سواد‌آموزی

دم نارنجی دلش می خواهد خواندن و نوشتن یاد بگیرد و برای همین در کانال کولر یک مدرسه مخفی می شود تا از معلم کلاس درسها را باد بگیرد؛ چگوانه این اتفاق می افتد؟ دم نارنجی چگونه وارد کلاس می شود؟

این کتاب دومین جلد از مجموعه‌ای است که قصد دارد پایه و اساس سوادآموزی در دوره دبستان را برای معلمان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و رشته علوم تربیتی بازگو کند. در این کتاب مهارت‌های مرتبط با خواندن متن و راهکارهای تسلط بر زبان شفاهی در چند فصل بیان شده‌اند؛ نام برخی از این فصل‌ها عبارت‌اند از: گفتگوی رسمی؛ آموزش خواندن؛ سنجش خواندن.

این کتاب قصد دارد در سه جلد، پایه و اساس سوادآموزی در دوره دبستان را برای معلمان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و رشته علوم تربیتی بازگو کند. در این اثر که جلد اول مجموعه است، سنجش جامع سوادآموزی و راهبردهای عملی در جهت باسوادکردن دانش‌آموزان در چندین فصل عنوان شده‌اند؛ نام برخی از این فصل‌ها عبارت‌اند از: مبانی سوادآموزی برای یادگیرنده مبتدی؛ دانش و مهارت‌های موردنیاز برای سوادآموزی؛ اصول سوادآموزی اثربخش؛ برنامه‌ریزی و مدیریت کلاس.

تصویر تخته ‌سیاه کوچکی که روی آن «الف - ب - پ - ت» نوشته ‌شده بود برای خیلی‌‌ها آشناست. این نماد ساده، نشان سازمان نهضت سوادآموزی است که در سال 1358 با شعار «ایران را مدرسه کنیم»، تأسیس شد. سازمانی که هفتم دی‌‌ماه سال 1398، چهل ‌ساله ‌شد. بسیاری از نزدیکان ما به‌واسطه نهضت سوادآموزی باسواد شدند و تحصیلات خود را ادامه دادند و به دانشگاه رسیدند و... . خانم «بهجت سلیمانی»، نویسنده خاطرات این کتاب از کسانی است که تا 12 سالگی از نعمت سواد محروم مانده بود؛ اما پس از سا‌ل‌ها با تلاش روزافزون موفق به دریافت مدرک لیسانس آموزش ابتدایی شد و در حال حاضر معاون مدرسه است.

احیای گفت‌وگوی علمی و کاربردی در موضوع «رویکردها و روش‌های سوادآموزی کودکان»، هدف اصلی این کتاب است. در این کتاب، رواج رویکرد رفتارگرایانه و حافظه‌محور در سوادآموزی به‌عنوان یکی از زمینه‌های اصلی ضعف کودکان ایرانی در مهارت خواندن و استمرار بحران «کتاب‌نخوانی» در جامعه معرفی می‌شود و اصلاح روش‌های سوادآموزی و توجه به رویکرد رشد زبان برای مقابله با مشکلات یادشده، توصیه می‌شود. ترجمة پیوست کتاب، اثری از «سالی ام رگو» نیز با هدف شناخت بهتر و کاربردی رویکرد مبتنی بر ادبیات، متنی روان از مطالعات موردی سوادآموزی و کودکان با نیازهای ویژه در مدرسه عادی را ارائه می‌کند.

دورۀ کودکی بهترین دورۀ آموزش پیشگیرانه است و برنامۀ آموزش مهارت‌های زندگی یکی از آموزش‌های پیشگیرانه‌است. مجموعۀ چند جلدی«ما آگاهیم» در هر جلد به آموزش یک یا چند مهارت پرداخته‌است. در این جلد، مهارت‌ «سوادآموزی» مد نظر قرار دارد. داستان اول کتاب به موضوع «داشتن سواد و لذت بردن از دانستن» می‌پردازد و داستان دوم می‌کوشد مخاطب را به ریاضی علاقه‌مند کند.

امروزه جز سواد خواندن و نوشتن، فراگیری سواد رسانه‌ای نیز نیازی ضروری برای زندگی توأم با آرامش و آگاهی است. آگاهی که بتوان به کمک آن انواع رسانه‌ها و تولیدات آنها را شناخت و بهره برد. این نوشتار ضمن ارائه تعاریف و مفاهیم و اهمیت یادگیری سواد رسانه‌ای، مهارت‌های اساسی برای خلق پیام‌های رسانه‌ای و چگونگی بهره‌یردن از آن را در زندگی روزمره آموزش می‌دهد.

این کتاب به معرفی و شرح دوران زندگی محمدبهمن بیگی، از معلمان بزرگ عصر پهلوی، اختصاص دارد. وی مردی از تبار ایل و عشایر قشقایی بود که دعوت به قیام مقدس الفبا یا همان سوادآموزی را در میان عشایر بنیان نهاد و از خود پنج کتاب به یادگار گذاشت که می‌توان از آن‌ها با عنوان «خمسه بهمن بیگی» نام برد. در کتاب حاضر نمونه‌ای از اشعار درسی نیز مشاهده می‌شود.