دفاع مقدس

کتاب «پری خانه ما» مجموعه‌ای از خاطرات نه خانواده شهید از استان همدان است که بیش از دو شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده‌اند. این کتاب به روایت زندگی و رشادت‌های این شهدا از زبان مادران، همسران، خواهران و برادرانشان می‌پردازد.در واقع، کتاب روایتگر جنگ‌های تمام‌نشده در سینه مادران شهداست و تلاش دارد تا با مصاحبه با اعضای خانواده شهدا، تصویری جامع و کامل از زندگی و فداکاری‌های این خانواده‌ها ارائه دهد. ویژگی بارز این کتاب، پرداختن به خاطرات از زبان اعضای مختلف خانواده شهید است.

کتاب «شبیه افسانه‌ها» مجموعه‌ای از روایت‌ها درباره زندگی و خاطرات سرلشکر شهید عباس دوران، خلبان برجسته نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. این کتاب در سه فصل به بررسی ابعاد مختلف زندگی شهید دوران از دوران کودکی تا شهادت می‌پردازد. کتاب بر اساس خاطرات و مستندات جمع‌آوری شده از همرزمان، خانواده و اطرافیان شهید دوران نوشته شده است و نویسنده با استفاده از سبک روایی گیرایی، خواننده را به دنیای شهید دوران می‌برد. یکی از دستاوردهای مهم شهید دوران در 7 آذر 1359 و در جریان دفاع مقدس و در طی عملیات مروارید، اسکله الامیه و البکر را غرق کرد. از آنجایی که بخش مهمی از صادرات نفت عراق از طریق این دو سکوی عظیم نفتی واقع در مصب اروندرود عملی می‌شد، با انهدام این سکوهای نفتی عملاً صادرات نفت عراق از طریق دریا قطع گردید.

این اثر با زبان طنز، داستان سه نوجوان است که اتفاقات تلخ و شیرینی را در محله و مدرسه رقم می‌زنند و سپس تحت تأثیر دوستان شهید خود به جبهه می‌روند. در بخشی از این کتاب آمده است: «برای آمادگی جسمانی، پیاده‌روی زیاد می‌رفتیم. باید شیوه‌ی نزدیک شدن به دشمن بدون اینکه متوجه ما بشه رو تمرین می‌کردیم. تمام تجهیزات نظامی رو طوری باید به خودمون می‌بستیم که ...».

رمانی است که به موضوع مهاجرت و ترک وطن می‌پردازد و با قرارگرفتن دو کلیدواژه «مادر» و «وطن» در برابر شخصیت‌های خود نشان می‌دهد که چگونه این دو مفهوم می‌توانند بر زندگی و احساسات مهاجران تأثیر بگذارند. این کتاب با نگاهی به مشکلات پدیده مهاجرت، سعی دارد جوانان را به سمت شناخت بیشتر از فرهنگ ملی، مذهبی و گذشته پرافتخارشان سوق دهد و مفاهیمی چون وطن، عشق و مادر را برای خواننده بازتعریف کند. از ویژگی‌های این رمان می‌توان به بهره‌گیری از مفاهیم مذهبی مانند: پیاده‌روی اربعین و شهادت و همچنین نیم‌نگاهی به دوران دفاع مقدس اشاره کرد.

این رمان بر اساس یک داستان واقعی با نگاهی به زندگی یک خانواده عراقی و ظلم رژیم بعث عراق به کردنشینان و اهالی حلبچه نوشته شده است. داستان کتاب در حلبچه، کوهستان‌های کردستان، شکارگاه پرور سمنان و شهر سمنان اتفاق می‌افتد. هناسه نام مادر خانواده‌ای از کردستان عراق است که تحت ظلم رژیم بعث قرار می‌گیرند. ظلم و فشار روی این خانواده در حدی است که مجبور به ترک وطن و مهاجرت به ایران می‌شوند و این خود شروع ماجراهای پرفراز و نشیبی برای این خانواده است. رمان تأثیرات جنگ بر بنیان خانواده، تبعات دوری، دلهره و دلتنگی آدم‌ها را شرح می‌دهد و سعی دارد تلاش و استواری یک زن را برای حفظ خانواده‌اش نشان دهد.

