تاریخ

کتاب پیش رو از مجموعه سرگذشت استعمار، درباره قسمتی از دوره قاجار و وقایع زمان ناصرالدین شاه و مقدمات تغییر حاکمیت در ایران است. در همین روزهاست که جاسوسان خارجی، به ویژه انگلیسی در اقصی نقاط ایران و با نام تاجر یا مسافر شروع به نفوذ در ایران می‌کنند. در جایی دیگر به شاهزاده‌ها اشاره می‌کند که از عوامل ضعف حکومت داخلی بودند و امیر کبیر که صدر اعظم ایران شده بود حقوق و حدود اختیارات آن‌ها را محدود کرد. این اثر به موضوعات دیگری نیز اشاره دارد از جمله خبر مرگ عباس میرزا، فکر کشتن قائم مقام فراهانی به وسیله انگلیسی‌ها، اوضاع افغانستان و فرمانروایان آن و.... دوران احمد شاه قاجار و به تدریج پیدایش مخالفانی مانند قزاق‌ها و میرزا کوچک خان و شروع جنگ جهانی از دیگر مباحث این کتاب است.

در کتاب حاضر نویسنده به بررسی مسائل ایران دوره قاجار، حوادث دوره فتحعلیشاه، حاکمان و نفوذ استعمار با بیانی ساده برای دانش آموزان اقدام کرده است. شروع کتاب با کریمخان‌زند و زیر نظر داشتن آقامحمدخان به وسیله او در شیراز آغاز می‌شود. چنین است که با ضعف زندیه، خاندان قاجار قدرت یافته و حکومت خود را پایه‌گذاری می‌کنند. آقامحمدخان پس از رسیدن به پادشاهی، شاهرخ آخرین بازمانده افشاریان را در فشار می‌گذارد تا جای گنج‌های نادرشاه را بگوید. فتحعلیشاه نیز از پادشاهان قاجاریه است و در خوش‌گذرانی معروف است. با ادامه مطالعه این اثر، داستان‌هایی با عنوان"این کشور بیچاره می‌شود"، "کمین"، "دختری به نام طوطی"، "جوانه‌های آتش" و"شیر پیر در قصر امپراتور" وچند متن دیگر را خواهید خواند. در این صورت است که خواننده با مسائل ایران در طول تاریخ مورد نظر آشنا شده و از کم و کیف ارتباطات سیاسی و نظامی این کشور تا حدی اطلاع می‌یابد.

کتاب حاضر داستان به تخت نشستن نادر شاه افشار به شیوه‌ای داستانی است. کتاب با روایت روزهایی شروع می‌شود که روس‌ها به اردوی شاه تهماسب در مازندران آمده‌اند. اوضاع کشور نا به سامان است و خطر حمله افغان‌ها یا عثمانی‌ها حتمی است، اما تهماسب در پی خوش گذرانی است و به حرف کسی گوش نمی‌دهد. در این هنگامه و زمانی که مادر تهماسب- ملکه ایران- از ترس حمله افغان‌ها با لباس خدمتکاران فرار می‌کند مردان جنگی کشور جلسه می‌گذارند. بزرگان دو ایل افشار و قاجار جمع می‌شوند و نادر قلی افشار را به فرماندهی سربازان تهماسب انتخاب می‌کنند تا اوضاع آرام یابد. در اثر پیش رو بخش کوتاهی نیز به چگونگی روی کار آمدن حکام زندیه اشاره شده است.

به دنبال کادی، روایت ورود انگلیسی‌ها به هند در قرن 17 میلادی است. بیچارگی، گرسنگی و فرزند فروشی چشم بسیاری از هندی‌ها را به روی ستم انگلیسی‌ها بسته بود. گرسنگی اما نتوانست همه هندی‌ها را در مقابل متجاوزان به زانو درآورد. هندی‌ها در هر دین و قومیتی تحقیر را می‌پذیرفتند اما اهانت به عقاید مذهبی‌شان را نه. در ادامه کتاب حاضر از مراسم و باورهای اهالی هند، رفتار کمپانی هند شرقی و ظهور تدریجی گاندی-رهبر مبارزات مردمی هند علیه استعمار- و کادی یا پارچه‌ای که با چرخ ریسندگی معروف‌شان می‌بافتند، مطالبی به خوانندگان ارائه می‌کند. انگلیسی‌ها صنعت پارچه‌بافی هند را نابود کرده بودند. گاندی بالاخره توانست در کنار فعالیت‌های سیاسی، با همین چرخ‌های ریسندگی خانگی لباسش را تهیه کند. هندوستان به این ترتیب و طی مبارزه مردم و رهبری گاندی، توانست در سال 1947 میلادی از انگلستان مستقل شود.

