برنامه‌ریزی آموزشی

کتاب «ایدئولوژی، برنامه درسی و جامعه‌شناسی نوین آموزش» یک اثر انتقادی در حوزه آموزش است که به بررسی روابط بین دانش، تدریس و قدرت در بستر ایدئولوژی و برنامه درسی می‌پردازد. این کتاب به دنبال تحلیل چگونگی شکل‌گیری و انتقال دانش در نظام آموزشی و تأثیر آن بر جامعه است. موضوع کتاب دربارۀ کتاب ایدئولوژی و برنامۀ درسی نوشتۀ مایکل اپل است که هرکدام از نویسندگان در فصل مربوط به خود، دیدگاه خود را درباره کتاب ایدئولوژی و برنامۀ درسی و دیگر کتاب‌های اپل بیان می‌کند. مایکل اپل در دانشگاه ویسکانسین‌مدیسن مطالعات سیاست آموزشی، پیوند آموزش و قدرت و برنامه‌های درسی را دنبال می‌کند. آنچه به مطالعات و نوشته‌های اپل ارزشی دوچندان می‌دهد، تجربه‌های او در زندگی شخصی و پیوند نزدیک با آن چیزی است که دربارۀ آن می‌نویسد. اپل سال‌ها معلم بوده و در محیط‌های گوناگون از نزدیک با آموزش و سیاست‌های آن درگیر بوده است.

کتاب «آیا آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد؟ » به بررسی رابطه پیچیده بین آموزش و پرورش و تغییرات اجتماعی می‌پردازد. این کتاب به این سؤال اساسی پاسخ می‌دهد که آیا آموزش می‌تواند به عنوان نیرویی برای دگرگونی جامعه عمل کند یا خیر؟ این کتاب، یک پژوهش در حوزه جامعه‌شناسی است که به بررسی نقش آموزش در شکل‌دهی و دگرگونی جامعه می‌پردازد. نویسنده در این اثر به بررسی رابطه بین آموزش، قدرت و تغییرات اجتماعی پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه آموزش می‌تواند به عنوان ابزاری برای حفظ یا تغییر ساختارهای اجتماعی عمل کند.
این کتاب را می‌توان به دو بخش کلی تقسیم‌بندی کرد، بخش اول کتاب سه فصل اول کتاب (بعد از فصل مقدماتی) از لحاظ نظری به بررسی اهمیت تاریخی و ربط کنونی مباحث پائولو فریره، جورج کاونتس، دوبوآ و کارتر وودسون اختصاص دارد. تمام این افراد دغدغه این سؤال را داشتند که آیا آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد. بخش دوم کتاب از لحاظ عملی نشان می‌دهد که همیشه کنش مقاومتی وجود دارد. نویسنده در این کتاب می‌کوشد تا نقش آموزش را به منزله ابزار اساسی ایجاد تغییرات در سطح اجتماعی معرفی کند.

ما نخستین پدرها و مادرهایی هستیم که فرزندانمان تا این حد درگیر رسانه‌ها شده‌اند. هیچ نقشه راهنمای قدیمی در صندوقچه تجربیّات پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای این شرایط جدید وجود ندارد…
باید بپذیریم که به زمانه‌ای نو قدم گذاشته‌ایم و ناگزیریم برای تربیت در عصر رسانه‌ها یا راهی بیابیم یا راهی بسازیم. راهی که فرزندانمان با‌ حرکت‌ در ‌آن بیاموزند‌ که‌ محصولات‌ و محتواهای‌ رسانه‌ای‌ را‌ آگاهانه‌ انتخاب‌ کنند‌ و ‌مسئولانه به کار ببرند. نام این راه تازه «تربیت رسانه‌ای» است.
در این مسیر باید بخوانیم؛ ببینیم؛ فکر کنیم؛ حرف بزنیم و تجربه‌ها را با هم یکی کنیم. راه دیگری نیست. «فرزندان امروز»، به «والدین به‌روز» نیاز دارند.

پایه‌ریزی تفکر صحیح در سال‌های آغازین زندگی، مسیر رشد و بالندگی کودکان را در آینده هموارتر می‌سازد. در این میان تفکر سیستمی کمک می‌کند با در نظر گرفتن اثرات تصمیمات خود در دنیای پیچیده امروزی، اقدامات مؤثرتری انجام دهیم. این کتاب با زبانی ساده آموزه‌های عمیق سیستمی را برای والدین و مربیان، در جایگاه مخاطبین اصلی کتاب بازگو می‌کند. این کتاب در چهار بخش اصلی مفاهیم اصلی تفکر سیستمی را بیان می‌کند: بخش اول: تفکر سیستمی: ابزار درک دنیای پیچیده؛ بخش دوم: چگونه از کتاب استفاده کنیم؟ ؛ بخش سوم: داستان‌ها؛ و بخش چهارم: یادداشت‌های پایانی

