برنامه‌ریزی آموزشی

هدف نویسنده از تألیف این کتاب کمک به مدیران مدارس برای آموختن روش‌های «برنامه‌ریزی مدرسه‌ای» به گونه کاربردی و ملموس است تا مدیران بتوانند مدرسه خود را بهتر اداره کنند.
این کتاب بخش‌های گوناگونی دارد که نام برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: تعریف برنامه‌ریزی؛ معرفی الگوی مفهومی و نظری؛ دقت‌ها و قواعد ناظر بر برنامه‌ریزی راهبردی مدرسه.

کتاب حاضر در قالب گفت‌وگو و گزارش، زندگی محمدحسین کرباسچیان، مدیر دبیرستان علوی، را روایت می‌کند. این کتاب در پنج فصل تألیف شده است و در هر فصل به یکی از بخش‌های مدیریتی دبیرستان علوی می‌پردازد. کرباسچیان در خلال گفت‌وگوهای خود ویژگی‌های گوناگون یک مدیر خوب و حرفه‌ای را عنوان می‌کند.
هدف کتاب حاضر آشناکردن مخاطبان با افراد تأثیرگذار در تاریخ آموزش کشور است.

این کتاب به یکی از موضوعات بسیار مهم در فرایند آموزش و تدریس در قالب برنامه‌های آموزشی رسمی درس تربیت بدنی پرداخته است. موضوعات کتاب منطق طراحی آموزشی، فرصت‌های یادگیری محتوای درس و ساختار آن و طراحی آموزشی(تحلیل) و فرایندهای تصمیم‌گیری و راهبرد و ارزشیابی در طراحی آموزشی در موقعیت‌های آموزشی تربیت‌بدنی با استناد به یافته‌های علمی تربیت‌بدنی در حوزه یادگیری حرکتی و مدیریت کلاس درس و با توجه به تجربیات آموزشی مؤلفین کتاب و همراه با ذکر مثال‌هایی در این خصوص است. مطالعه این کتاب، نیازمند برخورداری از دانش سازمان‌یافته‌ای در خصوص نظریه‌های یادگیری، الگوها و روش‌های تدریس و مدل‌های نیازسنجی و طراحی و درک موقعیت‌های آموزشی در رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی است.

سنجش تکوینی باعث اخلاقی، فعال و مشارکتی‌شدن فرایند تدریس می‌شود. در این کتاب راهبردهایی نوین برای سنجش تکوینی معرفی شده‌اند که درهم‌تنیدگی، تنوع و پیچیدگی سنجش آموخته‌های فراگیران در کلاس را بررسی می‌کنند.
سنجش تکوینی آمیخته قصد دارد فرصت اصلاح را به مربی بدهد و در مقابل فراگیر(دانش‌آموز) نیز پاسخگو باشد.نویسنده در ابتدای کتاب بر اقتصاد و توسعه ملی نگاهی دارد. در پایان نیز راهکارهای اجرا را جمع‌بندی کرده است.

این کتاب سیستم آموزشی را در بستر تفاوت‌های فرهنگی و ارتباط دانش‌آموزان از قومیت‌های متنوع فرهنگی بررسی می‌کند. نویسنده برای حل چالش‌های قومیتی بین دانش‌آموزان، ابتدا در یک فصل مشکلات بین قومیتی را شرح می‌دهد و سپس در هفت فصل پیشنهاداتی سازنده را برای حل چالش ارائه می‌کند. کتاب حاضر در پی آن است که دانش‌آموزان در فضایی برابر و بدون تبعیض قومیتی، امکان پیشرفت تحصیلی و اجتماعی را کسب کنند.

