روش‌شناسی پژوهش

کودکان پیش از ورود به مدرسه کشف‌های تازه می‌کنند و درپی آن سؤال طرح می‌کنند، به جست‌و جوی پاسخ می‌روند، از دیگران می‌پرسند و یافته‌هایشان را به اشتراک می‌گذارند. کتاب پیش رو می‌کوشد، برای تقویت این حس در دوران مدرسه و درآمیختن پژوهش با برنامۀ درسی رسمی آموزشی روش‌هایی عملی ارائه دهد. در بخش اول کتاب شیوۀ آماده‌سازی کلاس و دانش‌آموزان برای پژوهش مطرح می‌شود. نحوۀ نهادینه‌‌کردن علاقه به پژوهش با انجام پژوهش‌های داخل و خارج از کلاس نیز در بخش دوم توضیح داده می‌شود. بحث روش ارزشیابی و ابزار آن نیز در فصل سوم آمده است.

تدوین و نوشتن طرح‌های پژوهشی از موضوعاتی است که به مطالعۀ دقیق نیاز دارد. کتاب حاضر راهنمایی است برای آموزش تهیه و تدوین طرح پژوهشی. کتاب در ابتدا پژوهش را تعریف و انواع آن را برمی‌شمارد. سپس دربارۀ تدوین طرح پژوهشی، چارچوب نظری، چکیده، مقدمه، انتخاب موضوع، ادبیات تحقیق، اهداف و متغیر‌ها و فرض‌ها که از بخش‌های پژوهش علمی هستند، توضیحاتی می‌دهد. بعد از آن، معرفی انواع طرح‌های پژوهشی مثل آزمایشی، شبه، غیر و پیش آزمایشی را نیز می‌آورد.

هنگامی که کودکان می‌توانند در محیط اطراف خود بازی و گردش کنند، بدوند و تجربه‌های تازه کسب کنند، بیشترین حجم یادگیری در ذهن آن‌ها اتفاق می‌افتد. کتاب حاضر مبحث پژوهش‌های دانش‌آموزی را در قالب یک بسته آموزشی کامل پوشش می دهد. کتاب دو فصل دارد: فصل اول«کلیات» است که در آن موضوع‌هایی مثل مهارت‌های پژوهشی و باید‌ها و نبایدهای پژوهش پیش دبستانی به تفصیل شرح داده شده‌اند. در فصل دوم،یعنی« فعالیت‌ها»، والدین می‌توانند با آموخته‌های فصل اول و با آگاهی از چگونگی انجام هر فعالیت و نیز اهداف مربوط، فعالیت‌های نمونه کتاب را با کودکانشان تمرین کنند.

اقدام‌پژوهی گونه‌ای از پژوهش است که عمدتاً توسط کارگزاران عرصه آموزش و در جریان کار انجام می‌گیرد. در این کتاب مراحل و چگونگی انجام اقدام‌پژوهی گروهی به زبان ساده آموزش داده شده است. نگارنده پس از تشریح ضرورت‌ها و تعریف مفاهیم اصلی این حوزه، به اساسی‌ترین مبحث، یعنی مسئله‌یابی در اقدام‌پژوهی توجه داشته است. وی در ادامه، چگونگی جمع‌آوری داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنها و نیز نحوه تنظیم گزارش و نتیجه‌گیری را شرح داده است.

اقدام‌پژوهی یک فعالیت علمی و تحقیقی است که هر فرد در حوزه کاری که به آن مشغول است، انجام می‌دهد تا به وضعیت مطلوب‌تری برسد. نگارنده در این جستار شرایط شرکت در برنامه معلم پژوهنده، چارچوب نگارش اقدام‌پژوهی، و نکته‌های مهم در نوشتن آن را شرح می‌دهد. این اثر می‌تواند راهنمای مناسبی برای ارائه طرح‌های اقدام‌پژوهی استاندارد باشد.

آموزش و پرورش صحیح مبتنی بر فعالیت مستقیم دانش‌آموز و درگیری علمی و عملی او با مسائل درسی است. در این کتاب روش‌های علمی پژوهش در باب موضوعات مختلف با زبان ساده و ارائه مثال‌های عینی و عملی به دانش‌آموزان معرفی شده است. این مباحث روش‌های ورود به جریان تفکر منطقی و منظم و ایجاد مهارت دستیابی به صحت و نادرستی اندیشه یا فرضیه را به مخاطب می‌آموزد.