش جشنواره‌های درس‌پژوهی در توسعه حرفه‌ای معلمان را ارائه می‌نماید.

تربیت، شاکله انسان را تغییر می‌دهد که از سویی در روح انسان منعکس می‌شود و از سویی دیگر رفتار و حتی جسم انسان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. این کتاب درصدد است شخصیت انسانی یا همان موضوع تربیت را بررسی کند. به این منظور پس از بیان تعاریفی از شخصیت، به طرح دیدگاه اسلامی در باب شاکله می‌پردازد.

این اثر خاطرات معلمی جوان از اولین سال تدریس به بزرگ‌سالان را در بر‌می گیرد که مشکلات موجود در امر یاددهی یادگیری و مسائل رفتاری فراگیران را بررسی و به ریشه‌یابی آنها می‌پردازد و راه‌هایی را برای یاددهی مؤثر پیشنهاد می‌دهد.

این کتاب چهارمین جلد از مجموعه "راهنمای کامل و کاربردی مشارکتی" است که علاوه بر پیشرفت تحصیلی و علمی دانش‌آموزان، تقویت ابعاد شناختی و فراشناختی آن‌ها را نیز مورد توجه قرار داده است. این کتاب به معلمان نشان می‌دهد چگونه می‌توانند با کاربرد یادگیری مشارکتی در موضوعات مختلف درسی، به تعمیق یادگیری دانش‌آموزان (قوی، ضعیف و متوسط) کمک کنند و آن‌ها را به سوی خودکنترلی و خودمدیریتی و انضباط درونی سوق دهند. این کتاب به‌عنوان یک الگوی عملی جهت کاربرد در کلاس درس استفاده می‌شود. گرچه موضوعاتی نظیر ریاضیات، فیزیک، علوم تجربی و زبان‌های عربی، انگلیسی و فارسی به‌عنوان نمونه، ‌محور مباحث کتاب قرار گرفته‌اند اما معلمان دروسی نظیر تعلیمات اجتماعی، هنر، کار و فن‌آوری، دینی و قرآن نیز می‌توانند از مطالب مطرح شده در کلاس درس بهره بگیرند.

در هزاره جدید که جهان به سوی جهانی‌شدن پیش می‌رود، لزوم تغییر و اصلاح شیوه‌های آموزشی بیشتر مشهود است. این کتاب با پرداختن به مفاهیم و چارچوب‌های اصلاحات آموزشی، الگوهای متعددی از ایده‌های جدید آموزشی و استراتژی‌هایی برای فرایندهای کلیدی مهندسی مجدد آموزشی و مدیریت ارائه می‌دهد و چرایی ضرورت اصلاح امور آموزشی را واکاوی می‌کند.