عبادت

تشکر کردن یکی از مبانی رفتار انسانی است که موجب نهادینه شدن روابط صحیح انسانی و اسلامی در جامعه می‌شود. در این کتاب پس از پرداختن به معنای واژه «حمد» و به‌طور خاص الحمدلله، با استناد به آیه «الحمدالله رب العالمین»، ابعاد گوناگون تشکر معرفی می‌شوند و تأثیر و کارکرد این عمل در کسب موفقیت، بهبود روابط انسانی و حفظ آرامش در کار و زندگی مورد بحث قرار می‌گیرد.

خداوند تربیت کننده اصلی جهان هستی و «رب» که از اسمای الهی است، به معنای تربیت است. در این کتاب عبارت «رب العالمین» مطالعه شده است و پس از آن با بیان مصادیق کلمه رب در زندگی روزمره، به توضیح این موضوع پرداخته می‌شود که حرکت در جهت رشد مادی و معنوی نیازمند شناخت خداوند و رشد عقلی انسان نسبت به انجام وظایفش است.

صفت «مالک» در قرآن به معناهای متفاوتی همچون صاحب و مدیر به‌کار رفته است. در این مطالعه، با استناد به آیه «مالک یوم‌الدین»، خداوند یکتا مدیر جهان هستی معرفی شده که بر مبنای تدبیر، انسان را خلیفه و جانشین خود در زمین قرار داده است. در ادامه، مدیران جامعه انسانی به دو گروه تقسیم شده‌اند و اهداف و وظایف آنان تشریح شده است.

عبارت «مالک یوم‌الدین» به معنای صاحب روز حساب است و انسان امروز نباید اعمال خود را بدون تفکر و تعقل انجام دهد. در این کتاب مخاطبان پس از شناخت مفهوم «یوم‌الدین» و نیز آشنایی با مفاهیم روز قیامت، شرایط قبر، عالم برزخ، روز محشر و شرایط بهشت و جهنم، دید کاملی از هدف زندگی به‌دست می‌آورند و طبق احکام الهی به حسابرسی زندگی خود می‌پردازند.

عبارت «ایاک نستعین» به معنای استعانت از خداوند است و این استعانت تبیین کننده عدالت خداوند روی زمین است. در این مطالعه که نماز وسیله یاری گرفتن از نیروی الهی معرفی شده است، توجه مخاطب به این نکته سوق داده می‌شود که برای کسب موفقیت در مدیریت زندگی و ایجاد روحیه خدمت‌رسانی به دیگران، باید عمق مفهومی آن عبارت تأکیدی را درک کنیم. مصادیق این موضوع در کتاب بررسی شده‌اند.

«صراط» در قرآن به معنای راه خدا، یعنی دین حق و شریعت به‌کار رفته و مراد از آن همان «یکتاپرستی» است. در این نوشتار عبارت «صراط‌المستقیم» و کلمات مترادف و مشتقات آن، مانند «طریق» و «سبیل» بررسی و مفهوم برنامه‌ریزی که کلمه مترادف با مفهوم صراط از نظر علمی است، شرح داده می‌شود. در پایان قواعد برنامه‌ریزی بر مبنای محاسبات دقیق تحلیل و مزایا و معایب آن برشمرده می‌شود.

«الذین» یعنی «کسانی که» و مراد از آن در قرآن کریم انسان‌ها هستند. انسان‌هایی که به دو دسته «انسان برتر» و «انسان گمراه» تقسیم می‌شوند. در کتاب حاضر، با استناد به آیه «صراط الذین انعمت علیهم غیرالمغضوب علیهم ولاالضالین» در نماز، مراتب رشد انسان بررسی و ملاک برتری انسان‌ها بازگو می‌شود.

«نماز» بزرگ‌ترین نعمت خداوند است؛ یعنی نعمت ولایت حق، نعمت رسالت، نعمت هدایت و نعمت مدیریت کار و زندگی اسلامی. در این مطالعه، پس از شرح واژه «انعمت»، نعمت‌های الهی تقسیم‌بندی و چگونگی بهره‌مندی انسان از آن نعمت‌ها توضیح داده می‌شود. این مطالعه تلاش عالمانه، جدیت و پشتکار را به ‌عنوان عوامل اصلی در رسیدن به سود برتر معرفی می‌کند و راه‌های رسیدن به آن را شرح می‌دهد.

«غضب» حالتی است که برای رفع ناملایمات و انتقام عارض انسان می‌شود و در مورد خداوند به معنای کیفر عذاب است. در این کتاب، معنا و مفهوم کلمه غضب و مشتقات آن بیان شده است و عواملی که موجب خشم خداوند می‌شوند، معرفی شده‌اند. در ادامه نیز نقش خشم در مدیریت زندگی به منظور جلوگیری از انحراف معنوی انسان شرح داده می‌شود.

«ضالین» یعنی «گمراهی» و اساس گمراهی انسان جهل و نادانی است. در این میان، «خودگمراهی» شرّ مطلق است. در این نوشتار، با واکاوی واژه «ولاالضالین» و مشتقات آن، معنا و مفهوم گمراهی بیان شده و عواملی که به گمراهی انسان می‌انجامند، بازگو می‌شوند. همچنین آثار و تبعات گمراهی در دنیا مطرح شده و ویژگی‌های افراد گمراه باز شمرده می‌شوند.