فرهنگ

این کتاب، جلد دوم از مجموعه «روایت تفکر، فرهنگ و تمدن از آغاز تاکنون» است، این کتاب روایتی است از فرهنگ و تمدن اسلامی که با استناد به منابع معتبر دینی و تاریخی به تبیین روند شکل‌گیری و توسعه تمدن اسلامی از زمان بعثت رسول گرامی اسلام (ص) تاکنون پرداخته است. در این کتاب، چگونگی پیدایش جامعه اسلامی، بیان و اطلاعاتی درباره خلافت امویان، خاندان‌های ایرانی، سلسله‌های ترک، و جریان‌های فکری جهان اسلام، ارائه شده است. همچنین علل زوال تمدن اسلامی، مطرح و چگونگی ظهور دوباره آن، بررسی شده است. پایان‌بخش مطالب کتاب نیز بحث درباره فرهنگ و تمدن دوره صفوی است.

جریان‌شناسی یک ضرورت اساسی روزگار معاصر ایران و کشورهای اسلامی است. مسئولان فرهنگی و فکری کشور بدون شناخت و آسیب‌شناسی جریان‌های گوناگون نمی‌توانند وضعیت فکری و فرهنگی کشور را مدیریت کنند. این کتاب، جریان‌های فرهنگی معارض با فرهنگ ناب محمدی (ص) همچون تصوف فرقه‌ای، معنویت‌های نوظهور، شیطان‌پرستی، وهابیت، فمینیسم، بهائیت، ابتذال فرهنگی، فراماسونری، ناسیونالیسم، موسیقی‌گرایی و انجمن حجتیه را تبیین و تحلیل کرده است.

این کتاب در چهار فصل با عناوین «تعریف و ماهیت لیبرالیسم فرهنگی»، «مبانی نظری لیبرالیسم فرهنگی»، «لیبرالیسم فرهنگی در ایران»، و «نقد لیبرالیسم فرهنگی» سامان یافته است. نویسنده در این کتاب به پرسش‌ها و مسائلی همچون لیبرالیسم فرهنگی در یک جمع‌بندی چیست؟ چه درس‌ها و هشدار‌های مثبتی برای ما دارد؟ عملا چه آسیب‌هایی به جامعه ما وارد کرده است؟ چه نقد‌هایی بر خود نظریه وارد است؟ چه نشانه‌های گفتمانی دارد؟ موضع ما در قبال آن چه باید باشد؛ ردّ کلی و غلتیدن در محافظه‌کاری فرهنگی یا پذیرش کلی یا موضعی سوم؟ پاسخ داده است.

چرا باید موج‌آفرینی کنیم؟ در کلی‌ترین حالت موج‌آفرینی در قالب یک سلسله فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده و منسجم جهت ایجاد، حفظ و تقویت یا تضعیف و انهدام یک عنصر یا حرکت در اجتماع صورت‌بندی می‌شود. در این کتاب، سعی‌شده پس از اشاره به اهداف، استراتژی و مخاطبان موج، با بیان مؤلفه‌های موج‌آفرینی و ذکر نمونه‌های مثبت و منفی از موج‌آفرینی و جریان‌سازی اجتماعی، ضمن آنکه مخاطبان با اصول و روش‌های جریان‌سازی در محیط‌های حقیقی و مجازی آشنا می‌شوند، مهارت‌هایی برای موج‌‌‌آفرینی مثبت را می‌آموزند تا بتوانند قدرت اثرگذاری مثبت در محیط پیرامونی خود را به‌دست بیاورند.

کتاب از هزاران سال پیش وجود داشته است، هرچند درگذشته اندکی متفاوت بوده و حتی ممکن است در آینده هم متفاوت به نظر بیاید. در این کتاب، به معرفی کتاب از اولین ریشه‌های آن در تاریخ، مثل کتیبه‌های سفالی، تا انواع تکامل‌یافته‌اش، یعنی کتاب‌های الکترونیکی پرداخته می‌شود. همچنین به اهمیت کتاب در فرهنگ و تمدن‌ها اشاره و نشان داده می‌شود که چرا بدون آن، اصلا نمی‌توان زندگی کرد.

