علوم تربیتی

مستندسازی دغدغه‌ها، اندیشه‌ها و تجربه‌های برخی از چهره‌های ممتاز تعلیم و تربیت ضرورتی است که این کتاب به آن پاسخ داده است. این کتاب از مجموعه‌ای چند جلدی، دربارۀ زندگی عبدالعظیم کریمی و شامل سه بخش است: تجربۀ زیسته که زندگی‌نامۀ داستانی آقای عبدالعظیم کریمی است؛ گفت‌و‌گوها به شکل میزگرد با حضور کارشناسان صاحب‌نظر؛ دستاوردها شامل سوابق آموزشی و علمی، تألیف‌ها و ترجمه‌ها.

آزار کلامی پدیده‌ای است که شاید هر کسی دچار آن باشد، بدون آنکه خود از آن باخبر باشد. کتاب حاضر به والدین و مربیان کمک می‌کند آزار کلامی را بشناسند، دلایل آن را بفهمند، و بدانند چگونه خود را از آزردن کلامی کودکان بازدارند و کودک را از آسیب‌های آزار کلامی در امان نگه‌دارند. مخاطب این کتاب با راهبردهای قابل استفاده در مدارا با آزار کلامی و نیز آسیب‌های روانی برخاسته از آن آشنا می‌شود.

این کتاب آموزش دختران در مدارس دوره قاجار و نهادهای آموزشی مربوط به آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.نگارنده ابتدا تحولات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی و جایگاه تعلیم دختران را از زمان فتحعلی شاه تا مظفرالدین شاه مورد واکاوی قرار می‌دهد. در ادامه، عوامل مؤثر بر تحول نظام آموزشی ایران، خصوصاً فعالیت‌های میسونرهای مذهبی را گوشزد می‌کند و در پایان به بررسی تأثیرات انقلاب مشروطه در شیوه دانش‌اندوزی دختران همت می‌گمارد. تأثیرات سیاسی- اجتماعی و فرهنگی مدارس دخترانه در امور جامعه دوره قاجار از موضوعالت جالب توجه در این کتاب به شمار می‌رود.

در این کتاب، که محصول سال 2009 میلادی است، نظریه‌های عمده انگیزش در تعلیم و تربیت ارائه و پژوهش‌های صورت گرفته در چارچوب نظری مربوط، با رویکرد انتقادی، مرور شده‌اند. همچنین در هر فصل تعدادی از برنامه های اصلاحی و مداخله‌ای با توجه به مبنی نظری و یافته های تجربی مورد بررسی قرار گرفته‌اند و پایان هر فصل نیز، به ارائه چشم‌ اندازهای پژوهشی آینده اختصاص یافته است.

مدیریت فعالیتی است که تمامی سازمان‌های اجتماعی از آن بهره می‌‏گیرند و نظام تربیتی به طور اعم و نظام کلاس درس، به طور اخص بایستی برای نیل به اهداف عالیه تعیین شده، از یک نظام مدیریتی تبعیت کند که در حوزه علوم تربیتی به آن دانش مدیریت کلاس درس گفته می‎شود. کتاب حاضر حاوی چهار فصل است؛ فصل اول کلیات حوزه مدیریت و ارتباط آن با مدیریت کلاس درس رابیان می‌کند. فصل دوم که بیشترین حجم کتاب را دربرمی‏‌گیرد، نظریه‌های مدیریت کلاس درس را بررسی می‎کند. فصل سوم به بحث انضباط و کنترل کلاس درس می‌پردازد و در آخرین فصل مدیریت کلاس را از منظر روان‌شناسی اجتماعی مورد بررسی قرار می‌دهد.

مفهوم تدریس به آن قسمت از فعالیت‌های آموزشی اطلاق می‌شود که با حضور معلم در کلاس درس اتفاق می‎افتد. تدریس بخشی از آموزش است و مانند آموزش سلسله‌ای از فعالیت‌های منظم، هدف‌دار و از پیش تعیین شده را دربرمی‎گیرد و هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری از سوی معلم است. در این کتاب که حاوی نُه فصل است، علاوه‌بر مبانی و روش‌های تدریس، راهبردهای مورد نیاز معلم در زمینه‌های مختلف مانند انگیزش، انتخاب وسایل کمک‌آموزشی و ارزشیابی بررسی می‎شود.

مهارت‌های ارتباطی در آموزش یک پیش‌نیاز اساسی است. مهارت ارتباطی آمادگی ذهنی و عاطفی افراد را برای درک، پذیرش، هضم و کاربرد مطالب امکان‌پذیر می‌سازد. آموزش مهارت‌های ارتباطی به کادر آموزشی مدرسه، به ویژه معلمین و مدیران آموزشی، بسیار حیاتی و ضروری است. داشتن شناخت از مفهوم ارتباط مؤثر، توانایی ارائه بازخورد، اعتمادسازی، احترام متقابل، رعایت حریم‌ها و گوش‌ دادن مؤثر، ازجمله مواردی است که شناخت آن‌ها و کاربردشان از پایه‌های مهارت ارتباطی در آموزش است.

اقدام‌پژوهی همان پژوهش عملی معلمان است که به کمک آن می‌توانند فعالیت‌های عملی خود را در کلاس به صورت پژوهش دربیاورند و تدابیر خود را در قالب اقدام‌پژوهی ارائه دهند. اقدام‎پژوهی شاید قدرتمندترین و ماندگارترین پژوهش در نظام‎های آموزشی است که در کنار سایر فعالیت‌های پژوهشی جای خود را باز کرده است و همواره در صدر برنامه‎های ‌آموزشی و پژوهشی نظام‌های آموزشی قرار می‌‏گیرد. به کمک اقدام‌‌پژوهی، معلمان می‎توانند به بهترین شیوه ممکن وظایف آموزشی و تربیتی خود را اداره کرده و تدریس خود را غنا بخشند. کتاب حاضر حاوی هفت فصل است و در این فصول چیستی اقدام‌پژوهیو چگونگی انجام آن، شیوه گردآوری داده‌ها و چگونگی تحلیل آن‌ها را توضیح می‌‏دهد.

کتاب حاضر جلد نخست از این مجموعه دوجلدی است که در آن دیدگاه‎های تاریخی آموزش و پرورش اسلامی با بررسی مصرِ قرن نوزدهم و مراکشِ قرن بیستم و سپس اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی و بالاخره اصلاحات در آموزش و پرورش اسلامی با مطالعات موردی در کشورهای اندونزی، افغانستان و پاکستان و نحوه اصلاحات صورت گرفته در مدارس این کشورها شرح داده شده است.

کتاب حاضر دومین جلد از یک مجموعه دوجلدی است که در آن ذیل "اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی" برخی تجربه‌ها و مدل‌های آموزشی و تربیتی مدارس اسلامی، با مطالعات موردی در کشورهای ترکیه، تایلند، سنگاپور، مالزی، بریتانیا، سوئد و ایران مورد بررسی قرار گرفته است.