ادبیات جنگ

کتاب حاضر از معدود کتاب‌هایی است که در حوزه داستان کوتاهِ کوتاه دفاع مقدس نوشته شده است. در این داستان‌های کوتاهِ کوتاه، روح آن دوران، حال و هوای راستینش، احساسات و دغدغه‌های رزمندگان و... درک شده و به تصویر کشیده شده است. در یکی از نوشته‌ها به نام «خرمشهر»، آمده است: «پسرش شهید شده بود، مخفیانه دفنش کرد، مردم از آزادی شهر خوشحال بودند». در یکی دیگر از متن‌ها به نام «حساب‌کتاب» آمده است: «دشمن شکست خورد، زن‌ها را حساب نکرده بودند».

این اثر، داستان رزمندگان ایرانی اسیر در اردوگاه‌های عراق ودر طی جنگ تحمیلی است. کتاب سعی دارد حال و هوای آن روزها را در قالب فیلمنامه و از زبان اسرا و نیروهای عراقی محافظ محل بازگو کند. دیگر نقش آفرینان در این اثر تکاوران کلاه سبز و مرزنشینان هستند که هر یک در راستای قصه، دیالوگ خود را ارائه می کنند. در پایان نیز با نظارت مأموران صلیب سرخ، ده معلول اسیر ایرانی از اردوگاه آزاد می شوند.

مطالب این کتاب فقط گوشه‎ای از واقعیت‌های دوران دفاع مقدس است که با جست‌و‌جو در منابع معتبر و مستند، گردآوری و در قالب پرسش و پاسخ در 18 بخش تنظیم شده است. بخش هشتم کتاب اختصاص به پرسش‌هایی درباره حضور دانش‌آموزان و نوجوانان در جنگ تحمیلی دارد.برای نمونه، در پاسخ به پرسش‌ها می‌خوانیم که در عملیات " بیت‌المقدس" 19 هزار نفر از نیروهای دشمن به اسارت گرفته شده‌اند و در عملیات "رمضان" با انهدام 1907 دستگاه تانک و نفربر دشمن، درخشان‌ترین کارنامه جنگ ضدزرهی رزمندگان ایرانی شکل گرفته است.

این کتاب بخشی از زندگی «غلامرضا بهراد»، مجاهد دفاع مقدس و جانباز ۴۵ درصد و قطع عضو است. او از اولین مأموریتش در جنگ می‏‌گوید و از کردستان و مبارزه با توطئه‌گران ضدانقلاب و از عملیات «خیبر»، «کربلا»، «بیت‌المقدس» و... . در بخشی از خاطراتش از انتخاب خود به عنوان گروه تخریب می‌نویسد و اولین عملیات این گروه. به عقیده این جانباز، یکی از باشکوه‌ترین لحظات جبهه و جنگ، لحظه وداع و خداحافظی شب عملیات است! او در آخرین مأموریتش از پاتک شبانه دشمن و دفع آن می‌گوید و گلوله‌های شیمیایی‌ای که دشمن به کار می‎برد و... .

این کتاب روایت دلاوری‌ها و از خودگذشتگی‌های نیروی دریایی ارتش و سپاه و شهدای غواص است. عملیات‌ مختلف نیروهای دریایی ارتش، با محوریت ناوچه پیکان در بخش عرشه و در بخش عمق و نیز عملیات گوناگون نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خلیج همیشه فارس در این کتاب روایت می شود.

موضوع این کتاب زندگی و شهادت سردار «مهدی زین‌الدین» (۱۳۳۸ ــ ۱۳۶۳)، فرمانده لشگر ۱۷ علی‌بن‌ابی‌طالب است. خاطرات ارائه شده، درباره زندگی و رزم و شهادت او از زبان خانواده، همسر و همرزمانش است. در بخشی از کتاب آمده است: «گفت اعلام کن همه جمع بشن، می‌خوام براشون صحبت کنم. نگران گفتم آقا مهدی حرف از موندن بزنی، خودت رو سبک کردیا، این بنده‌های خدا از بس سختی کشیدن و برای عملیات امروز و فردا شنیدن، خسته شدن... .»

این کتاب خاطرات خانم «عصمت احمدیان» است. عروس یازده‌ساله اهوازی که امروز مادر دو پسر شهید، یک دختر جانباز و مادربزرگ دو نوه شیمیایی است. او از روزهایی می‌گوید که سخت و جانکاه سپری شده است، از کودکی‎اش، از عاشقانه‌هایش و درنهایت از روزهای جنگ. روزهایی که بین او و خانواده‎اش جدایی می‎اندازد. او می‎گوید به دهه چهارم زندگی نرسیده، دو فرزندش را تقدیم دفاع مقدس کرده است و... .

دختری که یک پایش فلج است، با مادر و برادر کوچکش «جیمی» در اتاقی زندگی می‌کند. یک‌بار که سعی کرده بیرون برود، کتک مفصلی از مادر ش خورده ؛ اما جیمی تا هروقت دلش بخواهد، بیرون می‌ماند. مادر همیشه به دختر سرکوفت می‌زند. یک روز خبر می‎‌رسد که شهر بمب‌باران خواهد شد.

این قصه درباره پسری فلسطینی به نام کریم است که دوست دارد فوتبالیست شود. او و دوستانش زمین بازی بزرگی را در نزدیکی مدرسه پیدا می‌کنند تا در آن‌جا فوتبال تمرین کنند، اما آن زمین رازی عجیب و مخفوف را در دل خود دارد. نیروهای محور مقاومت فلسطین در آن زمین، مواد منفجره ذخیره کرده بودند تا در هنگام لزوم بتوانند با نیروهای صهیونیستی بجنگند. همین شرایط باعث شد تا کریم و دوستانش زیرنظر نیروهای اسرائیل قرار بگیرند و مجبور شوند که مبارزه کنند.
این قصه مخاطبان را با سختی‌هایی که نوجوانان فلسطینی تجربه می‌کنند آشنا می‌سازد.

شهید «حمیدرضا مدنی قمصری»، متولد سال ۱۳۴۲، در سال ۱۳۵۸ به عضویت بسیج درآمد و با آغاز جنگ، عازم جبهه‌ها شد و تا سال‌های آخر جنگ در آن‌جا ماند. او پس از جنگ، با بدنی مجروح و مسموم به خانه بازگشت و در مهر ۱۳۷۱ به شهادت رسید. کتاب حاضر زندگی این جانباز ۷۵ درصد را شرح می‌دهد. سپس خاطرات او از زبان همسر و یکی از دوستانش روایت می‌شود. در پایان، خاطرات روزنگار او و وقایع اعزام به جبهه تا پایان مأموریت و چگونگی شهادتش، با استفاده از تصاویر بازگو شده است.