روان‌شناسی نوجوان

برخورداری از عزت نفس به معنای این است که فرد احساس ارزشمندی خوبی نسبت به خویش داشته باشد و با شناخت نقطه ضعف‌ها و قوت‌های خود، ارزش خویش را بداند. کتاب حاضر از مجموعه کتاب‌های کار «مهارت های روان شناختی نوجوانان» با دربرداشتن حدود 40 فعالیت، مفهوم عزت نفس را توضیح می‌دهد، فرد را نسبت به خود، خانواده، دوستان و جامعه آگاه می سازد، در مورد کشف رویاها و علاقه‌ها صحبت می‌کند و دربارۀ قدرت نگرش، تحمل سختی، مسئولیت پذیری، درک مستقیم و شهودی، دلسوزی و حمایت، به او راهکارهایی نشان می دهد.

اعتماد به‌نفس از جمله ویژگی‌های رفتاری است که داشتن آن برای کودکان تعیین‌کننده‌است. این خصلت را می‌توان با قصه نیز در بچه‌ها تقویت کرد. کتاب حاضر روایت داستانی است نوجوانانه از دختری خجالتی. در طول داستان، اتفاقاتی می‌افتد که او اعتماد‌به‌نفس پیدا می‌کند و بر خجالتش پیروز می‌شود.

نوجوانی با بلوغ روبه‌روست و رویارویی با تغییر و تحولات آن به آگاه‌بودن والدین نیاز دارد. کتاب حاضر می‌کوشد به آگاهی خانواده در برخورد با نوجوان بیفزاید و به خصوص بر مشکلات تحصیلی بلوغ تأکید کند. کتاب شامل تمرین‌های بسیار است که باید بدون عجله و با تمرکز بر هدف‌های اصلی و با درنظرگرفتن شرایط و ویژگی‌های نوجوان کامل شوند. در فصل اول، به ویژگی‌های نوجوانی و چند مسئلۀ شایع نوجوانی پرداخته‌شده است. در فصل دوم بیست آسیب متداول و رایج تحصیلی با راهکارهای آن‌ها معرفی شده‌اند. فصل سوم نیز شامل پیشنهادهایی کاربردی است.

در این کتاب دختران نوجوان، دربارۀ ترس‌ها و رازهای خود حرف می‌زنند. آن‌ها از دشمنی، شایعه، حسادت، اذیت و آزار دیگران که برای همۀ دختران نوجوان آشناست، صحبت می‌کنند. بعضی از دخترها از این ماجراها و حوادث نامطلوب پند میگیرند و رشد میکنند و برخی هم از آن‌ها رنج میکشند. این کتاب به خواننده میآموزد که چگونه با ترس‌ها و اضطراب‌های خود کنار بیاید و با آرامش با آن‌ها برخورد کند. آزمون‌های مطرح شده در کتاب به خواننده نشان می‌دهد که چگونه میتواند از شروع یک ماجرای ناخوشایند جلوگیری کند و از پیامدهای آن در امان باشد.

از آنجایی که بلوغ زودهنگام دختران با ریسک سرطان پستان، تخمدان پلی‌کیستیک، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی در ارتباط است، نویسنده در این کتاب مکانیسم‌ها و دلایل بلوغ زودهنگام دختران را تشریح کرده است. این رویداد زودهنگام از یک طرف والدین را غافلگیر و از سوی دیگر کودکان را با استرس و اضطراب مواجه می‌کند، به‌خصوص زمانی که باعث ظهور مشکلات ناخواسته می‌شود، خواننده در این کتاب با چالش‌ها و هشدارهای بلوغ زودهنگام آشنا می شود.

