اختلالات رفتاری

یکی از مهم‌ترین اختلال‌های دوران نوجوانی اختلال سلوک و رفتارهای پرخاشگرانه و ضد اجتماعی است. کتاب حاضر ویژگی‌های چنین اختلالی را توصیف می‌کند و سپس اختلال‌های روانی همراه با آن را شرح می‌دهد. در فصل دیگر، دیدگاه‌های روان‌شناختی، روان‌پزشکی، زیست‌شناسی، و جامعه‌َشناختی دربارۀ ‌آن را برمی‌شمارد. سبب‌شناسی، ارزیابی و سنجش بالینی، طراحی برنامة‌های مداخله‌ای، درمان‌شناختی رفتاری، آموزش مهارت‌های حل مسئله، آموزش مدیریت رفتاری به والدین و معلمان، درمان چندوجهی و سرانجام دارودرمانی از دیگر مباحث این کتاب هستند که در 10 فصل به آن‌ها پرداخته شده است.

تاب‌آوردن و توانایی مقابله با شرایط دشوار و دادن پاسخ انعطاف‌پذیر از جمله ویژگی‌هایی است که افراد باید آن را بیاموزند. کتاب حاضر به بیان موضوع «تاب‌آوری» و نقش عوامل فردی و محیطی حمایتی و خطرساز مؤثر بر تاب‌آوری در کودکان و نوجوانان می‌پردازد. همچنین، به شناخت دانش‌آموزان تاب‌آور و شرایط تاب‌آوری در مدرسه می‌پردازد و در این‌باره روابط معلم با دانش‌آموزان، روابط با هم‌سالان و روابط خانه و مدرسه را نیز توضیح می‌دهد. در فصل بعد، دربارۀ تاب‌آوری هیجانی و اجتماعی در مدرسه صحبت می‌کند و گام های افزایش قدرت تاب آوری، ویژگی‌های محیط تاب‌آور و روش‌های پرورش فرزندان تاب آور را شرح می‌دهد. در فصل آخر نیز مقیاسی برای سنجش میزان تاب‌آوری جوانان به دست می‌دهد. در واقع، نویسنده کوشیده ‌است راه‌های رفتار بهتر با چنان دانش‌آموزانی را به مشاوران و مربیان ارائه دهد.

گروهی از کودکان دچار ناتوانی‌های خاصی هستند و به توجه ویژه نیازمندند. کتاب حاضر در پنج بخش به کمک معلمان و والدین چنین کودکانی می‌آید. در بخش نخست انواع ناتوانی‌هایی را که کودک را مشمول دریافت خدمات خاص می‌سازد، به مخاطب می‌شناساند و حد مداخله یا اقدام مربی را توضیح می‌دهد. در بخش دوم سنجش و اندازه‌گیری و انواع آن‌ها تعریف می‌شوند. در بخش بعد انواع مداخلۀ موفق و کنش‌های اجرایی، عزت نفس و احترام به خویشتن بیان شده‌اند. ارتباط و جهت‌یابی مطالب اصلی بخش چهارم هستند و در بخش آخر نیز قوانین و مقررات تعلیم و تربیت خاص و خدمات مربوط معرفی شده‌اند. در پایان کتاب چک‌لیستی برای شناخت مشکلات کودکان ناتوان آورده شده‌است.

اختلال طیف اتیسم یکی از انواع اختلالات عصبی رشدی است که در عملکرد شخصی، اجتماعی، تحصیلی یا شغلی مشکلاتی را ایجاد می‌کند. شناسایی زودهنگام و مداخلۀ به‌هنگام از مؤثرترین راه‌ها برای آموزش، توان‌بخشی و بازتوانی این کودکان است.کتاب حاضر مجموعه‌ای است از رویکردهای آموزشی و درمانی کودکان دچار اتیسم تا بتواند مؤثرترین رویکردهای مداخله در این حوزه را با نقادی علمی و فراهم آوردن شواهد مربوط، به طور مشروح ارائه کند. به همین منظور، متن با بیان اثربخش‌ترین رویکردهای مداخلهای مبتنی بر شواهد آغاز می‌شود. در فصل‌های بعدی به درمان‌هایی اشاره شده است که برای مقابله با مشکلات کودکان دچار اتیسم در برخی جنبه‌های رشد استفاده می‌شوند. فصل آخر کتاب نیز به ارائۀ راه‌های درمانی مکملی می‌پردازد که شواهد اثربخشی آن‌ها محدود است.

"یکپارچگی حسی" روندی است که طی آن مغز تجربه‌های حسی متفاوت، از جمله بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه، حرکت، آگاهی بدنی و جا به جایی نقطۀ ثقل بدن را تفسیر و سازمان‌دهی می‌کند. دورۀ سه تا هفت سالگی مهم‌ترین مرحله برای شکل‌گیری یکپارچگی حسی است، زیرا توانمندی و گیرایی مغز نسبت به درک حس‌ها و سازمان‌دهی آن‌ها در این مرحله بسیار مطلوب است. روشن است که هر گونه اختلال در جریان رشد و تکامل یکپارچگی حسی سبب برخی اختلالات رفتاری می‌شود که از جملۀ آن‌ها می‌توان به رکود حسی، تدافع حسی، تدافع لامسه‌ای، ناامنی جاذبه‌ای و کنش‌پریشی اشاره کرد. ارزیابی و تشخیص کودکان دارای مشکلات یکپارچگی حسی و روش‌های درمانی فردی و جمعی و درمان این بیماری‌ها از طریق کار درمانی و بازی در این کتاب آمده است.