تقویت توجه

برای نیرومند‌کردن حافظه باید آن را ورزش ذهنی داد. هر فصل از تمرین‌های این کتاب با چیستان‌های سرگرم‌کننده، بازی‌ها و تصویرهای رنگارنگ همراه شده‌است تا خواننده بتواند با اشتیاق در مسیر بهبود حافظه و افزایش خلاقیت گام بردارد. در هر بخش از کتاب خودآزمایی‌هایی قرار دارد تا مخاطب با آگاهی از وضعیت کنونی و آتی حافظۀ خود به جلو گام بردارد. چیستی حافظه، حافظۀ بلندمدت و کوتاه مدت و تمرین های آن، روش های کلیدی تقویت حافظه بر اساس تصویر سازی و تجسم، سازمان‌دهی اطلاعات، و به یاد آوردن نام ها، چهره‌ها و اعداد از جمله موضوعات اصلی کتاب هستند.

دانش و آگاهی انسان دربارۀ دنیای اجتماعی و شناخت احساسات و اعمال دیگران و ایجاد روابط سازگارانه با آن‌ها شناخت اجتماعی نامیده می‌شود. کودکان دارای رشد عادی توانایی برقراری مهارت‌های شناختی اجتماعی را کسب می‌کنند، اما کودکان دچار اتیسم قادر به این مهم نیستند. کتاب حاضر می‌کوشد در 17 فصل اطلاعاتی دراین باره به مخاطبان بدهد. یادگیری اجتماعی، شناخت اجتماعی و رشد این شناخت اولین فصل‌های کتاب هستند. در فصل‌های بعد موضوع «کفایت اجتماعی و کوری ذهن» مطرح می‌شود. چندین فصل از کتاب اختصاص دارد به بیان و توضیح نظریه‌هایی مثل «وانمودسازی، تقلید و هم‌نوایی، توجه مشترک، انسجام مرکزی، نرون‌های آینه‌ای، کارکردهای اجرایی، یکپارچه‌سازی حسی». در فصل هفدهم کتاب انواع هیجان ها برشمرده‌شده‌اند.

مهارت‌های رفتاری، اجتماعی و عاطفی را باید به فرزندان آموخت. این کتاب شامل رویکردی جدید است برای کمک به کودکانی که مشکل رفتاری دارند. نویسنده تکنیک‌های مثبتی ارائه می‌دهد که نه تنها وضع قانون برای بچه‌هاست، بلکه به آ‌ن‌ها کمک می‌کند وقتی چیزی را می‌خواهند، به آن برسند. دستورالعمل‌های این کتاب در 40 مورد، حس همدردی و توجه را به والدین می‌آموزند. از جمله مواردی که در کتاب به آن‌ها تأکید می‌شود، عبارت‌اند از: همدلی با دیگران، درک اهمیت مشارکت در کارها، رشد کنترل عاطفی.

املا بخشی از مهارت نوشتن است که به تمرین و تکرار نیاز دارد. نویسندۀ این کتاب مشکلات املایی کودکان دورۀ ابتدایی را بر اساس نشانه‌‌های فارسی بررسی کرده و کوشیده است با زبانی ساده و روان، آن‌ها را دسته‌بندی کند. سپس برای هر دسته راهکارهایی آموزشی ارائه داده و ضمن آوردن تمرین‌هایی، مخاطب را به رفع اشکال املایی ترغیب می‌کند. تمرین‌هایی مثل «نقطه‌گذاری، کلمه‌نویسی بدون نقطه، نوشتن روی آرد، بازی درست و غلط، و بازی با کلمه‌ها» از نمونه‌های کتاب هستند.

حافظه و تقویت آن از موضوعاتی است که به خصوص در دوران تحصیل اهمیتی بسیار دارد. کتاب حاضر می کوشد در سه فصل دربارۀ این موضوع صحبت کند. فصل اول «حافظه‌شناسی» است که مراحل و طبقه‌بندی‌های حافظه و راه‌های جلوگیری از آسیب شناسی آن را مطرح کرده‌است. «اصول پرورش حافظه و عوامل مؤثر بر بهبود و تقویت آن» در فصل دوم آمده‌اند و در بین‌آن ها به تغذیۀ مناسب، و سلامت جسمی و روانی اشاره شده است. در فصل سوم نیز تکنیک‌های تقویت حافظه و استفاده از یادیارها مطرح شده‌اند. درس‌هایی مثل بسط معنایی، تمرین بازیابی و پس ختام در این قسمت شرح داده شده‌اند.

