مراحل رشد و تحول

پایه‌ریزی تفکر صحیح در سال‌های آغازین زندگی، مسیر رشد و بالندگی کودکان را در آینده هموارتر می‌سازد. در این میان تفکر سیستمی کمک می‌کند با در نظر گرفتن اثرات تصمیمات خود در دنیای پیچیده امروزی، اقدامات مؤثرتری انجام دهیم. این کتاب با زبانی ساده آموزه‌های عمیق سیستمی را برای والدین و مربیان، در جایگاه مخاطبین اصلی کتاب بازگو می‌کند. این کتاب در چهار بخش اصلی مفاهیم اصلی تفکر سیستمی را بیان می‌کند: بخش اول: تفکر سیستمی: ابزار درک دنیای پیچیده؛ بخش دوم: چگونه از کتاب استفاده کنیم؟ ؛ بخش سوم: داستان‌ها؛ و بخش چهارم: یادداشت‌های پایانی

پیوند عاطفی یا دل‌بستگی یکی از مفاهیم روانشناسی است که جان بالبی آن را ارائه کرد؛ براساس نظریه بالبی، دل‌بستگی کودک به مادر، دارای یک کارکرد طبیعی و غریزی برای به دست آوردن و حفظ کردن احساس امنیت است. بالبی معتقد است که این دل‌بستگی به لحاظ کیفی، با هر دل‌بستگی دیگری که بعداً اتفاق می‌افتد تفاوت دارد.
کتاب حاضر ترجمه کتابی است که به قلم جاناتان پیدر در سال 2009 میلادی به نگارش درآمده و به مفهوم دلبستگی و اهمیت آن در کار بالینی پرداخته است و برای مشاوران، مربیان تربیتی و والدین علاقه‌مند به علوم روانشناسی مفید خواهد بود.

پسرک داستان ما مشکلی دارد: او آن‌قدر کوچولو است که به‌تنهایی نمی‌تواند بسته‌ها را باز کند و بزرگ‌ترها باید کمکش کنند. اما شاید بالاخره روزی بتواند بدون کمک کسی بسته‌ها و گره چیزهای بسیار دیگری را باز کند. در این کتاب بامزه، تغییرات دوره‌ی رشد مورد برری قرار می‌گیرد؛ دوره‌ای که کودک از یک‌سو به کمک پدر و مادرش نیاز دارد و از سوی دیگر تلاش می‌کند تا روی پای خودش بایستد! به همین دلیل کوچولوها با موضوع این داستان همدلی می‌کنند و به کشف‌ها و تجربه‌های تازه‌ای می‌رسند. کودکان بهتر از آدم‌بزرگ‌ها دنیای اطرافشان را می‌بینند و بیشتر سؤال می‌کنند و از این جهت فیلسوف‌هایی کوچک‌اند. مجموعه کتاب‌های فیلسوف کوچک به‌دنبال تقویت این روحیه‌ی پرسشگری و رشد تفکرخلاق در کودکان به کمک داستان است. کودکی که بهتر می‌بیند و بیشتر می‌پرسد، برای چالش‌های دنیای آینده، راه‌حل‌های متفاوت و خلاقانه‌تری پیدا می‌کند.

مادری آنقدر با ارزش است که بهشت را زیر پای مادرها گذاشته‌اند. ولی اگر مادرها راه و رسم مادری کردن را بلد نباشند، ‌همین با ارزش‌ترین فرصتشان می‌شود حسرت، می‌شود ای کاش؛ ای کاش‌هایی که آه سرد شده‌اند. مادری و تربیت هنر می‌خواهد؛ هنرش هم آموختنی است. این کتاب حاوی مطالب و نکته‌هایی است که هم برای مادران و هم برای پدران مفید و کاربردی است. کتاب هشت فصل دارد. از تعریف دقیق مفهوم مادر تا بررسی اصول مادرانگی و مراحل رشد کودک و ترفندهایی برای کنترل فرزندان، همه و همه در متن این کتاب گنجانده شده است.

کودکان در طول پنج سال اول زندگی خود، سریع‌تر از هر زمان دیگری رشد می‌کنند. این کتاب برای کمک به والدین و مربیان نوشته شده است که بدانند در طول این سال‌های بسیار مهم با تمرکز بر هفت حوزه یادگیری و توسعه که در SFYE پوشش داده شده است، چه انتظاری از کودک داشته باشند؟ این کتاب درصدد است تا والدین و مراقبان را نسبت به توانایی‌ها و توانمندی‌های کودکان زیر پنج سال خود آشنا سازد.

