علوم تربیتی

معلمان بیشترین نقش را در بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و خدمات اجتماعی مدارس ایفا می‌کنند. بدیهی است که دانش تخصصی آنان هنگامی می‌تواند کارایی مطلوبی داشته باشد که با روش تدریس مناسب مورد توجه مخاطب قرار گیرد. نویسنده در این کتاب موضوعات مورد نظر خود را در قالب چهار فصل تدریس، انواع تدریس، شخصیت و ویژگی‌های آن و ارتباط سبک تدریس و ویژگی‌های شخصیتی معلمان ارائه می‌کند.

یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران مدارس تهیه و تدوین برنامۀ سالانه است. کتاب حاضر می‌کوشد در حوزۀ اجرا و عملیاتی‌سازی و بر اساس اسناد بالادستی، بسته‌ای را در اختیار مدیران مدارس قرار دهد که برنامۀ سالانه را همراه با تقویم اجرایی، برنامۀ هفتگی و طرح درس در برگیرد. این کتاب شامل برنامۀ سالانۀ ویژۀ مدیر مدرسه (پیش‌نیازهای بالادستی، توصیه‌های مدیریتی و واژه‌نامۀ تخصصی تدوین برنامۀ سالانۀ مدرسه) و طرح درس‌های نیمه‌ساختۀ همۀ کتاب‌های پایۀ دهم است. در بخش سوم هم بستۀ مدیریت کلاسی ارائه شده‌است.

این کتاب در چهار بخش و سیزده فصل تألیف شده است، نویسنده مخاطب را دعوت می‌کند تا به شیوه صحبت کردن خود فکر کند، چرا گوش دادن در زندگی این‌قدر اهمیت دارد، چطور شنونده بهتری شویم و به عمق تجربه گوینده نفوذ کنیم و چطور مراقب باشیم عادات نادرست، از کیفیت گوش دادن نکاهد. در انتهای هر فصل تمرین‌هایی برای بهبود مهارت گوش دادن گنجانده شده است.

کتاب حاضر یکی از کتاب‌های مجموعه "کلیدهای تربیت کودکان و نوجوانان" است که به روش‌ها و مشکلات تربیتی کودکان و نوجوانان تا سنین بلوغ می‌پردازد. این کتاب با استفاده از علم جدید روان‌شناسی کودک، ثابت می‌کند بسیاری از فرضیاتی که درمورد کودکان بدیهی است چندان قابل اعتماد نیست. فرضیات غلط منجر به اتخاذ شیوه‌های تربیتی نادرست شده است و بر نحوه تفکر ما نسبت به کودکان، تفسیر رفتار آن‌ها و نحوه تعامل با آن‌ها نیز اثری منفی داشته است.

معلم با آشنایی و شناخت روش‌های تدریس قادر به انتخاب مطلوب‌ترین آن‌ها خواهد بود. فصل اول از کتاب حاضر به بیان روش‌ها و فنون تدریس، تفاوت بین تدریس و یادگیری و ارتباط آن‌ها، و در نهایت عوامل مؤثر در تدریس پرداخته است. نویسنده در فصل دوم روش تدریس را از نظر مربیان بزرگ تعلیم و تربیت، از جمله جان‌لاک، روسو، کانت، فروبل، دیویی و مونته‌سوری بررسی می‌کند. در فصل سوم انواع نظریه‌های تربیتی روش تدریس (بنیادگرایی، پایدارگرایی، پیشرفت گرایی، بازسازی و ساخت گرایی) را می‌آورد و در فصل بعد روش تدریس را در مکاتب فلسفی بررسی ‌می‌کند: آرمان‌گرایی، واقع‌گرایی، طبیعت‌گرایی، عمل‌گرایی، وجودگرایی، پست مدرنیسم و فلسفۀ تحلیلی. در فصل پنجم نیز روش‌های سنتی تدریس از جمله حفظ و تکرار، توضیح و سخنرانی مورد بحث قرار می‌گیرند. در فصل ششم، ضمن تعریف تدریس‌های فعال و غیرفعال، الگوهای تدریس غیر مستقیم و روش‌هایی مثل اکتشافی، انفرادی، نمایشی و حل مسئله توضیح داده می‌شوند. در فصل آخر نیز نتایج تحقیقات داخلی و خارجی می‌آید و نویسنده پیشنهادهایی به مخاطب می‌دهد.