تربیت معلم و دستیابی به ارزش‌های والای انسانی و راهبری و راهنمایی با رویکرد دینی در نظام تعلیم و تربیت از طریق مدرسه مطلوب امکان‌پذیر است. اینکه مدرسه مطلوب چگونه شکل می‌گیرد؟ مبانی آن چیست؟ شاخصه‌ها و ویژگی‌های مدرسه مطلوب چه مواردی است؟ و اهداف و برنامه‌های آن به چه سمت و سویی می‌رود؟ از جمله سؤالاتی است که کتاب «مدرسه مطلوب: مبانی، شاخصه‌ها، اصول و روش‌ها» قصد دارد به آن بپردازد.

این کتاب روایتی علمی است که بر پایه چندین سال کوشش پژوهشی شخصیتی متخصص در عرصه برنامه‌ریزی درسی تولید شده که خود در امور برنامه‌‎ریزی درسی ایران طی سه دهه گذشته نقش داشته و رخدادهای آن را از نزدیک تجربه کرده است. تاریخ برنامه‌‎ریزی درسی در ایران کوششی پژوهشی است که تلاش دارد ضمن شرح تاریخی وقایع و دستاوردها، اثری دانشگاهی را برای آموزش تاریخ برنامه‌‎ریزی درسی فراهم کند تا برای تدریس درس «تاریخ مطالعات برنامه درسی» دوره کارشناسی ارشد برنامه‌‌ریزی درسی مفید واقع شود.

این کتاب پژوهشی درباره علل تأسیس و گسترش مدارس جدید در عصر قاجار و همچنین معرفی بانیان و پیشروان آن‌هاست که در شش فصل سامان یافته است. در فصل اول نگارنده دگرگونی‌های اجتماعی و فرهنگی ایران و غرب در روزگار قاجار را شرح می‌دهد؛ در فصل دوم شیوه آموزش عمومی در دوره قاجار را تشریح می‌کند؛ در فصل سوم زمینه‌های فکری تحول نظام آموزشی و پیدایش مدارس جدید مطرح می‌‌شود؛ در فصل چهارم نقش و تأثیر انقلاب مشروطیت در گسترش مدارس جدید بررسی می‌شود؛ فصل پنجم به معرفی مدارس جدید در ایالات و ولایات و شهرهای مختلف در دوره قاجاریه اختصاص می‌یابد و در فصل ششم نتایج اجتماعی، سیاسی و آموزشی گسترش مدارس جدید در دوره قاجار نقد و ارزیابی می‌شود.

موضوع کتاب حاضر مدیریت مبتنی بر مدرسه است؛ یعنی طرحی برای اصلاحات مستمر و گسترده در آموزش‌و پرورش و شیوه‌های آموزشی.
هدف این طرح شکوفاکردن خلاقیت بالقوه معلم‌ها و ایجاد شبکه ارتباطی بین والدین و معلم است. نویسنده کتاب حاضر معتقد است مدرسه باید آن‌طوری اداره شود که معلمان و دانش‌آموزان در خط‌مشی اداره آن مؤثر و تأثیرگذار باشند تا مدیریت آموزشی به خواسته آن‌ها نیز نزدیک شود.

این کتاب در تلاش است تا روش روان‌شناسی کنترل بیرونی دانش‌آموزان را با روش کنترل درونی جابه‌جا کند و با این کار عشق به یادگیری را در فراگیران افزایش دهد. باب سالو، نویسنده کتاب، معتقد است:«دانش‌آموزان زمانی که بهترین عمل را داشته باشند حال بهتری دارند». این کتاب در تلاش است با اعمال روش‌هایی همچون ایجاد فضای همکاری بین دانش‌آموزان، تقویت روابط مثبت در کلاس و... سطح انگیزه و روند پیشرفت دانش‌آموزان را بالا ببرد.

باب سالو، نویسنده کتاب حاضر، معتقد است ایده‌های ما در ایجاد انگیزه در مسیر نادرستی حرکت می‌کنند و نگاه تنبیه و پاداش روند پیشرفت دانش‌آموزان را کند کرده است. او ایجاد انگیزه در دانش‌آموز را مهم‌ترین موضوع و کشف انگیزه‌های دانش‌آموزان را راهکار ما برای مقابله با کندماندن روند موفقیت دانش‌آموزان می‌داند. این کتاب سعی دارد با پیشنهاد روش‌هایی همچون ایجاد محیط دوستانه، آموزش کم‌حجم اما قوی و... به معلمان کمک کند تا بیشترین بازدهی را از کلاس‌هایشان بگیرند.