این کتاب روایت انجام ماموریت "مدیا" رزمناو انگلیسی به سال 1850 میلادی در هندوستان است. این هدف آن‌قدر سری بود که تنها سه نفر از راز آن آگاه بودند. چشم هلندی‌ها و پرتغالی‌‌ها نیز به منابع هند بود، اما هیچ کدام از ثروت بی‌همتای هند و معادن الماس آن از جمله کوه نور خبر نداشتند. از جمله مطالب دیگر کتاب سفر یک جوان ایرانی در سال 1630 میلادی به حیدرآباد در جنوب هند است. محمد سعید، جوان ایرانی به قدری در آن سرزمین پیشرفت می‌کند که حتی مادر قطب شاه، حیات بخش بیگم او را از قصد شاه و رشکی که به او می‌برد، آگاه ساخت. بدین ترتیب نادر شاه افشار نیز هوس به دست آوردن گنج‌های هند به سرش می‌زند و با حمله‌ای، سپاه محمد شاه گورکانی را شکست می‌دهد وتخت طاووس و کوه نور را تصاحب می‌کند.

در مجموعه 15جلدی «سرگذشت استعمار» به بیان تاریخ مستند استعمار، پرداخته می‌شود. روان بودن روایت یکی از نقاط قوت مجموعه است. نویسنده، تلاش کرده با زبان ساده مخاطب را با فرآیند تاریخی 300ساله استعمار آشنا سازد و سعی کرده با مفاهیم داستان، چالش ایجاد کند. «کوه پول»، «حراجی شمعی»، و «شاعر میلیونر»، برخی از عناوین داستان‌های جلد ششم هستند که تمرکز آن بیشتر بر کشور ایتالیاست. این داستان مربوط می‌شود به صدها سال پیش که هر سال، جشن عجیبی در شهر ونیز در ایتالیا برگزار می‌شد. حاکم شهر در روز به‌خصوصی با قایق به وسط دریا می‌رفت. حلقه ازدواجی را لحظه‌ای به‌سمت دریا می‌گرفت و بعد آن را با احترام به درون آب می‌انداخت. حاکم به این صورت با دریا ازدواج می‌کرد و صاحب آن می‌شد و... .

داستان «به امین بگو دوستش دارم» در سبک مستند روایی – تاریخی، نوشته شده است و داستانی را درباره تاریخ صدر اسلام و چهار شخصیت بزرگ آن «عبدالمطلب»، «ابوطالب»، «حمزه» و «جعفر» (ع) روایت می‌کند. داستان از دیدن خوابی عجیب توسط عبدالمطلب آغاز می‌شود. خوابی که در آن «هاجر»، همسر حضرت ابراهیم (ع) از وی می‌خواهد تا فرزندش اسماعیل را سیراب کند و او را به‌سمت حفر دوباره چاه زمزم که سال‌ها پیش از آن توسط یکی از قبایل پر شده بود، هدایت می‌کند و این سرآغاز روایتی است که راوی در آن شمه‌ای از زلال نابِ زیست و زندگی نبوی را روایت می‌کند.

دوران ایران باستان، دوران تشکیل دولت ماد تا پایان حکومت ساسانیان و حمله اعراب به ایران است. در این کتاب به شرح و بررسی تاریخ ایران باستان از تاریخ سکونت در ایران از دوره ایلامی‌ها تا سلسله ساسانی، پرداخته می‌شود. همچنین در کتاب فهرست سلسله‌های حکومتی ایران باستان و پایتخت‌های ایران در طول تاریخ، ارائه می‌شود.

این کتاب به داستانی در دل تاریخ پهلوی و به ماجراهای دوران رضاشاه می‌پردازد. داستان از علاقه یک زن و مرد به هم آغاز می‌شود؛ زن و مردی که دو روحیه متفاوت داشتند؛ زن که «آنا» صدایش می‌زنند و از مخالفان رضاشاه است اما مرد از قزاق‌ها و کهنه‌سربازهای او. نویسنده تلاش دارد تا با استفاده از نثری شیرین، شخصیت‌‌پردازی و با استفاده از گفت‌وگوهای متعدد خواندن این اثر را برای مخاطب خود شیرین کند. در قسمتی از کتاب می‌خوانیم: «از حرفی که شنیدم جا خوردم. فرهاد داشت می‌گفت رضاشاه پسر احمدشاه بوده! ناآگاه‌ترین آدم‌ها نیز چنین مطلبی را نمی‌گفتند. فکر کردم دارد به عمد حرف‌های چرت و پرتی می‌زند تا موضوع مورد بحث را کلاً به بیراهه بکشد. رو کردم به فرهاد و گفتم: «کاری به این کل انداختن‌هایتان ندارم، اما... اینی که گفتی مسخره است فرهاد جان.»

کتاب حاضر تاریخچۀ شکل‌گیری مدرسه را از ابتدای تاریخ واکاوی می‌کند. نویسنده از عصر بی‌مدرسه‌ای آغاز کرده، به عصر مدرسۀ مقدس که از سال 62 تا 1168 شمسی است، رسیده است. سال‌های 1170 تا 1317 شمسی را عصر مدرسۀ نجات نامیده و به عصر مدرسۀ هژمونیک رسیده که تا سال 1377 را در برمی‌گیرد و در نهایت به عصر کاغذی و سال 1398 رسیده است.