جنگ همیشه طعم پایان می‌دهد. پایان زندگی، پایان آرزو و امیدهای بر دل، پایان عمر و جوانی و در این داستان پایان چشم‌انتظاری زنی است که در روزهای اول جنگ، لحظه‌های پراسترس و سرگردانی مردمانی که پناه و عزیزان‌شان را از دست می‌دهند و در انتظار دستی مددرسان به آسمان می‌نگرند، را لمس می‌کند. این زن به دلیل توانایی دیدن چیزهایی که دیگران قادر به دیدنش نیستند، توسط مردم «شوم» خوانده می‌شود و با جنگ خرمشهر و درگیری در تبعات آن، با استفاده از عنصر خیال، سعی در کنار آمدن با شرایط دارد.

کتاب نورچشمی روایتی جالب از روزهای قبل از جنگ تحمیلی و آغاز آن در خرمشهر است و به خوبی توانسته فضای آن روزها را ترسیم کند. شخصیت اول داستان که یک نوجوان ضعیف به نظر می‌رسد در بحبوحه جنگ پدر و خواهر کوچکش را ازدست می‌دهد و بار مسئولیت زندگی به دوشش می‌افتد در اینجاست که به خاطر شرایط بحرانی سعی می‌کند قوی باشد و به دیگران کمک کند. از آن‌جا که او علاقه زیادی به عکاسی دارد و یک دوربین هم هدیه گرفته است، شروع به ثبت خاطرات می‌کند. البته به نوعی با این کار سعی می‌کند عکس‌هایی از مادران و کودکان شهید یا مجروح بگیرد تا بعدها شناسایی شوند. این تلاش نوجوان و یافتن وظیفه در هنگامه جنگ و بعدها یافتن گمشده‌ها در عکس‌ها قابل تقدیر است.

اثر داستانی از تاریخ پرتلاطم ایران و درگیری میان ارتش عراق و رزمندگان ایرانی در نبرد اول خرمشهر است. جایی که صدای خمپاره‌ها و فریادهای جنگ، زمزمه‌های زندگی را در هم می‌ریزد. دربخشی از کتاب می‌خوانیم: «تمام خانه را جوریده بود تا چیزی بردارد که او را با هر بار نگاه کردن یاد شبیر بیاندازد؛ چیزی پیدا نکرده بود و فکر کرده بود چه چیزی بهتر از رسول؟ اما حالا دست‌هایش را روی دهان پاره جگرش گذاشته بود و صدای گریه خفه و خفه‌تر می‌شد.»

کتاب «میحانه میحانه»، رمانی است که به روایت زندگی افراد جنگ‌زده و تأثیرات جنگ بر زندگی آنها می‌پردازد. لطیفه، شخصیت اصلی داستان، پس از سال‌ها دوری از خرمشهر و خانواده‌اش، با دریافت نامه‌ای از ساره، زنی که زمانی عاشقش بوده و گمشده است، به خرمشهر باز می‌گردد. بازگشت او مصادف می‌شود با مواجهه با خاطرات تلخ و شیرین گذشته، درگیری‌های جنگ و تأثیرات عمیق آن بر زندگی مردم. در طول سفر، لطیفه با چالش‌ها و اتفاقاتی روبرو می‌شود که هر کدام بخشی از تاریخچه شخصی و درونی او را بازگو می‌کنند.

نویسنده این اثر در قالب رُمان به بیان دغدغه‌ها و مشکلات نوجوانان در مواجهه با مقوله‌هایی مانند جنگ، فقدان، عشق و مرگ با محوریت خرمشهر در دوران دفاع مقدس، پرداخته است. داستان مردمانی است که طعم تلخ جنگ را چشیده‌اند و با گذر هزاران روز و شب نتوانستند، آن تلخی آغشته به خون و از دست دادن‌ها را فراموش کنند. روایت تمام تنورهای خاموش خرمشهر باشد که روزگاری آخرین پناه دختران و زنان جنگ‌زده شدند تا حرمت‌شان را در برابر دست‌های ناپاک متجاوز حفظ کنند. در بخشی از کتاب آمده است: «... در جنگ جایی امن پیدا می‌شود؟ شهری که در تیررس دشمن قرار دارد و جانش از قدم‌های بی‌امان عراقی‌ها و تانک‌های‌شان به لرزه افتاده، ...».