مهارت‌های رفتاری

در این کتاب مهارت‌های زندگی ازجمله مهارت خودآگاهی و همدلی، حل مسئله و تصمیم‌گیری مؤثر، جرأت‌مندی، برقراری ارتباط مؤثر، مقابله با استرس، کنترل خشم و تفکر نقادانه و خلاق ویژۀ دانش‌آموزان بررسی می‌گردد. در هر فصل پس از بیان مثال‌های واقعی از اتفاقات روزمرۀ زندگی، نکات و اهداف مربوط به آن مهارت به صورت موردی آمده است. در ادامه یک یا چند فعالیت فردی یا گروهی برای انجام مهارت‌ها گنجانده شده است. نویسنده از نمودارها، جدول‌ها و شکل‌ها برای طراحی فعالیت‎ها استفاده کرده است.

خشونت از جمله مشکلات رفتاری هر جامعه است. کتاب حاضر کوشیده‌است با زبان ساده و با مثال‌های عادی و واقعی از زندگی روزمره، مخاطب را به تأمل دربارۀ خشونت و عواقب آن وادارد. در واقع، تفکر مخاطب را از بعد فلسفی به موضوع برمی‌انگیزد تا بتواند موارد منجر به خشونت را تشخیص دهد و برای جلوگیری از آن‌ها یا مواجهه با آن‌ها بهتر تصمیم بگیرد.

داشتن افکار نگران کننده، تحریک آمیز و میل قوی به تکرار رفتارهای خاص از نشانه های اولیۀ وسواس هستند. کتاب حاضر با دربرداشتن حدود 40 فعالیت، راه شناخت افکار وسواس گونه را توضیح می دهد، و راه‌های رهایی از وسواس فکری و متوقف کردن افکار منفی را برمی‌شمارد. غلبه بر احساس و جایگزینی افکار، کاهش اضطراب، ترک عادت‌ها و تحمل خود از دیگر مواردی هستند که فعالیت‌هایی برای آن‌ها در کتاب آمده‌اند.

داستان‌ها، در عین سرگرم‌کنندگی، پندآموز نیز هستند. مجموعه کتاب‌های «قصه‌های دیروز، پندهای امروز» داستان‌هایی آموزنده را دربرگرفته‌است. در کتاب حاضر دو داستان آمده‌است. داستان «لطفاً گوسفند باش» پرورش مهارت «اعتماد‌کردن» را مد نظر دارد و داستان دوم، یعنی «جنگل بی‌قانون» مهارت «پذیرش قوانین» را به کودک می‌آموزد. هر دو داستان از داستان‌های «مثنوی » گرفته شده‌اند و همگام با آزمون‌های پرلز، به بهبود سواد خواندن مخاطب کمک می‌کنند.

یکی از مسائل مهم در زندگی، حتی برای ما بزرگ‌ترها، یادگیری کنترل خود و حالات درونی است. عادت اول کودکان موفق نیز پذیرفتن مسئولیت زندگی خود است. این کتاب به موضوع «مسئولیت‌پذیری» (اولین عادت از هفت عادت کودکان موفق) اختصاص دارد. در این داستان، جانی که شخصیت اصلی ماجراست، تصمیم می‌گیرد به ندای قلبش گوش کند و با پذیرش خود و چیستی خود، به زندگی ادامه دهد.

همه عصبانی می‌شوند و لازم است کودک این را بیاموزد که حس خشم بد نیست، بلکه واکنش نسبت به آن ممکن است مخرب باشد. جلد سیزدهم از مجموعۀ چند جلدی «مهارت‌های زندگی» به کودک می‌آموزد که عصبانی‌شدن همیشه بد نیست. بنابراین، با بیانی کودکانه، مفهوم عصبانیت را به کودک توضیح می‌دهد. سپس برایش می‌گوید چرا و چگونه باید خشمش را ابراز کند و وقتی عصبانی می‌شود به دیگران چه بگوید. در ادامه نیز راه‌های درست و نادرست ابراز خشم و کنارآمدن با آن را به کودک می‌آموزد.

انتظار رسیدن فرزند جدید، هر چند که برای بزرگ‌ترها هیجان‌انگیز و جالب است، برای بچه‌ها استرس‌زا و همراه با تردید است. جلد دهم از مجموعۀ چند جلدی «مهارت‌های زندگی»، ابتدا از چگونگی از راه‌رسیدن نوزاد ودورۀ انتظار طولانی آن می‌گوید. سپس با یادآوری زمان نوزادی خود کودک، و کارها و رفتار او، تغییر رفتار پدر و مادر، و همراهی آن‌ها در نگهداری از نوزاد، کودک را آمادۀ پذیرفتن نوزاد جدید می‌کند.

کودکان بخش قابل توجهی از روزهای زندگی خود را در مدرسه می‌گذرانند و در این مدت مسائل و مشکلاتی برایشان پیش می‌آید. جلدچهاردهم از مجموعۀ چند جلدی «مهارت‌های زندگی» می‌کوشد با بیانی ساده کودک را متوجه چیستی مدرسه، معلم‌ها و یادگیری کند. از چگونگی پیدا کردن دوست در مدرسه، کنار آمدن با دردسرهای مدرسه و کار گروهی و لذت آن نیز می‌گوید.

چگونگی آموزش ارزش‌های زندگی و نعمت‌های آن به کودکان، همواره از دغدغه‌های والدین بوده است. جلد یازدهم از مجموعۀ چند جلدی «مهارت‌های زندگی»، ابتدا چیزهایی را که ارزشمندند به کودک معرفی می‌کند و به او یاد می‌دهد چگونه بفهمد چیزی ارزش دارد. سپس کودک را متوجه خود و ارزش خودش نزد خدا، جامعه و خانواده می‌کند. در پی آن نیز شکرگزاری، بخشندگی و دوست‌داشتن را به مخاطب می‌آموزد.

داشتن اعتماد به نفس را از دلایل مهم موفقیت کودک می‌دانند. جلد دوازدهم از مجموعۀ چند جلدی «مهارت‌های زندگی» ایجاد اعتماد به نفس در کودک را به معنای کمک به کودکان برای خودشان بودن می‌داند. بنابراین، ابتدا با بیانی کودکانه، مفهوم موضوع را به کودک توضیح می‌دهد. سپس از تفاوت‌های کودک با دیگران می‌گوید و به او می‌آموزد بهترین دوست خودش باشد، با دیگران دوست باشد، خانواده‌اش را دوست بدارد و نیز چگونه با خودش روراست باشد و از خود دفاع کند.