کتاب حاضر ضمن معرفی و تحلیل مفاهیم، اصول، نظریه‌ها و نتایج تحقیقات جدید مدیریت آموزشی، زمینه‌های کاربرد آن‌ها را نیز در سازمان‌های آموزشی فراهم کرده است. مؤلفان ابتدا به مرور دقیق و عمیق سیر تفکر و تاریخچه نظریات سازمانی پرداخته‌اند و سپس آخرین پژوهش‌ها و نظریه‌ها را به مدیران آموزشی فعلی و آینده عرضه کرده‌اند. در ابتدای هر فصل، یک پیش‌نگری وجود دارد که فهرستی مختصر از نکات مهم آن فصل است و هم‌چنین در بخش پایانی هر فصل خودآزمایی مفاهیم اصلی گنجانده شده است.

معلمان مهم‌ترین عامل در بالا بردن کیفیت یادگیری دانش‌آموزان هستند، کتاب حاضر با توجه به اهمیت توانمندسازی معلمان کشور و افزایش صلاحیت‌های حرفه‌ای آنان تدوین شده است. این کتاب بر اساس چرخه چندمرحله‌ای نظارت بالینی تالیف شده است. این چرخه شامل ایجاد آمادگی، نشست قبل از مشاهده، مشاهده تدریس، تحلیل و تفسیر داده‌ها، ... و ارزشیابی جامع فرایند و پیگیری رشد و بالندگی معلم می‌شود.مخاطبان اصلی این کتاب مدیران مدارس، ناظران آموزشی و برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران رشد حرفه‌ای معلمان هستند.

با وجود درهم‌تنیدگی دنیای امروز و اهمیت یافتن علوم بین‌رشته‌ای، توجه به آن در آموزش عالی حائز اهمیت است. این کتاب مشتمل بر شش فصل است. در فصل اول،‌ مبانی نظری برنامه درسی بین رشته‌ای و تفاوت‌های رویکرد رشته‌ای و بین‌ رشته‌ای بررسی شده است. فصل دوم با مروری بر گونه‌شناسی، رویکردها و الگوهای بین رشته‌ای به بررسی موضوع برنامه درسی اختصاص یافته است. در فصل سوم تلاش شده است تا یک الگوی نظری برنامه درسی بین رشته‌ای طراحی شود و در فصل چهارم و پنجم و ششم تاکید اصلی بر طراحی یک الگوی کاربردی است.

کتاب پیش رو در چهارده فصل و سه بخش کلی تدوین شده است. بخش اول مربوط به شیوه‌های ایجاد رفتار جدید است. چهار فصل این بخش شامل شکل‌دهی، رهنموددهی و انتقال مهار محرک، زنجیره‌سازی و شیوه‌های آموزش مهارت‌های رفتاری است. بخش دوم به شیوه‌های افزایش رفتار مطلوب و کاهش رفتار نامطلوب می‌پردازد و شامل چهار فصل است. در بخش سوم به شیوه‌های تغییر رفتارهای پیچیده پرداخته شده است که مشتمل بر پنج فصل است. این کتاب در درس‌های روش‌های تغییر رفتار مقدمه‌ای بر روش‌های روان‌درمانی، روان‌شناسی بالینی، تحلیل رفتار کاربردی و مدیریت رفتار کاربرد دارد

امروزه وجود تفکر خلاق در بین اعضای جامعه یکی از عوامل پیشرفت هر کشور است. پرورش خلاقیت به سیستمی خلاق نیاز دارد. کتاب حاضر در هشت فصل می‌کوشد به معلمان کمک کند شاگردان خلاقی تربیت کنند. ابتدا نظام آموزش و پرورش ایران، موانع مسیر نوآوری‌های آموزشی و پرورش خلاقیت در مدارس ایران بررسی و راهکارهای گریز از آن‌ها اعلام شده‌اند. سپس مفهوم خلاقیت بیان شده تا دیدی مشترک ایجاد شود. در فصل سوم نویسنده دربارۀ پرورش یا ذاتی بودن خلاقیت، و چرایی اهمیت آن و در نهایت چگونگی آموزش آن سخن گفته‌ است. در فصل‌های بعد، چگونگی تقویت انگیزه‌های درونی و استفاده از انگیزاننده‌های بیرونی، روش‌ها و تکنیک‌های آموزش خلاق و مثال‌های مربوط، و ارزیابی خلاقیت و راهکارهای ارزیابی مثبت، 24 راهبرد آموزش خلاق و نمونۀ عملی از آموزش خلاقیت در کلاس درس توضیح داده شده‌ است.