فلسفه و منطق

این کتاب داستان لیزا و لیلا است که قهرمان اصلی آن لیلا، در مدرسه و به همراه دوستان و برخی معلمانشان کندوکاوهای فلسفی را شکل می‌دهند و تلاش می‌کنند به مکاشفاتی فلسفی دست یابند. این کتاب راهنمایی است برای معلمان و پدران و مادرانی که قصد دارند به شیوه «حلقه کندوکاو» با کودکان و به خصوص نوجوانان خود به قصد رشد اخلاقی، فکری، و خلاقیت آنها مفاهیم فلسفی به‌ویژه مفاهیم و موضوعات اخلاقی را تمرین کنند؛ البته نه فلسفه‌ای دور از متن زندگی، بلکه فلسفه‌ای که در عین انتزاعی بودن، به منزله جزء جدایی‌ناپذیر فلسفه، از منظری دیگر کاملاً انضمامی و آمیخته با زندگی است. فلسفه‌ای که عمیق‌تر می‌نگرد و زندگی را دست کم نمی‌گیرد و این شعار سقراط را سرلوحه خود قرار می‌دهد که «زندگی نا آزموده ارزش زیستن ندارد».

این کتاب داستان لیزا و لیلا است که قهرمان اصلی آن لیلا، در مدرسه و به همراه دوستان و برخی معلمانشان کندوکاوهای فلسفی را شکل می‌دهند و تلاش می‌کنند به مکاشفاتی فلسفی دست یابند. این کتاب راهنمایی است برای معلمان و پدران و مادرانی که قصد دارند به شیوه «حلقه کندوکاو» با کودکان و به خصوص نوجوانان خود به قصد رشد اخلاقی، فکری، و خلاقیت آنها مفاهیم فلسفی به‌ویژه مفاهیم و موضوعات اخلاقی را تمرین کنند؛ البته نه فلسفه‌ای دور از متن زندگی، بلکه فلسفه‌ای که در عین انتزاعی بودن، به منزله جزء جدایی‌ناپذیر فلسفه، از منظری دیگر کاملاً انضمامی و آمیخته با زندگی است. فلسفه‌ای که عمیق‌تر می‌نگرد و زندگی را دست کم نمی‌گیرد و این شعار سقراط را سرلوحه خود قرار می‌دهد که «زندگی نا آزموده ارزش زیستن ندارد».

در دنیای امروز مفهوم مرگ به معنای واقعی از فرهنگ جهانیان حذف شده است. به همین دلیل سلسله مباحث موجود در این کتاب با عنایت به موضوع مرگ از احتضار تا قبر و قیامت با زبانی شیوا و با استناد به آیات و روایات و گریزی به نکات اخلاقی و خاطرات عالمان و عارفان نوشته شده است. در این شماره به طور خاص به موضوع محشر، پرسش‌ها، نامه عمل، صراط و حساب و سوال پرداخته شده است.

در رویکرد فلسفه برای کودکان، در کنار اهمیت وافری که برای پرورش منطق و تفکر انتقادی و تفکر خلاق قائل می‌شوند، توجه به تفکر مراقبتی نیز از عنایت خاصی برخوردار است. این کتاب در هشت فصل در صدد تعریف، تببین و چگونگی تقویت مهارت تفکر مراقبتی است. عناوین فصول این کتاب عبارت‌اند از: جدال عقل و احساس، تفکر مراقبتی و خاستگاه آن، تفکر مبتنی بر ارزش، عواطف، هنجار و هم‌دلی.

این چیزی که ما ریاضیات می‌نامیم چه نوع چیزی است؟ درست بودن ریاضیات به چه معناست؟ آیا این فقط یک بازی است؟ آیا بدیهیات لازم هستند؟ در این صورت، از کجا آمده‌اند؟ این وظیفه‌ی فلسفه است که به پرسش‌های سخت بپردازد. این کتاب مقدمه‌ای منظم و در دسترس را در زمینه‌ای ارائه می‌دهد که سعی دارد به این سؤال پاسخ دهد: «فلسفه‌ی ریاضیات». نویسنده (کواین)، یکی از برجسته‌ترین محققان جهان در این زمینه، تمام رویکردهای کلاسیک در این‌باره و همچنین موضوعات تخصصی‌تر از قبیل شهود ریاضی، بی‌نهایت بالقوه و جست‌وجوی بدیهیات جدید ریاضی را معرفی می‌کند. نویسنده سه منظر در هستی‌شناسی (فلسفه ریاضیات) قائل است: «واقع‌گرایی (افلاطون‌گرایی)»، «نام‌گرایی» و «مفهوم‌گرایی» که مکاتب منطق‌گرایی، صورت‌گرایی و شهود‌گرایی به ترتیب ناظر به آن‌ها هستند.

