قم

«خانه نور»، داستان یکی از سفرهایی است که «ماهک» کجاوه حضرت معصومه (سلام الله علیها) را روی پشتش سوار کرده و از ماجراهای زیادی گذشته تا به ایران رسیده است. اما ماهک در این سفر تنها نیست. شتر دیگری به اسم کوهانک هم در این سفر همراه کاروان بانو است. کوهانک که با صاحبش از ایران به مدینه رفته تا نامه امام رضا (علیه السلام) را به خواهرشان برساند، در این سفر پرماجرا همراه ماهک است و شب‌ها که ماهک از فکر و خیال سفر بانو خوابش نمی‌برد، آنقدر خسته راه است که می‌خوابد. او مثل ماهک نیست و خیلی به بیابان‌های حجاز و گرمای طاقت‌فرسای راه عادت ندارد. اینکه اسم کتاب چرا «خانه نور» است، ماجرایی است که در پایان کتاب می‌فهمیم، وقتی که کاروان حضرت معصومه (سلام الله علیها) به قم رسید و قدم به خانه موسی بن خزرج گذاشتند.

فرهنگ عامه بخشی از شناس‌نامۀ هر قومی محسوب می‌شود. مهاجرت حضرت معصومه در دگرگونی فرهنگی منطقۀ قم تأثیر بسیاری داشته و خرده فرهنگ‌هایی را پدید آورده است. کتاب حاضر به این موضوع پرداخته و نیر بررسی کرده که مردم قم و نیز ایرانیان با این بانو چه رفتاری داشته‌اند و بر پایۀ آن چه آداب و آیینی ساخته‌اند. نویسنده آثار دوسویۀ ورود حضرت به ایران و ساخته شدن آستانۀ او در شهر قم بر فرهنگ عامه را بررسی کرده است. ساختار حرم حضرت معصومه، و مکان‌ها و ساختمان‌های اداری آن نیز در این کتاب شرح داده شده‌اند.

شیخ صدوق به عنوان یکی از مفاخر جهان اسلام در قرن چهارم هجری در نهضت علمی و فرهنگی شیعه سهم بسزایی دارد. چرا که بیشترین آثار را در زمینه‌های مختلف در قیاس با دیگر محدثان حوزه مکتب حدیثی قم تا قرن پنجم هجری داراست و امروزه نیز آثار فراوان به جای مانده از حوزه حدیثی ارزشمند قم به آثار وی مربوط می‌شود. شیخ صدوق علاوه بر منسجم کردن احادیث، عقاید شیعه را نیز با استفاده از جمع‌بندی روایات بیان کرده و از همه مهم‌تر به مبارزه با افکار انحرافی پرداخته است. در کتاب حاضر جایگاه و نقش شیخ صدوق در حفظ و گسترش معارف شیعه مورد بررسی قرار گرفته است.