سرگذشتنامه

قصه‌های قرآن لطایفی دارند که انسان را به مکارم اخلاق و عبرت دعوت می‌کنند. کتاب حاضر قصۀ پیامبرانی مثل آدم، ادریس، نوح، هود، صالح، ابراهیم خلیل، لوط، ذی‌القرنین، یعقوب، یوسف، ایوب، شعیب، موسی‌بن عمران، اسماعیل، داوود، سلیمان، زکریا، یحیی، ارمیا، دانیال، جرجیس، عزیر و حزقیل را آورده‌است. حکایت بزرگانی مثل لقمان حکیم و قوم بنی‌اسرائیل و زندگی و احوال برگزیدگانی از امت‌ها و امت‌هایی که حوادث قابل‌ ذکری بر آن‌ها گذشته‌است نیز در این کتاب آمده‌اند.

نویسنده در این جلد از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" زندگی "رابرت هوک" اختراعات و اکتشافات او را بررسی می‌کند. کتاب "میکروگرافیا" حاصل افکار و یافته‌های هوک دربارۀ جزئی‌ترین عناصر تشکیل‌دهندۀ موجودات زنده به نام "یاخته" یا "سلول" است. تکمیل دستگاه میکروسکوپ، بارومتر برای اندازه‌گیری فشار هوای محیط، تهیۀ ماکت کشتی، اختراع پمپ هوا، ساعت جدید فنردار و ساخت دستگاهی به نام حباب غواصی از فعالیتها و اکتشافات این دانشمند است.

نویسنده در این جلد از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" زندگی ارشمیدس و فعالیتها و اکتشافات او را بررسی میکند. "پیچ حلزونی" یا "پیچ هیدرولیکی" دستگاهی بود که ارشمیدس برای انتقال آب از یک مخزن و مکان کم‌ عمق به نهرها، جوی‌ها یا پمپاژ آب از کشتی‌ها اختراع کرد. اقدام دیگر ارشمیدس، ساخت دستگاهی برای مقابله با قایق‌ها و کشتیهای جنگی رُمی‌ها بود. کشف دیگر در حوزۀ ریاضیات، "عدد P" بوده است

نویسنده در این جلد از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" مهم‌ترین زوایای زندگی، اکتشافات و نظریه‌های "یوهان کپلر" را بررسی می‌کند. کپلر به "پدر نجوم آلمان" و "پدر علم ستاره‌شناسی" شهرت دارد. قوانین کپلر که شامل سه قانون مهم است، تحولات بزرگی به دنبال داشت. کپلر پس از آزمایش‌های پی‌در‌پی ثابت کرد که مسیر حرکت سیارات به دور خورشید، بیضی شکل است. در انتهای این کتاب آثار کپلر معرفی شده‌اند.

زیست شناسی از نخستین علوم مورد توجه بشر است. موفقیتهای بشر در تکثیر و پرورش گیاهان و تغییراتی که در نژاد دامها داده است، از توجه او به زیست‌شناسی و علم وراثت یا ژنتیک حکایت دارد. نویسنده در این جلد از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" زندگی دانشمندی به نام "گرگور مندل" و کارهای علمی را در زمینۀ ژنتیک بررسی کرده است. این دانشمند روی بوته‌های نخود فرنگی تحقیقاتی انجام داد و توانست "اصول وراثت" را کشف کند. او با آزمایش‌های بیشتر متوجه شد که هر صفت ارثی به دو عامل وابسته است که فرزندان یکی از آن‌ها را از پدر و دیگری را از مادر می‌گیرند.

این کتاب که جلد سیزدهم از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" است، به سرگذشت "ابوعلی سینا" و فعالیتهای او در قالب اختراعات و اکتشافات اختصاص دارد. تولد یک نابغه، مهاجرت به بخارا، اوضاع جهان اسلام و اروپا، یک درمان شگفت‌انگیز، ترک بخارا، سلطان محمود غزنوی در جست‌وجوی ابوعلی سینا، ورود به ری، شاهزادۀ بیمار، یک خوشه انگور و آثار علمی او، از بخش‌های این کتاب است.

نشر خبر اختراع «ژلۀ انفجاری» توسط "آلفرد نوبل"، انقلابی در زمینۀ مواد منفجره ایجاد کرد و سیل درخواست‌های خرید به سوی آلفرد سرازیر شد. ژلۀ انفجاری مزیتهای فراوانی داشت؛ از جمله اینکه نه تنها عامل تکامل نمونههای قبلی مواد منفجره بود بلکه ارزانتر تمام میشد، حمل و نقل آن ساده تربود و انعطاف لازم برای بسته‌بندی به نحو دلخواه را داشت . نویسنده در این کتاب از آغاز زندگی آلفرد نوبل، پدر دینامیت را تا کشف دینامیت و تکامل آن، ساخت فشنگ تا وصیت‌نامه و توقف در آخرین ایستگاه زندگی تشریح کرده است.

دانشمندان و بزرگان علم در بعضی دوره‌های تاریخی با اختراعات خود عامل پیشرفت‌های فراوانی بوده‌اند. مجموعۀ «همراه با علم، همگام با دانشمندان» با نثری ساده و روان مهم‌ترین زوایای زندگی دانشمندان و فعالیت‌هایی را که در قالب اختراع، اکتشاف و نظریه ارائه داده‌اند، مطرح می‌کند. در این جلد که شانزدهمین کتاب است، لویی بریل، مخترع خط بریل، معرفی می‌شود. لویی در کودکی نابینا می‌شود و همین انگیزه‌ای می‌شود برای اختراع خط مخصوص نابینایان.

"خوارزمی" دانشمند ایرانی، در زمینۀ نجوم، ریاضی و جغرافیا کارهای تأثیرگذاری انجام داده و گامهای بلندی برداشته است. او در طول زندگی‌اش تلاش کرد، قدر و منزلت دانشمندان هم‌عصر و قبل از خودش را به مردم بشناساند. اصلاح نظرات بعضی از دانشمندان و آثار پژوهشی به جامانده از آنان، اقدام دیگری است که‌او با دلیل و منطق انجام داده است. در این کتاب، علاوه بر این مطالب، مواردی چون نقش ایرانیان در خلافت عباسی، درخشش خوارزمی در بغداد، مذهبی خوارزمی، مشهورترین ریاضی‌دانان و سیمای زمین در علم جغرافیا بررسی شده است.

روزها و سال‌ها یکی پس از دیگری می‌گذشت و "مارکُونی" از تلاش برای فرستادن امواج رادیویی به نقاط مختلف اروپا و جهان دست برنمیداشت. او می‌خواست شبکۀ رادیویی را به همه جای جهان برساند تا مردم از مزایای آن استفاده کنند. سرانجام، زحمات مارکُونی نتیجه داد و او هم در فهرست دانشمندان بزرگ قرار گرفت. مارکُونی به پاس همۀ کوشش‌هایش برای اختراع رادیو، "جایزۀ نوبل" را دریافت کرد و به عنوان "پدر رادیو" شناخته شد. همان‌طور که گفته شد، کتاب دربارۀ مارکُونی، زندگی و کارهای مهم اوست.