علوم تربیتی

در این کتاب در سه بخش «تجربه زیسته»، «گفت‌وگوها»، و «دستاوردها» در قالب زندگینامه داستانی، به معرفی زندگی و اندیشه‌های «خسرو باقری» پرداخته می‌شود. خسرو باقری نوع‌پرست (زاده 1336، تهران)، استاد دانشگاه تهران است. زمینه‌های تخصص وی فلسفه آموزش‌وپرورش، فلسفه شناخت و روان و تربیت دینی است.

کتاب «در تمنای یادگیری»، از بزرگانی سخن می‌گوید که در صحنه‌های خُرد کلاس و مدرسه یا تصمیم‌گیری کلان آموزش‌وپرورشی، نقش داشته‌اند. در این کتاب، نقش و اهمیت عمل و تجربه‌ اندیشه‌ورزان در حوزه‌ تعلیم‌و‌تربیت، مستندسازی شده است. جلد دوم از این کتاب‌ دربردارنده‌ داستان زندگی بزرگان عرصه تعلیم‌و‌تربیت است که در قالب گفت‌وگو، تنظیم شده است. در بخش دیگر نیز تجارب این افراد در عرصه‌های علمی و عملی، بازتاب داده شده است.

نگارنده در این کتاب با ارائه پنج مقاله، در صدد برآمده است تا در کنار بازاندیشی که کروناویروس در مورد کاربردهای آموزشی فناوری‌های ارتباطی جدید برای آموزش عمومی کشور به همراه داشته است، به معرفی و تبیین افق‌های جدید دیگری در زمینه‌های آموزشی، فوق‌برنامه و فرهنگی دانش‌آموزان پرداخته، و توجه اولیای آموزش عمومی کشور را به ابعاد جدید دیگری در همین راستا جلب کند.

در حیطه آموزش‌وپرورش، مقایسه یا تطبیق می‌تواند بین رویدادهای آموزشی داخل یک نظام آموزش‌وپرورش صورت گیرد یا در سطح وسیع‌تری ویژگی‌های گوناگون یک نظام تربیتی با نظام‌های تربیتی کشورهای دیگر مقایسه شود. در این کتاب، نظام آموزشی کشورهای انگلستان، ایران، ژاپن، کره جنوبی، فنلاند، و سنگاپور، بررسی و با یکدیگر مقایسه می‌شود.

در برنامه درسی ملی، نقش معلم به‌عنوان نمونه‌ای بی‌نظیر و مورد اعتماد در زمینه‌ آموزش و تربیت دانش‌آموزان مشخص گردیده است. او وظیفه‌ تدوین، اجرا و ارزشیابی برنامه درسی و تربیتی را در نظام آموزشی برعهده دارد. یک معلم خوب از پنج ویژگی «تعقل»، «ایمان»، «علم»، «عمل» و «اخلاق» برخوردار است. همه‌ جوامع باید به منزلت و جایگاه معلم اهمیت بدهند؛ زیرا تربیت سرمایه‌های انسانی در نهاد اجتماعی مدرسه و زیردست معلم صورت می‌گیرد. کتاب «شاخص‌های جهانی منزلت معلم»، جایگاه اجتماعی معلمان را در کشورهای دیگر مورد بررسی قرار می‌دهد.

«رهبری نوکیش»، کتابی برای همه سطوح رهبران مدارس (مدیران، معلم - مدیران، کارشناسان، برنامه‌ریزی درسی و سیاست‌گذاران دوره‌های تحصیلی) است. نویسنده در این کتاب، نشان می‌دهد که رهبری مدرسه در عصر دیجیتال چگونه است، چرا مهم است و چگونه باید انجام شود. مخاطبان این کتاب با تکرار تمرین‌های آن در زمینه‌های مختلف رهبری، قادر خواهند بود یادگیری را در مدارس متحول کنند. داستان‌های شخصی و درس‌های رهبری که از شکست‌ها گردآوری شده‌اند در این کتاب، کمک می‌کنند تا خصوصیات مورد نیاز برای تقویت یادگیری را به‌دست آورید.

