علوم تجربی

طبیعت ما را با حواسی مجهز کرده است که از طریق آن‌ها می‎توانیم پدیده‌های پیرامون خود را درک کنیم. هریک از این حواس، زندگی ما را تواناتر می‎سازد. مثلاً حس بینایی و حس شنوایی، جامع‌ترین احساس را به ما می‎بخشد. در این جلد از مجموعه کتاب‌های «چرا و چگونه»، بسیاری از این حس‌ها که پایه و اساس پیشرفت‌های مادی و معنویِ بشر هستند و حتی جنبه‌های از نوگرایی و آفرینش هنری را دربردارند، شرح داده می‎شوند. رنگ‌ها می‎توانند دلپذیر و مانند یک صندلی راحتی باشند. این کتاب شرح می‎دهد که ما چگونه از رنگ‎ها متأثر می‎شویم.

بیش از ۲۰۰۰۰ گونه ماهی وجود دارد. آن‌ها متنوع‌ترین شکل‌ها را در میان جانوران مهره‌دار دارند. انسان بخش بزرگی از آب‌ها را آلوده و محیط زیست ماهی‌ها را خراب کرده است. صید بی‎رویه ماهی‌ها هنوز هم ادامه دارد، به ‌طوری که بقای آن‌ها در معرض خطر جدی قرار گرفته است. کتاب حاضر، از مجموعه کتاب‌های «چرا و چگونه»، با نگاهی به انواع ماهی‎ها، نقش و اهمیت این جانوران را در تحول و بقای حیات نشان می‎دهد و سازگاری بدن آن‌ها را با محیط‌های مختلف بررسی می‏‌کند.

ما پرندگان را خوب می‎شناسیم؛ زیرا آن‌ها را همه‌جا می‎بینیم و صدایشان را می‌شنویم. پرندگان نشانه‌های خوبی برای شناخت وضعیت طبیعتِ اطراف ما هستند. در این کتاب، زندگی پرندگان از آشیانه‌سازی تا تخم‌گذاری و از بهار تا زمان مرگ شرح داده شده است. توصیف اجتماع پرندگان در محیط‌های طبیعیِ مختلف زمین و دعوت به حمایت و حفاظت از آن‌ها مطالب بخش پایانی کتاب است.

این کتاب در سه فصل، با هدف مطالعه دانش‌آموزان تیزهوش، تهیه و تدوین شده است. در فصل اول، «مواد، الفبای زندگی»، ذره را توصیف می‏‌کند و تاریخچه کشف مدل‌های اتمی را شرح می‎دهد. در فصل دوم، «عناصر و جدول تناوبی»، عناصر، تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها بررسی می‌شود و در فصل سوم، «رابطه بین اجزای سازنده مواد و حالت آن‌ها»، حالت‌های مواد و ویژگی‌های برخی از مواد مطالعه می‎شود. در کنار مطالب اصلی کتاب، موضوعاتی با نام «فعالیت» مطرح شده است تا به یادگیری مطالب اصلی کمک شود.‌ همچنین پیشنهادهایی برای معلمان و کلاس علوم مطرح می‎شود که با نگاه هر فرد به طبیعت همراه است و از منظر دید هر فرد با طبیعت ارتباط برقرار می‌شود.

این کتاب از مجموعه کتاب‎های «کاربرگ هفتگی» است که با هدف مرور آموخته‌ها طی هفته و ارزیابی آن‌ها، برای درس علوم تجربی پایه هفتم تدوین شده است. «اندازه‎گیری در علوم و ابزارهای آن»، «اتم‌ها»، «آب‌های زیرزمینی»، «انرژی و تبدیل‌های آن» از مباحث مطرح برای انجام آزمایش‌ها و تمرین‌های کتاب حاضر است. پرسش‌ها به شکل‌های گوناگون مانند پر کردن جای خالی، پر کردن جدول مفهومی، سؤال‌های تصویری، تفسیر نمودار و... تنظیم شده است.

این کتاب با رویکرد نگرش سیستمی در فرایند آموزشی و در راستای اهداف برنامه درسی دوره اول متوسطه طراحی و تدوین شده است. هر برگ دو صفحه‌ای از کاربرگ، مفاهیم یک هفته‎ آموزشی را شامل می‎شود و میزان یادگیری مفاهیم جدید درسی و ابزار مشارکت در فرایند یادگیری را ارزیابی می‌‏کند.موضوع مباحث این مجلد «مخلوط و جداسازی مواد»، «تنظیم عصبی»، «تنظیم هورمونی»، «زیست‌فناوری»، «تولید مثل در جانداران»، «کانی‎ها»، «هوازدگی» و... است در قالب‌های گوناگون شده است.

این کتاب از مجموعه کتاب‎های «کاربرگ هفتگی» است که با هدف مرور آموخته‌ها طی هفته و ارزیابی آن‌ها، برای درس علوم تجربی پایه نهم تدوین شده است. «مفاهیم مواد»، «رفتار اتم‌ها با یکدیگر»، «حرکت»، «فشار» و «ماشین‌ها» از مباحث مطرح برای انجام آزمایش‌ها و تمرین‌های کتاب حاضر است. پرسش‌ها به شکل‌های گوناگون مانند پر کردن جای خالی، پر کردن جدول مفهومی، سؤال‌های تصویری، تفسیر نمودار و... تنظیم شده است.

جانوران در نژادها و گونه‌های مختلف روی کره زمین زندگی می‌‏کنند. بعضی از آن‎ها در بیابان‌های گرم و سوزان، برخی در یخ‎های قطبی و بعضی در میان علفزارهای سرسبز. این کتاب درباره حیوانات مناطق مختلف توضیح می‏‌دهد تا به ما یادآوری کند که جانوران نیز مخلوقاتی ارزشمندند و باید در کنار ما با آرامش زندگی کنند. «جانوران ساوانا»، « جانوران جنگل‎های بارانی استوا»، «جانوران جنکل‌های پهن برگ و سوزنی برگ»، «جانوران ناحیه قطبی و تاندورا»، «جانوران صحرا» و «جانوران منطقه آلپ» بخش‌های مختلف کتاب را تشکیل می‌دهند.

فعالیت‌های روزانۀ ما در کرۀ زمین، تأثیر بسیاری بر آن می‌گذارد. این کتاب شیوۀ زندگی سبز و تغذیۀ سبز، راهکارهای مهم در توسعۀ پایدار، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و استفاده از محصولات غذایی ارگانیک و محلی را برای سالم‌سازی کرۀ زمین پیشنهاد می‌کند. نهضت زندگی سبز، انتخاب و مصرف انرژی، چهار اصل زندگی سبز، اقدامات عملی در این راه و نحوۀ مشارکت ما در این زمینه، موضوعات اصلی کتاب هستند.

زندگی پایدار بر استفاده از منابع طبیعی زمین تأکید می‌کند. استفادۀ بهینه از انرژی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، استفاده از منابع جایگزین و انرژی‌های پاک و بازیافت از جمله شیوه‌های کارامد برای توسعۀ پایدار و زندگی پایدار محسوب می‌شوند. انرژی و محیط زیست، استفاده از منابع انرژی پاک، چگونگی زندگی سبز در خانه و مدرسه، و نحوۀ مشارکت در این زمینه، موضوعات اصلی کتاب هستند.