جامعه‌شناسی

کتاب «ایدئولوژی، برنامه درسی و جامعه‌شناسی نوین آموزش» یک اثر انتقادی در حوزه آموزش است که به بررسی روابط بین دانش، تدریس و قدرت در بستر ایدئولوژی و برنامه درسی می‌پردازد. این کتاب به دنبال تحلیل چگونگی شکل‌گیری و انتقال دانش در نظام آموزشی و تأثیر آن بر جامعه است. موضوع کتاب دربارۀ کتاب ایدئولوژی و برنامۀ درسی نوشتۀ مایکل اپل است که هرکدام از نویسندگان در فصل مربوط به خود، دیدگاه خود را درباره کتاب ایدئولوژی و برنامۀ درسی و دیگر کتاب‌های اپل بیان می‌کند. مایکل اپل در دانشگاه ویسکانسین‌مدیسن مطالعات سیاست آموزشی، پیوند آموزش و قدرت و برنامه‌های درسی را دنبال می‌کند. آنچه به مطالعات و نوشته‌های اپل ارزشی دوچندان می‌دهد، تجربه‌های او در زندگی شخصی و پیوند نزدیک با آن چیزی است که دربارۀ آن می‌نویسد. اپل سال‌ها معلم بوده و در محیط‌های گوناگون از نزدیک با آموزش و سیاست‌های آن درگیر بوده است.

کتاب «آیا آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد؟ » به بررسی رابطه پیچیده بین آموزش و پرورش و تغییرات اجتماعی می‌پردازد. این کتاب به این سؤال اساسی پاسخ می‌دهد که آیا آموزش می‌تواند به عنوان نیرویی برای دگرگونی جامعه عمل کند یا خیر؟ این کتاب، یک پژوهش در حوزه جامعه‌شناسی است که به بررسی نقش آموزش در شکل‌دهی و دگرگونی جامعه می‌پردازد. نویسنده در این اثر به بررسی رابطه بین آموزش، قدرت و تغییرات اجتماعی پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه آموزش می‌تواند به عنوان ابزاری برای حفظ یا تغییر ساختارهای اجتماعی عمل کند.
این کتاب را می‌توان به دو بخش کلی تقسیم‌بندی کرد، بخش اول کتاب سه فصل اول کتاب (بعد از فصل مقدماتی) از لحاظ نظری به بررسی اهمیت تاریخی و ربط کنونی مباحث پائولو فریره، جورج کاونتس، دوبوآ و کارتر وودسون اختصاص دارد. تمام این افراد دغدغه این سؤال را داشتند که آیا آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد. بخش دوم کتاب از لحاظ عملی نشان می‌دهد که همیشه کنش مقاومتی وجود دارد. نویسنده در این کتاب می‌کوشد تا نقش آموزش را به منزله ابزار اساسی ایجاد تغییرات در سطح اجتماعی معرفی کند.

این اثر در سبک کتاب‌های تاریخی، فرهنگی و تحلیلی قرار دارد و در جلد دوم، به تحلیل نسل دوم روشنفکران مشروطه و همچنین بررسی جریان روشنفکری در دوران حکومت پهلوی اول و دوم می پردازد. نویسنده با رویکردی انتقادی، به بررسی چهره‌های برجسته‌ی این دوره مانند تقی‌زاده، علی‌اکبر سیاسی، احسان نراقی و دیگر روشنفکران می‌پردازد و تاثیرات آن‌ها بر فرهنگ، سیاست و ساختار فکری ایران را ارزیابی می‌کند. مطالب کتاب با تأکید بر نقد وابستگی‌های فکری، غرب‌گرایی و تقابل با مبانی سنتی، تلاش دارد روند شکل‌گیری روشنفکری غیر‌اصیل را در عصر پهلوی مورد واکاوی قرار دهد. نثر کتاب رسمی، تحلیلی و مبتنی بر منابع تاریخی و فرهنگی است و نگاه غالب آن، ارائه‌ی خوانشی بومی و ضد‌استعماری از تاریخ روشنفکری ایران است.