با توجه به رشد فزاینده نقش مدیریت در فرآیند آموزش، امروزه حیاتی بودن مدیریت آموزشی برای هر نظام آموزشی بدیهی به نظر می‌رسد، از این‌رو در این کتاب، اصول و مبانی مدیریت آموزشی با بررسی مفاهیم مدیریت آموزشی؛ رهبری آموزشی؛ نظارت آموزشی؛ سازمان آموزشی؛ مدیریت برنامه آموزشی؛ مدیریت دانش‌آموزان و مدیریت کارکنان آموزشی؛ مدیریت امکانات آموزشی؛ مدیریت مالی آموزشی؛ روابط‌عمومی آموزشی؛ مدیریت اداره آموزشی و سیستم مدیریت اطلاعات، بیان می‌شود.

چرا نوع رویکرد شرقی‌ها و غربی‌ها نسبت به مسئله آموزش و یادگیری از اساس با یکدیگر متفاوت است؟ نویسنده این کتاب، درصدد یافتن سرنخ‌های این تفاوت‌هاست و ریشه‌‌های آن را در پایه‌های فرهنگی یادگیری می‌جوید. وی، ‌ می‌کوشد با بررسی اصول و شیوه‌های آموزش و یادگیری از گذشته تاکنون، دلایلی مستند برای توجیه مغایرت‌های ساختاری این موضوع در شرق و غرب بیابد. وی برای این منظور به نقش افرادی مانند «کنفسیوس» در شرق و «سقراط» در غرب اشاره می‌کند؛ و چگونگی تأثیرگذاری این الگوهای سنتی در امر آموزش و یادگیری را تا قرن حاضر، واکاوی می‌کند.

این کتاب با هدف بهبود وضعیت آموزش و رشد ذهنی دانش‌آموزان نوشته شده است. رویکرد این کتاب در فرایند طراحی و اجرای فعالیت‌های یادگیری، بهره‌گیری از مطالعات شناختی و سازگار ساختن اقدامات یادگیری با ظرفیت‌های طبیعی ذهن و مغز انسان است؛ به این معنا که برای تحقق فهم عمیق یا یادگیری عمیق، لازم است فرایندهای شناختی مانند توجه، حافظه، تفکر و... به نحو درستی به‌کار گرفته شود. موضوع دیگری که در کتاب مورد تأکید قرار می‌گیرد نقش فرایندهای اجتماعی در یادگیری است؛ از آنجا که مغز ما یک ارگان اجتماعی است برای توسعه آن ناگزیر از تجربه فرایندهای اجتماعی هستیم، بنابراین در طراحی تمامی فعالیت‌ها، فرصت‌هایی برای تعامل اجتماعی، همکاری و کار گروهی فراهم می‌شود تا افراد در دنیای شناخت اجتماعی غوطه‌ور شوند و در پیوند با اذهان دیگر به توسعه ذهن خود بپردازند. هدف این کتاب، معرفی روش‌های طراحی فعالیت‌های یادگیری تلفیقی و ارائه نمونه‌های طراحی‌شده بر مبنای الگوی آموزش تلفیقی در دوره دبستان است.

کتاب «مدارس باز - مدارس سالم» با هدف بهبود وضعیت آموزش و رشد ذهنی دانش‌آموزان نوشته شده است. در این کتاب پژوهش‌محور و روش‌مدار ماهیت محل کار، فرهنگ و سلامت سازمانی مدرسه به روش علمی شرح داده می‌شود و چگونگی کاربرد پرسشنامه توصیف جو سازمانی «هالپین OCDQ» و ابزار اصلاح‌شده آن با نام «OCDQ-R6» معرفی می‌گردد. همچنین در کتاب پرسشنامه جو سازمانی برای دبیرستان‌ها، ارائه می‌شود و پرسشنامه «سلامت سازمانی برای مدرسه»، ابعاد و ابزارهای جدید آن و نیز شاخص‌های سلامت مدرسه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان نتایج پژوهش در باب جو سلامت مدرسه و روش‌های پژوهش در آموزش به‌عنوان یک راهنمای کاربردی مورد بحث قرار می‌گیرد و با استفاده از ابزارهای سنجش سلامت و جو، چگونگی عملیاتی کردن آن‌ها در مدرسه توضیح داده می‌شود.