نظم

منظومۀ «عاق والدین» حاصل طبع سراینده‌ای ناشناس، 141 بیت دارد و از دورۀ قاجار تا دهۀ 1320 از جمله متن‌های درسی و آموزشی مکتب‌خانه‌ها به شمار می‌رفته است. داستان بر محور توجه به حقوق مادر و پرهیز از عاق وی می‌گردد، اما مضمون اصلی آن شفاعت خاطیان و گناهکاران امت پیامبر از طرف امام حسین است. در مقدمۀ کتاب حاضر، ساختار این منظومه بررسی شده و ریشه‌های روایی و فولکوریک آن به تناسب موضوع‌ها و مضمون‌های کتاب برای مخاطبان کودک و نوجوان واکاوی و بر آن‌ها تأکید شده است.

شوتک دختربچه‌ای بازیگوشی است که برای خوابیدن سر وقت طفره می‌رود. بعد از شنیدن قصه‌ی مادر وقتی مادر از اتاق بیرون می‌رود، شوتک یواشکی از تختخواب بیرون می‌آید و با اسباب‌بازی‌هایش بازی می‌کند. بی‌نظمی در خوابیدن او باعث می‌شود که به مهد دیر برسد و خسته و بی‌حوصله باشد. تا این‌که در زمین بازی خوابش می‌برد.

«مموشی» با کلاه آبی‌‌اش به خانه دوستانش می‌رود تا با هم بازی کنند؛ اما وقتی وارد خانه می‎شود، کلاه را به زمین می‎اندازد و هربار دوستانش کلاه را برمی‎دارند و روی جالباسی می‎گذارند. به مموشی خیلی خوش می‎گذرد و درنهایت وقتی به خانه باز می‎گردد یاد گرفته است که جای کلاه روی جالباسی است نه روی زمین!

"المور" مثل خیلی از بچه‌ها تنها فرزند خانواده بود. او یک اتاق برای خودش داشت و یک عالمه اسباب‌بازی. المور اخلاق‌های خاصی هم داشت. مثلا دوست داشت اسباب‌بازی‌هایش را با ترتیب خاصی توی اتاقش بچیند و هیچکس آن‌ها را حتی یک میلی‌متر هم جابه‌جا نکند. حتی وقتی "عمو سیسیل" برای او یک شیشه پاستیل ژله‌ای هدیه آورد، او تمام پاستیل‌ها را هر جور که دلش خواست تنهای تنها خورد. اما یک روز آدم کوچولویی به خانه‌شان آمد و همه چیز عوض شد. این آدم کوچک برای همیشه قرار بود پیش آن‌ها بماند. المور باید چه می‌کرد؟

اولویت‌بندی در کارها به زندگی نظم یم‌بخشد. این کتاب به موضوع «اولویت‌بندی» (سومین عادت از هفت عادت کودکان موفق) اختصاص دارد. در این داستان، شخصیت اصلی ماجرا متوجه می‌شود که معمولاً به خاطر بی‌نظمی و پیدانکردن وسایلش، زمان زیادی را از دست می‌دهد و احساس بدی پیدا می‌کند. در انتهای کتاب راهنمایی‌هایی در قالب گفت‌و‌گو کنیم و قدم‌های اول آمده‌اند.

این کتاب، بدون واژه است و کودکان باید فقط با کمک تصویرها، داستان را بخوانند و پیش ببرند. داستان یک موش که دوستانش را به خانه دعوت می‌کند. اما آن‎‌ها با چیز عجیبی مواجه می‌شوند. از در و دیوار خانه، لباس و ظرف‌های نشسته آویزان است، خفاش‌ها در کابینت لانه درست کرده‌اند و تمام خوراکی‌های یخچال هم فاسد شده‌اند. باید دست به کار شد. موشی اصلا حواسش به تمیزی خانه‌اش نیست.

«متین» موقع بازی، تمام اسباب‌بازی‌هایش را پخش می‌کند و بعد از بازی آن‌ها را جمع نمی‌کند. روزی متین و عروسک خمیری‌اش که تازه آن را درست کرده است، کوچک می‌شوند و می‌توانند به همه جای خانه سفر کنند. با اتفاقاتی که رخ می‌دهد، متین تصمیم می‌گیرد از آن پس اسباب‌بازی‌هایش را جمع کند.

این داستان، کودکان را با موضوع تقسیم کار و همکاری آشنا می‌کند. خانم هشت‌پا، هشت بچه دارد که هیچ کدام به مادرشان کمک نمی‌کنند. با دعوت خانم خرچنگ از خانواده هشت‌پا و اتفاقی که برای مادر بچه‌ها رخ می‌دهد، آن‌ها متوجه می‌شوند که باید در کارهای خانه به مادرشان کمک کنند.

کتاب حاضر، جلد پنجم از مجموعۀ شکوفه‌های دانایی است. این اثر فواید و مزایای منظم بودن را می‌گوید و به کودک سفارش می‌کند تا در تمام کارهایش مثل نوشتن تکالیف و گذاشتن لباس‌ها در کمد منظم باشد؛ همچنین این موضوع را نیز یادآوری می‌کند که تمام انسان‌ها نظم را دوست دارند و به مکان‌ها و خیابان‌های منظم‌تر جذب می‌شوند.

یکی از ویژگی‌های معلم خوب توانایی مدیریت کلاس درس است، یعنی توانایی معلم برای ایجاد نظم، ایجاد انگیزه، درگیر‌کردن دانش‌آموزان و جلب مشارکت آن‌ها در فرایند یادگیری. در این کتاب، پس از طرح شیوه‌های مدیریت کلاس، شرایط کلاس دموکراتیک در برابر کلاس سنتی، نقش نظم و انضباط در محیط آموزشی و چگونگی جلب‌توجه معلم و نیز جلب مشارکت دانش‌آموزان در کلاس مطرح می‌شوند. هدایت دانش‌آموزان به سوی بحث‌های گروهی، نحوۀ برخورد با دانش‌آموزان ناسازگار و دیرآموز نیز از موضوعات کتاب هستند. پیشنهادهایی نیز دربارۀ نقش معلم در برابر دانش‌آموزان دچار اختلال نوشتن یا خواندن عنوان می‌شوند. مسائل تشویق و تنبیه در کلاس نیز از دیگر موضوعات کتاب است.