این اثر در سبک کتاب‌های تاریخی، تحلیلی و فرهنگی قرار دارد و در جلد اول به بررسی زمینه‌های پیدایش روشنفکری در ایران و نقش نسل نخست روشنفکران در دوران مشروطه می‌پردازد. نویسنده با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به بررسی تأثیرات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نخبگان فکری آن دوران می‌پردازد و با طرح پرسش‌هایی اساسی، خواننده را به بازنگری در تعریف روشنفکری و کارکرد آن در ساختار جامعه ایرانی دعوت می‌کند. مطالب کتاب با بهره‌گیری از منابع تاریخی و ارجاع به آثار مهم دوره قاجار، چهره‌هایی چون طالبوف، آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی و دیگر متفکران مشروطه‌خواه را تحلیل می‌کند و روند تکامل روشنفکری غرب‌زده در ایران را واکاوی می‌نماید. نثر کتاب رسمی، دقیق و روش‌مند است و به تعریف و معنای تخصصی روشن فکری و جریان روشن فکری می پردازد و تلاش دارد منظری بومی و منتقدانه نسبت به جریان روشنفکری ارائه دهد.

کتاب حاضر درباره پوچ‌انگاری، عوامل شکل‌گیری این جریان فکری، تأثیرات مخرب آن بر نسل جوان و جامعه است.
نویسنده برای بررسی جریان فکری نیهیلیست، پوچ‌گرایی، از آثار دو نویسنده معروف، نیچه آلمانی و صادق هدایت، بهره برده است. ایشان با بررسی چگونه به‌وجود آمدن و چیستی اندیشه پوچ‌گرایی، بررسی آثار دیگر اندیشمندان پوچ‌گرا، هماهنگی ذات بشر با هدف‌داشتن زندگی و ضدیت آن با پوچ‌گرایی، توانسته است مشکلاتی را که این موج فکری برای جامعه به وجود می‌آورد شرح دهد....

در این کتاب به موضوع مسئله پرداخته شده است که این کار مستلزم طرح یک مشکل و سؤال، به چالش کشیدن و مقابله با آن است. در این کتاب موضوع «مسئله و مسئله‌شناسی در علوم اجتماعی و انسانی ایران» مطرح شده و تلاش شده است تا ابعاد و وجوه مختلف این موضوع برای مخاطب تبیین گردد. مطالب با توضیح مسئله شروع می‌شود و سپس کارکردهای متعدد آن، از جمله اینکه مسئله چیست، چرا وجود دارد و چگونه می‌توان آن را حل کرد، واکاوی شده است. یکی از موضعات مهمی که در این کتاب به آن پرداخته شده، مسئله آموزش است.

این کتاب به اهمیت داستان‌ها و برداشت‌های عموم جامعه از تحولات و رخدادهای اقتصادی اشاره می‌کند. نویسنده شما را با پشت پرده آمارهای خشک اقتصاددانان آشنا می‌کند. با مطالعه کتاب متوجه می‌شوید که روایت‌ها و نقل‌قول‌های روزمره یا حتی به‌خاطر آوردن بحران‌های اقتصادی گذشته، می‌تواند روی تصمیم‌گیری‌های فعلی یا آتی شما تأثیر بگذارد. در کتاب مثال‌های زیادی آورده شده تا به شما نشان دهد که روایت‌ها به‌خودی‌خود شکل نگرفته و اغلب آن‌ها پیشینه‌ای تاریخی داشته‌اند. همچنین می‌آموزید که چگونه درک درستی از داستان‌های اقتصادی داشته باشید و تصمیم‌های منطقی‌تری بگیرید.

کتاب حاضرموضوعاتی را در زمینۀ مصائب جمعی و فاجعه‌های طبیعی در بر دارد. نویسنده نشان می‌دهد که همۀ فاجعه‌ها محصول عملکرد ما انسان‌ها و نظام‌های حکمرانی و تاریخ و فرهنگ هستند. موضوعات کتاب عبارت‌اند از: سیل و زلزله به مثابۀ مسئلۀ فرهنگی؛ کرونا و ترومای فرهنگی؛ علم و دانشگاه در بحران اپیدمی.

این کتاب در خصوص تنگناها و تدابیری است که جامعه‌شناسان شیکاگو و تعدادی دیگر در تلاش برای ساخت یک رشتۀ اخلاقی و دانشگاهی مفید اجتماعی متحمل شده‌اند. در فصل اول مکتب شیکاگو و منتقدان آن مطرح شده‌اند. نویسنده جنبه‌هایی از تعامل بین جامعه‌شناسی آمریکایی، لیبرالیسم آمریکایی و سرمایه‌داری آمریکایی را بررسی می‌کند.

کم‌رویی ویژگی رفتاری ناهنجاری است که باید با آن مقابله کرد. این اثر ضمن معرفی کامل کم‌رویی و بیان نشانه‌های آن، پیامدها و عوامل آن را بررسی می‌کند. در پایان نیز راهکارهای مقابله با کم‌رویی را، با استفاده از منابع اسلامی و روان‌شناختی، برمی‌شمارد.