آشنایی با مغز را باید از نقطه‌ای آغازکرد. کتاب پیش رو به «توانایی توجه»، به عنوان یک عملکرد کلیدی مغز، می‌پردازد. توجه نیاز به فعال‌ساز ی دارد. تمرین‌های این کتاب در همین راستا از ساده به مشکل و در شش سطح دشواری ارائه‌شده‌اند. مجموع تمرین‌ها در 24 پله با این عنوان ها آمده‌اند: « توجه، بادقت،‌ بی‌دقت؛ توجه پایدار؛ توجه تقسیم شده؛ فراشناخت؛ زنگ تفریح، اتاق توجه؛ زنگ تلفن؛ ورزش مورد علاقه توجه؛ بشقاب غذای مغز و ... در انتهای کتاب پاسخ‌نامه تمرین‌ها آمده است.

همواره یکی از دغدغه‌های والدین در تربیت فرزندان، بی‌دقتی و بی‌توجهی آنان است. کتاب حاضر در این زمینه می‌کوشد با فراهم کردن بسته‌هایی تمرینی و آموزشی برای شناخت و فعال‌تر کردن کاکردهای مغزی، به رفع این مشکل کمک کند. از آنجا که اختلال توجه و تمرکز مهم‌ترین موضوع در این باره است، این کتاب در قالب دوره‌ای 24 جلسه‌ای می‌کوشد، سطح عملکرد این کارکرد مغزی را ارتقا بخشد. در فصل اول دربارۀ توجه و انواع آن، تأثیر آن بر فرد و چگونگی تقویت آن دستورهایی داده شده است. سپس در فصل دوم تعداد زیادی تمرین ارائه شده‌اند که مخاطب با انجام آن‌ها مهارتی خاص دربارۀ توجه را رشد می‌دهد. هر تمرین شامل توضیحاتی دربارۀ هدف از آن، پیشینۀ علمی، عملکردهایی که در طول انجام آن فعال‌تر می‌شوند، برنامۀ زمانی انجام آن و تأثیر آن در زندگی روزمره می‌شود.

لازم است والدین کودکان بیش فعال اطلاعاتی دربارۀ این اختلال و چگونگی مواجهه با فرد مبتلا داشته باشند. نویسندۀ این کتاب کوشیده است نه یک مجموعه دستورالعمل، بلکه مجموعه‌ای نکتۀ علمی مفید برای کمک به روند پردازش تحریک کودک بیش فعال ارائه دهد. والدین و درمانگران در فصل اول کتاب با عمدی یا ارادی بودن رفتار چنین کودکی، حس یکپارچگی و مراحل و ارزیابی آن و حتی درمان نکاتی می‌آموزند. در فصل بعد انواع بیش فعالی و مشکلات مربوط به خواب یا تغذیه در بیش فعالی بررسی می‌شود. مخاطب در فصل سوم نکاتی دربارۀ مغز می آموزد تا بهتر متوجه بعضی اعمال کودک بیش فعال شود. در فصل چهارم سیستم‌های حسی اصلی به طور مجزا بررسی می‌‌شوند: لامسه، شنوایی، بینایی، لمس و بویایی. درمان یکپارچگی حسی موضوع بخش پنجم کتاب است. در فصل بعد نویسنده برای تعامل با چنین کودکی توصیه‌هایی می‌کندو بازی‌ها و اسباب‌بازی‌هایی را پیشنهاد می‌دهد. در فصل هفتم مستندات علمی کار ارائه‌شده‌اند و در فصل آخر نیز پرسش‌نامه‌ای برای والدین آمده است.

فراگیری مهارت توجه و تمرکز در کودکان، مهارتی اساسی و سودمند به شمار می‌رود. کتاب حاضر خواننده را با روش‌ها و اسباب‌بازی‌هایی آشنا می‌کند که مهارت تمرکز را بهبود می‌بخشند. در گفتار اول کتاب، بازی‌ها و سرگرمی‌های ویژۀ نوزادان، در گفتار بعد بازی‌های مخصوص کودکان یک تا سه سال برای جلب توجه آن‌ها بر جزئیات پدیده‌ها و موضوع‌های گوناگون، و در نهایت نیز بازی‌های تقویت توجه برای کودکان چهار تا هفت ساله، با هدف افزایش انگیزه و اشتیاق برای تمرکز، معرفی می‌شوند. هر بازی شامل شرح چگونگی انجام آن، روش کار و معرفی مهارت‌های آموخته شده است.

نقشۀ ذهنی روشی است برای ذخیره‌سازی، مرتب‌سازی و اولویت ‌بندی اطلاعات در ذهن که روی کاغذ انجام می‌شود و از کلمه‌ها و تصویر‌های خاصی استفاده می‌کند. کتاب حاضر می‌کوشد نحوۀ ایجاد و طراحی نقشۀ ذهنی را از ابتدا و به صورت بسیار ساده توضیح دهد. نقشۀ ذهنی در تمام مواقع قابل استفاده است، از جمله در آموزش. کتاب در فصل اول دربارۀ حافظه و در فصل بعد دربارۀ نقشه های ذهنی حافظه توضیح می‌دهد. سپس به بیان تأثیر تکرار و استراحت بر مغز می‌پردازد و روش‌های تقویت حافظه را با مثال می‌آورد.