تکمیل مباحث مربوط به دانش و مهارت در زمینۀ برنامه‌ریزی راهبردی مدرسه و آموزش چگونگی نگارش و اجرای برنامۀ سالانۀ راهبردی مدرسه، هدف اصلی این کتاب است. نظریه‌های مدیریت، مدیریت و رهبری آموزشی، مدیریت مدرسه، چگونگی طراحی و تدوین و نگارش و اجرای برنامۀ راهبردی مدرسه، مفهوم برنامه‌ریزی راهبردی در نظام رسمی و مدرسه‌ای، تشریح الگوی مفهومی و نظری برنامه‌ریزی مدرسه و تبدیل مشکل به مسئله، کارگاه آموزشی نگارش برنامۀ راهبردی مدرسه، و بایسته‌ها و معیارهای برنامۀ موفق از جمله مباحث کتاب هستند.

آموزش چند فرهنگی مفهومی است که در آن نتایج آموزش برای همه دانش‌آموزان دارای ملیت، طبقه، مذهب و گروه اجتماعی مختلف بهبود بخشیده می‌شود. هدف اساسی آموزش چند فرهنگی دست‌یابی به عدالت آموزشی است. نویسندگان در ضمن هشت فصل آموزش چند فرهنگی را بررسی کرده‌اند. تعریف فرهنگ، تنوع فرهنگی، کثرت‌گرایی و آموزش چند فرهنگی از مباحث چهار بخش ابتدایی است. در چهار بخش انتهایی نیز آموزش چند فرهنگی در نظام آموزشی ایران، آلمان و استرالیا مورد بررسی قرار گرفته است.

کتاب حاضر جلد اول مجموعۀ "طراحی آموزشی" و شامل نُه فصل است. در این کتاب مبانی نظری طراحی آموزشی، مزایا و محدودیت‌های آن، ویژگی‌های طراحان مبتدی و خبره و واژگان پرکاربرد این حوزه بررسی شده است. در آغاز، واژگان مطرح در مدل‌های طراحی آموزشی به دقت تشریح شده و در ادامه، موضوع تحلیل و ارزیابی نیازهای یادگیرندگان و وظایف یادگیری مورد بحث قرار گرفته است. راهبردهای هدایت‌کنندۀ یادگیری به هشت طبقۀ دانش بیانی، مفاهیم، اصول، رویه‎ها، حل مسائل در حوزه‌های خاص، راهبردهای شناختی، تغییر نگرش و مهارت‌های روانی-حرکتی تقسیم شده‌اند. در هر فصل، نمودارها و مدل‌های فرایند طراحی آموزشی آمده و در انتهای هر فصل خلاصۀ مباحث فصل در یک نمودار گنجانده شده است.

موضوع کلاس‌های چندپایه بحث همیشگی دورۀ آموزش ابتدایی بوده است. کتاب حاضر اطلاعات مفصلی را دربارۀ چندپایگی دربردارد. در ابتدا کلاس چندپایه را تعریف و فرصت‌ها و محدودیت های آن را برمی‌شمارد. سپس نکات برنامه‌ریزی آموزشی کلاس‌های چندپایه، نحوۀ تنظیم جدول‌های هفتگی، مدیریت زمان و نقش معلم، قوانین و مقررات سامان‌دهی گروه‌های یادگیری، سازمان‌دهی محتوا، طرح برنامۀ درسی و شبکۀ مفهومی درسی چندپایه را به تفصیل توضیح می دهد.

این کتاب تلاش می‌کند تا علاوه بر معرفی تاریخچه‌ای از آموزش و پرورش پیش از دبستان در جهان و ایران، مولفه‌های اصلی برنامۀ پیش از دبستان در ده کشور دنیا را هم بررسی کند. از موضوعات دیگر کتاب می‌توان به محیط یادگیری در آموزش پیش‌دبستان، سن ورود به این پایه، ویژگی‌های کودک پیش‌دبستان، ویژگی‌های مربیان، الگوهای مطرح در آموزش و پرورش و اهداف دورۀ پیش‌دبستان اشاره کرد. اساس‌نامۀ دورۀ پیش‌دبستانی، سند ملی و دستورالعمل اجرایی برنامۀ آموزش و پرورش پیش از دبستان در سال تحصیلی 1395-96 در پیوست آمده است.