یکی از اساسی‌ترین مسائلی که امروزه در محافل علمی و آموزشی جهان مطرح است، تربیت و پرورش انسان است. از دیدگاه اسلام، تربیت مجموعه روش‌هایی است که از ابتدای تولد و حتی پیش از آن، باید به کار برد تا استعدادهای نهفته در وجود انسان، رشد مناسب را پیدا کرده و در مسیر الهی قرار گیرد. کتاب حاضر، درصدد است والدین و مربیان را با روش تربیت و هدف آن از دیدگاه اسلام آشنا کند.

اندکی تأمل می‌تواند ما را به این اندیشه برساند که کودکان، اگر چه کوچک‌اند، لیکن از هر بزرگی، بزرگ‌تر، شریف‌تر و والامقام‌ترند! در حقیقت آنان «عالی‌جناب»‌اند. کودکان در مسیر رشد خود مراحل متعددی را می‌گذرانند. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «و قد خلقکم اطوارا» ما شما را مرحله به مرحله آفریدیم. بدیهی است هر کدام از مراحل تربیت، نیازها و اقتضائات تربیتی خاص خود را دارد. هفت سال اول به سبب آنکه پایه و اساس تربیت است، از اهمیت خاصی برخوردار است. به همین دلیل نویسنده این کتاب به سراغ مهم‌ترین و کلیدی‌ترین نکات تربیتی مربوط به این دوران رفته است.

بازی کردن با نوزادان و خردسالان کاری لذت‌بخش است. نوزادان حتی از این‌که بزرگ‌ترها آن‌ها را با مهربانی در آغوش بگیرند، نوازش کنند و حرکت بدهند، لذت می‌برند. این کتاب در مورد چگونگی استفاده از بازی‌های هدفمند برای کمک به رشد مغزی کودکان و خردسالان است. نویسنده سه سال نخست زندگی کودک را به صورت دوره‌هایی سه ماهه، از تولد تا 36 ماهگی، در نظر گرفته و برای هر دوره، متناسب با رشد جسمی و ذهنی کودک، فعالیت‌ها و بازی‌هایی را پیشنهاد کرده است. این فعالیت‌ها دامنه ادراک و توانایی‌های کودک را نیز گسترش می‌دهند و سبب تقویت ارتباط با او می‌شوند.

این کتاب به یکی از مسائل مهم در خانواده‌ها پرداخته است؛ کنارآمدن کودکان با فرزند جدید. دختر کوچولوی داستان وقتی می‌فهمد که قرار است خواهر بزرگ شود، سر از پا نمی‌شناسد. او بی‌صبرانه منتظر به‌دنیا آمدن بچه‌ٔ جدید است. بالاخره انتظار به پایان می‌رسد و عضو جدید به خانواده اضافه می‌شود، اما تنها کاری که فرزند جدید انجام می‌دهد خوردن و خوابیدن است. دختر کوچولو باید یاد بگیرد که با او چگونه برخورد کند و باز هم صبر کند تا نوزاد بزرگ‌تر شود تا بتواند کم‌کم با او بازی کند. در این داستان کودکان با موقعیت به‌دنیا آمدن یک نوزاد روبه‌رو می‌شوند و یاد می‌گیرند که چه کارهایی را باید و چه کارهایی را نباید انجام دهند.

کتاب حاضر برگرفته شده از مضمون‌های پنج اثر با عنوان‌های«فرزندپروری با مغز یکپارچه»، «تاثیر شگفت‌انگیز کلمات»، «چهارده گفت‌وگو تا چهارده سالگی»، «راهنمای پرورش کودکان شاد» و «موهبت شکست» است و قصد دارد به رشد و پرورش کودکان کمک کند. گردآورنده کوشیده است با ارائه این اثر، به والدین و معلمان کمک کند تا بتوانند با فرزندان خود تعامل بهتری برقرار کنند، ظرفیت مغزی کودکان را برای یادگیری افزایش و آن‌ها را در مسیر کسب استقلال شخصی و آگاهی قرار دهند.