تاریخ فرهنگی حوزۀ جدیدی از معرفت در حیطۀ علوم اجتماعی و انسانی است که به جنبه‌های پنهان زندگی انسانی توجه می‌کند. کتاب حاضر به مبانی معرفت‌شناسی و روش‌شناسی تاریخ فرهنگی پرداخته‌است. در این کتاب دو نگرش تاریخی و انسان‌شناختی با هم پیوند خورده‌اند و از تاریخ به‌عنوان بستر شناخت الگوهای رفتاری، باورهای ذهنی و امیال و آرزوهای آدمیان سخن گفته‌شده‌است. مفاهیم کتاب در این فصل‌ها دسته‌بندی شده‌اند: بررسی اجمالی تغییر و تحول در مفهوم فرهنگ و تعریف اجمالی آن از دیدگاه دینی؛ چیستی، چرایی و چگونگی شکل‌گیری و گسترش تاریخ فرهنگی؛ روش‌شناسی مطالعات فرهنگی و تاریخ فرهنگی.

با توجه به تغییرپذیر بودن ماهیت انسان، تعاریف از فرهنگ، تغییر پذیر بوده و شاید هیچ تعریفی جامع و مانع نباشد. کتاب حاضر در ابتدا کلیات و مفاهیم مرتبط با فرهنگ، فرد، جامعه، مدیریت فرهنگ و مفهوم ارزیابی فرهنگی به بررسی و مطالعه، سپس منابع و دیدگاه‌های مرتبط با ارزیابی تأثیرات فرهنگی را مورد بررسی قرار می‌دهد و به مطالعه روش شناختی اصول و مبانی ارزیابی تأثیرات فرهنگی از جنبه‌های مختلف می‌پردازد.

بنیان‌های فرهنگی عبارتند از: اساسی‌ترین لایه‌های شاخص‌های فرهنگی جامعه که سایر لایه‌ها بر اساس آن شکل گرفته و روی آن قرار می‌گیرند.بنیان‌‌های فرهنگی شامل : هویت ملی، عقلانیت، عدالت طلبی، اخلاق‌گرایی و ...است. در این کتاب پس از بررسی پیشینه بنیان‌های فرهنگی ملی ایران، متغیرهای اساسی فرهنگ ملی ایران، متغیرهای اساسی فرهنگ ملی در سه دسته "بنیان‌ها"، "سازه‌ها" و " نمودهای فرهنگ ملی" بررسی می‌شود و مؤلفه‌ها و شاخص‌های عملیاتی هر دسته از این بنیان‌های فرهنگی سه گانه معرفی می‌گردد.

عاملی که نقش آن در آسیب‌شناسی روانی کمتر مورد بررسی قرار گرفته، عامل فرهنگ است. نمی‌توان تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی را بر رفتار آدمی نادیده گرفت. فرهنگ در حقیقت شناسنامه و هویت افراد یک جامعه است. کتاب حاضر ضمن آشنا ساختن خواننده با موضوع، تعاریف و مفهوم فرهنگ، به بررسی معنای این اصطلاح و اینکه در کجای زندگی بشر قرار گرفته و چه نقشی در اختلالات روانشناختی دارد؛ می‌پردازد.

هر انسانی دوست دارد دربارۀ فرهنگ و تمدن سرزمین خویش بداند و چه خوب است که این آشنایی از کودکی حاصل شود. کتاب «گوی و چوگان» از مجموعۀ «نیاکان ما» به موضوع ورزش‌های باستانی ایران، در محدودۀ زمانی بعد از ورود اسلام به ایران، می‌پردازد. نویسنده کوشیده است با بیان تاریخی ورزش باستانی چوگان و شرح احوال و داستان‌های انجام این بازی در تاریخ این سرزمین، مخاطب را با ورزش چوگان و دیگر ورزش‌های باستانی مثل ورزش زورخانه‌ای آشنا کند. کتاب به گونه‌ای تنظیم شده است که متن و تصویر هر کدام در صفحه‌هایی جداگانه قرار گرفته‌اند و تصویرهای بزرگ و کاملاً مرتبط با متن، خود گویای محتوا باشند.