روابط خارجی

مستر از فرنگستان آمده تا عتیقه از شکرستان ببرد. صمد او را فریب می دهد و اجناس معمولی را به اسم عتیقه به او می فروشد اما قفل دروازه شکرستان را که واقعا عتیقه است به او رایگان می دهد.
مستر که خود را آدمی ساده لوح نشان داده بود...

این کتاب، تحلیلی است محرمانه که با تشدید بحران میان ایران و شرکت نفت ایران ـ انگلیس، به‌دست کارشناسان بانک جهانی در سال 1331 انجام گرفته است و آن‌ها بر نکات بسیار عمیق تکیه کرده‌اند؛ از جمله حق اعمال حاکمیت ایران بر صنعت نفت خودش و انتقاد از رویه‌های اجرایی شرکت نفت. اطلاعات ارزشمندی که در متن تحلیل و پیوست‌های مختلف آن آمده است، روند طولانی برخورد ظالمانه شرکت نفت با دولت ایران را آشکار می‌سازد و نشان می‌دهد که قدرت مالی و شبکه درهم‌تنیده امپراتوری نفتی شرکت، همگی بر پایه منافع سرشار حاصل از نفت ایران بنا شده است، درحالی که ایران خود به این منابع مالی نیاز حیاتی داشت و توسعه همه‌جانبه‌اش در گرو برخورداری از منابع مالی لازم بود.

این کتاب، داستان 30سال روابط خاورمیانه بین ایالات‌متحده و بریتانیا از اواخر دهه 1940 تا 1970 است. گاهی کشورها با هم همکاری می‌کردند، گاهی از هم جدا می‌شدند و گاهی هم ظاهرا خرابکاری می‌کردند. چه چیزی می‌تواند دلیل چنین رابطه پیچیده‌ای باشد؟ بریتانیای کبیر بزرگ‌ترین امپراتوری بود که دوران مدرن به خود دیده بود، اما جنگ آن را خسته و ورشکسته کرده بود. ایالات‌متحده پس از پیروزی در جنگ جهانی دوم خود را به‌عنوان قدرت جهانی جدید می‌دید و به‌دنبال استفاده از این نفوذ بود... .

در این کتاب به برخی از مسائل اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرداخته می‌شود؛ این‌که آیا میان منافع ملی و ارزش‌های اسلامی می‌توان آشتی داد؟ این‌که چرا باید پول ایرانیان به پای نهضت‌های آزادیبخش ملت‌های دیگر ریخته شود؟ این‌که کدام‌یک از دولت‌های جمهوری اسلامی از اصول عدول کردند؟ این‌که نظام اسلامی در تأمین منافع ملی نسبت به گذشتگان چقدر موفق‌تر بوده است؟ و... .

این کتاب، پژوهشی در راستای توضیح و تشریح تقابل مبنایی نظام اسلامی ایران با استکبار جهانی امریکاست. نویسنده، سعی کرده است با استناد به اطلاعات منتشرشده و واقعیت‌های موجود و بیانات امام و رهبر، رویارویی جنگ نرم ایران و امریکا را بررسی کند. از این‌رو، ایشان در این کتاب به جنگ نرم از دیدگاه قرآن، تضعیف روحیه مسلمین، مبارزه عقیدتی با اسلام، رابطه هویت ایرانی و مذهب تشیع، سلب اعتماد مردم از کارایی نظام، گروه‌های زنان روشنفکر، علت شکست کودتای مخملی در ایران، دستیابی به خودکفایی اقتصادی، عدم غفلت از عدالت اجتماعی و...، اشاره ‌کرده است.

مفاهیم یکی از ابزارهای مهم در تجزیه و تحلیل سیاسی هستند. چگونگی کاربست مفاهیم یکی از دلایل شکل‌گیری جبهه‌های فرهنگی و سیاسی است. در این کتاب، با گذر از ظواهر و تبلیغات (سطح)، به معنا، مقصود و کارکرد(عمق) توجه شده‌است. فرایند شکل‌گیری جبهه‌های فرهنگی سیاسی متفاوت و معارض با یکدیگر، در سیری منطقی و با استناد به ادبیات موجود، مفاهیم و تعبیرهای رایج در حوزۀ جامعه‌شناسی سیاسی، به‌صورت مقایسه‌ای میان پارادایم جبهۀ فرهنگی انقلاب اسلامی با پارادایم جبهۀ فرهنگی معارض معرفی شده‌اند تا در نهایت بتوان حدود و مرزها را تشخیص داد.

استعمار فرانو نماد تحول در الگوی کنترل گروه‌های اجتماعی در فضای جامعۀ شبکه‌ای محسوب می‌شود. در این کتاب سازوکارهای این استعمار در نظام جهانی، در چهار فصل ارائه شده‌است: مبانی و نشانه‌های استعمار کلاسیک در نظام جهانی، نقش آمریکا در استعمار نو، نشانه‌های کنش ادراکی، فرهنگی و ایستاری استعمار نو، و در نهایت سازوکارهای کنترل غیرمستقیم محیط و کنش نامتقارن استعمار فرانو.

مدت مدیدی است که خاورمیانه دستخوش تنش و بی‌ثباتی شده‌است. پژوهشگر کتاب حاضر توضیح می‌دهد که بهار عربی، هم باعث تغییر و هم تقویت برخی مسائل پردردسر منطقه شده‌است. او با کاوش در منشأ مناقشات در خاورمیانه و حلقه‌های مرتبط با آن، ارزیابی متفکرانه و متوازنی ارائه می‌دهد از اینکه آیا منطقه به راستی محتوم به از هم پاشیدن است یا اینکه خرد سیاسی و خلاقیت دیپلماتیک آن را از فروپاشی باز می‌دارد. در واقع ، مشکلاتی که خاورمیانه را تهدید می‌کنند، در این کتاب بازگو شده‌اند.

موقعیت اقتصادی، استراتژیک و سیاسی خلیج فارس آن را به منطقه‌ای حساس تبدیل کرده‌است. با روی کار آمدن ناصرالدین شاه، این منطقه به عنوان آبراهی مهم مورد‌توجه قدرت‌های جهانی قرار گرفت و تحولات مهمی در آن به وقوع پیوست. اثر حاضر با استناد به کتاب‌های داخلی و خارجی، روزنامه‌ها، و اسناد و مقالات در صدد است تلاش‌های ناصرالدین شاه را به منظور تثبیت قدرت حکومت مرکزی برای اعمال حاکمیت بر بندرهای جنوب تبیین کند و به شرح چگونگی مقابلۀ او با قدرت‌های محلی و جهانی در منطقه بپردازد.

کتاب پیش رو جلد یازدهم از مجموعه اسناد لانه جاسوسی امریکا است. این کتاب به اسناد منتشر نشده اختصاص یافته است که 301 سند نویافته در سه فصل خلیج فارس، روابط نظامی ایران و امریکا و سفارت شوروی در ایران را در خود جای داده است. 115 سند فصل اول، در پنج بخش انقلاب اسلامی و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، نفت در خلیج فارس، نقش نظامی غرب به‌ویژه امریکا در خلیج فارس، تنگه هرمز و زندگی‌نامه هایی از شیوخ خلیج فارس سامان یافته است. 117 سند در فصل دوم و 69 سند پایانی به سفارت شوروی در ایران اختصاص دارد.