توجه کتاب حاضر متمرکز بر برخی از مهم‌ترین مسائلی است که طی بیش از 150سال گذشته درباره ماهیت قانون در فلسفه، مطرح شده است. دو بن‌مایه اصلی یعنی روابط میان حقیقت بنیاد و هنجارین و میان ماده و روش بحث اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهد. در این راستا، تلاش تأثیرگذار «هانس کلسن» برای ارائه یک نظریه حقوقی ناب و دلایل ناکامی آن بررسی می‌شود و نقش اصلی «هارت» در فلسفه حقوق با نگاهی بر کتابش با عنوان «مفهوم قانون» واکاوی می‌گردد. نگاهی به روایت‌های معاصر و دیدگاه ناتفکیکی اساسی و نیز نقش زبان و تفسیر در فهم محتوای قانون از دیگر مباحث کتاب است.

این کتاب علاوه بر توضیح و شرح دستاوردهای فیلسوفان در راستای ایجاد چارچوبی نظری برای مطالعه زبان، به بررسی مفاهیم بنیادینی مانند حقیقت، ارجاع و معنا به‌عنوان محورهای اصلی بحث در فلسفه زبان می‌پردازد. بخش اول کتاب توضیح می‌دهد که چگونه فیلسوفانی چون «فرگه»، «راسل»، «تارسکی»، «کارناپ»، «کریپکه» و «کاپلان» تکنیک‌های دقیقی برای درک زبان و منطق ریاضی طرح کرده و توسعه داده‌اند و چگونه این روش‌ها در راستای مطالعه زبان‌های طبیعی انسانی بسط و توسعه یافته‌اند. این کتاب سپس به بررسی تفکری جدید در باب گزاره‌ها، امکان و نیز رابطه میان معنا، حکم و دیگر جنبه‌های کاربرد زبان می‌پردازد.

این کتاب پژوهشی فرانگرانه از سنخ فلسفه‌های مضاف دربارۀ خداشناسی فلسفی است. اندیشه‌ورزی دربارۀ خدا و معرفت عقلی ذات و صفات او، با بنیادی‌ترین آموزه‌های ادیان الهی، یعنی ایمان به خداوند متعال، گره خورده است. هویت‌شناسی الهیات، مبادی تصوری، هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، و زبان‌شناختی خداشناسی فلسفی، ونیز جریان‌های فکری مخالف خداشناسی فلسفی در فرهنگ اسلامی، نسبت خداشناسی فلسفی با حوزه‌های معرفتی دیگر، کارکردهای نظری و عملی خداشناسی فلسفی در حوزه‌های مربوط به عمل از مفاهیم مطرح‌شده در این کتاب هستند.

این کتاب می‌کوشد درس منطق را به زبان ساده به دانش‌آموزان بیاموزد و با بیان داستانی و طرح مباحثی در چند بخش «روابط میان ذهن و زبان و خارج، استدلال، قضیۀ حملی و قیاس اقترانی، قضیۀ شرطی و قیاس استثنایی و منطق کاربردی»، درس منطق را جمع‌بندی و خلاصه کند.

کتاب حاضر خلاصه‌ای از مباحث مهم درس فلسفه و منطق دورۀ دوم دبیرستان را در بر دارد. محتوای کتاب شامل لقمه‌هایی کوچک از مفاهیم مهم، خلاصۀ درس‌ها و نکته‌ها و مثال‌هاست. پیوست انتهایی کتاب نیز چند نمونه از آزمون‌های شبیه‌ساز کنکور است.