شعر

کتاب حاضر در دو بخش شعر «آیینی» و شعر «عاشورایی» تهیه شده است. شعر آیینی قدمتی به عمر زبان فارسی دارد و موضوعات توحیدی، نیایشی، عرفانی، اخلاقی، ارزشی و... که با تعالیم اسلامی و باورهای دینی ارتباط تنگاتنگی دارند، در قلمرو شعر آیینی قرار می‌گیرند. شعر عاشورایی شعری است که موضوعش قیام امام حسین (ع) و وقایع مرتبط با آن است. شایان ذکر است که تمامی اشعار در قالب دوبیتی و رباعی سروده شده است. «ساده»، «هبوط»، «سوک»، «شق‌القمر» و «گریه‌های بی‌صدا»، نام برخی از شعرهایی است که دربخش «آیینی‌ها» آورده شده است و در بخش «عاشورایی‌ها»، اشعاری با نام‌های «غریب»، «فرزند آب»، «آتش در حرم» و «گریه ماه» به چشم می‌خورد.

این کتاب مجموعه‌ای از سیزده شعر است. «غول دلخوری»، «دغدغه»، «دلم همراه توست»، « گرگ و میش» و «کاش حرفی بزنی»، نام برخی از این اشعار است. شعر « دلم همراه توست» درباره فردی است که برای صید ماهی به دریا رفته است و دل شاعر همراه اوست تا بازگردد. در شعر «کاش حرفی بزنی»، شاعر معتقد است که کدورت بین دو نفر فقط با گفت‌وگو رفع می‌شود و شعر «گرگ و میش» بازگشت دوستی را روایت می‌کند که گرچه شاعر از دیدنش خوش‌حال می‌شود؛ اما خاطرات تلخی را نیز برای او زنده می‌کند.

این کتاب حاوی هفده شعر کوتاه است. نام بعضی از این شعرها به این ترتیب است: «سکه‌ها»، «مداد من»، «خانواده»، «سفره ناهار»، «عید»، «یاد». شاعر در شعر «سکه‌ها» پول خُرد را به آدم‌هایی تشبیه کرده است که سروصدای زیادی دارند و مرتب در حال حرف زدن هستند؛ ولی اسکناس‌ها همیشه ساکتند. در شعر «یاد» از پدربزرگی یاد می‌شود که خودش دیگر وجود ندارد؛ ولی عینکش همچنان روی میز است و خاطره او را زنده نگه می‌دارد.

این کتاب حاوی دوبیتی‌هایی است که برای نوجوانان دوازده سال به بالا سروده شده است. این شعرها درباره باران، برف، سفر و گنجشک‌هاست. گنجشک‌هایی که بدون دام، در سکوت، در باران و در برف می‌میرند. گنجشک‌هایی که کنار حوض می‌نشینند و به فواره پریدن یاد می‌دهند! شاعر خود را به گنجشک تنهایی تشبیه کرده، گنجشکی که قفس او را از آسمان دور کرده است و... . شایان ذکر است که تصاویر کتاب در ارتباط مستقیم با مفهوم شعرهاست.

20 شعر این کتاب درباره امام رضا (ع) سروده شده است. شعرها در قالب غزل و شعر نو هستند و درباره حرم، زیارت، غریبی امام در خراسان و شفاعت ایشان از گناهکاران است. از جمله این اشعار می‌توان به پنجره فولاد، سپیده هشتم، کبوترانه، خوشه پروین و کوچه‎های خراسان اشاره کرد. در شعر کوچه‌های خراسان از «قیصر امین‌پور» آمده است: «چشمه‌های خروشان تو را می‌شناسند، موج‌های پریشان تو را می‌شناسند ــ پرسش تشنگی را تو آبی، جوابی ـــ ریگ‌های بیابان تو را می‌شناسند... »

این کتاب شامل ترکیب‌بندهایی است که درباره امام رضا (ع) سروده شده است. قالب این ترکیب‌بندها کهن است که امروزه کمتر کاربرد دارد؛ اما در مقایسه با دیگر اشعار رضوی، از بعضی جهات امروزی هستند و ویژگی‌هایی مانند روانی زبان و دور بودن از تشدید و تنافر در کلام را دارند. از جمله موضوعاتی که شاعر به آن‌ها پرداخته، هجرت ناخواسته امام به خراسان است. همچنین سعی کرده تا در هر بند، به فرازی از تاریخ و رویدادها و معجزات آن حضرت اشاره کند.

مجموعه اشعار این کتاب، متن و ترجمه چهل حدیث از امام رضا (ع) است که به نظم درآمده است. این احادیث درباره بخشش، دوری از زشتی، سکوت، کمک به دیگران، توکل به خدا، صله رحم و... است. شایان ذکر است که این احادیث از کتاب‌هایی مانند «اصول کافی»، «بحار‌الانوار»، «تحف‌العقول» و «عیون اخبار الرضا (ع)» گزینش شده‌اند که در پایان کتاب به آ‌ن‌ها اشاره شده است.

کتاب شامل 20 شعر درباره امام رضا (ع) است. این اشعار در قالب غزل و مثنوی سروده شده‌اند و درباره عشق به امام، خصوصیات اخلاقی ایشان، زیارت، استجابت دعا در حرم و... است. از جمله این اشعار می‎توان به شعر روح استجابت، تا آخرین نفس، سلطان خوبی‌ها و غزلی از حضور اشاره کرد. در شعر تب جنون از «علی گردویی» آمده است: «در بین محبانش اگر گم هستم، پیدا شده امام هشتم هستم ـــ حاجت ندهد اگر مرا حرفی نیست، تنها نگران حرف مردم هستم... »

این کتاب شامل 25 شعر مذهبی درباره زندگی امام رضا (ع) است. شعرها در قالب غزل سروده شده است و اغلب بین 5 تا 14 بیت دارد. موضوع اصلی اشعار بیان عواطف و احساسات و ذکر زیبایی و کمال معشوق است. برخی از اشعار به پیشگاه حضرت معصومه (س) تقدیم شده است. در شعر «بذر اشک» آمده است: « مشتاق دشت گندمم، آری کبوترم ــ بالاتر از خیال تو اما نمی‌پرم، صیادها ز صید دلم دست می‌کشند، از من که بچه آهوی صیاد دیگرم... »

مجموعه اشعار کتاب درباره حضرت زینب (ع) سروده شده است. در پایان کتاب بخشی به نام «نوحه‌ها» آورده شده که اشعار آن درباره «عصر عاشورا» و نوحه‌های «حضرت مسلم»، «حضرت رقیه»، «حضرت حُر» و... است. شعرها در قالب مثنوی، قصیده و غزل است. در بخشی از اشعاری که درباره حضرت زینب سروده شده است، آمده: « دلش دریای صدها کهکشان صبر، غمش طوفان صدها آسمان ابر ــ دو چشم از گریه همچون ابر خسته، ز دست صبرِ زینب، صبر خسته ـــ صدایش رنگ و بویی آشنا داشت، طنین موج آیات خدا داشت»