دورۀ نوجوانی از بحرانی‌ترین دوران زندگی است. مشکلات این دوره مورد توجه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان است و مهم‌ترین اقدام برای حل آن‌ها «تشخیص و شیوۀ برخورد» با آن است. اثر حاضر کوشیده است نمابری از عمده‌ترین مشکلات روانی و رفتاری نوجوانان و جوانان و نیز شیوۀ برخورد و راهنمایی والدین را تقدیم کند. در این کتاب مشخصه‌های نوجوانی و جوانی تشریح می‌شود؛ مواردی مثل: بحران هویت، اضطراب، خیال‌پردازی، کم‌رویی، شهوت‌گرایی، دروغ‌گویی، عزت نفس و اعتماد به نفس، خودکشی، اختلالات عاطفی و رفتاری، و بیماری‌های جسمانی.

این کتاب مشتمل بر 5 فصل است؛ در فصل اول روان‌شناسی بلوغ و دوران نوجوانی بررسی می‌شود. در فصل دوم، اطلاعات جمعیت‌شناختی آزمودنی‌ها در قالب جداول مختلف مربوط به سن و جنس، تحصیلات، وضعیت شغلی، نحوۀ آشنایی و مدت آشنایی آمده است. نویسنده در فصل سوم، سیر روابط دختر و پسر و سرانجام آن را بررسی میکند. در فصل چهارم به تأثیرات ناشی از این روابط می‌پردازد و تأثیرات مثبت، پیامدهای فرهنگی- اجتماعی و عوامل روان‌شناختی آن‌ را در سه بخش جمع‌بندی می‌کند. در فصل آخر نیز9 نهاد و سازمان تأثیرگذار در مدیریت موضوع روابط دختر و پسر معرفی می‌شوند و راهکارهایی در این باره پیشنهاد می‌گردد.

هوش هیجانی یعنی داشتن ظرفیت شناخت احساسات، هیجانات، نیروها و توانمندی‌های بالقوۀ خود و دیگران و استفاده‌ از آن‌ها. این کتاب با تمرین‌های متنوع و کارامد می‌کوشد این هوش را تقویت کند. موضوع‌های آن عبارت‌اند از: مؤلفه‌های درون فردی (خودآگاهی هیجانی، ابراز وجود، عزت نفس، خود‌شکوفایی و استقلال)؛ مؤلفه‌های بین فردی (همدلی، مسئولیت ‌پذیری اجتماعی و روابط بین‌فردی)؛ سازگاری (حل مسئله، واقع‌گرایی و انعطاف‌پذیری)؛ مدیریت استرس (تحمل فشار روانی و کنترل تکانه)؛ خلق عمومی (خوش‌بینی و شادمانی). برای تقویت هر موضوع چندین فعالیت طراحی شده است.

برای داشتن یک زندگی پرنشاط و دلپذیر، برای آن‌که بتوانید سررشته امور زندگی را دست بگیرید، باید کارهایی انجام دهید و عادت‌هایی کسب کنید. در این کتاب نویسنده هفت عادت و عامل موفقیت یا شکست را برای نوجوانان مطرح کرده است و معتقد است این "هفت عادت" به آن‌ها قدرت می‌دهد که قربانی اوضاع و شرایط نشوند و بر اوضاع مسلط شوند. با این هفت عادت نوجوان می‌تواند در ارتباط با دیگر آدم‌ها مؤثر باشد و در گذر زمان از مسیر زندگی ابزاری را بشناسد و کارهایی را فرا بگیرد که به او حق انتخاب بدهد تا بتواند به خواسته‌ها، رویاها و هدف‌هایش برسد.

کنترل خود و غلبه بر احساس اضطراب و نگرانی از جمله مواردی است که همگان باید بیاموزند. کتاب حاضر به موضوع نگرانی و استرس می‌پردازد. در واقع، نویسنده کوشیده است راهنمایی به کودک و نوجوان ارائه دهد تا هنگام نگرانی، بکوشد بر احساس نامطلوب خویش غلبه کند. در فصل اول کتاب مخاطب به چالش کشیده می شود تا دربارۀ نگرانی ‌های خود بیبندیشد. سپس تعریف نگرانی را می‌خواند و می‌آموزد چگونه از شروع آن باخبر شود، آن را به عقب براند، وقت کمتری صرف آن کند، با نگرانی‌اش گفت‌و‌گو کند، خودش را بازسازی کند و نگرانی را از خود دور کند.