مرجع

کتاب حاضر جلد هفدهم از "فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان" است. این فرهنگنامه به زبان فارسی همراه با تصاویر، تألیف شده‌ است. جلد هفدهم این دانشنامه مَدخل‌هایی از حرف «س» ازجمله سورنا و سیوطی و همهٔ مدخل‌های حرف «ش» مانند شابیزک و شیمی‌-فیزیک را دربردارد. این جلد شامل 269 مقاله، 48 مدخل ارجاعی، 402 تصویر، 18 نقشه و 25 جدول و نمودار است.

دایر‌ةالمعارف‌ها اطلاعاتی را از دنیای اطراف در خود جمع کرده‌اند. کتاب حاضر نیز مرجعی است مخصوص کودکان دبستانی که به روشی ساده، به پرسش‌های عمومی آن‌ها پاسخ می‌دهد. کتاب آزمایش‌هایی علمی را دربرمی‌گیرد و تصویرهای آن به فهم و درک موضوع کمک می‌کنند. «جهان، حیات در ماقبل تاریخ، زندگی گیاهان، دنیای حیوانات، دنیای پیرامون ما، پرندگان و پستانداران، مردم و سرزمین‌ها، طرز کار اشیا، بدن شما، و حمل ونقل» موضوعاتی هستند که هر کدام صفحاتی از کتاب را به خود اختصاص‌داده‌اند.

در دریا موجودات شگفت‌انگیزی زندگی می‌کنند که شناخت آن‌ها برای کودکان جالب است. در کتاب حاضر مخاطب با جانورانی مثل عروس دریایی جعبه‌ای، لاک‌پشت پشت‌چرمی، ماهی مرکب جهنمی، اختاپوس مقلد، بی‌فک ماهی و کوسه نهنگ آشنا می‌شود. در هر صفحه، یک جانور خود را شگفت‌انگیزترین موجود دریا معرفی‌می‌کند. در پایان، نویسنده قضاوت را به عهدۀ خواننده می‌گذارد که بگوید شگفت‌انگیزترین موجود دریا چیست؟

داشتن اطلاعات دربارۀ زمین و پدیده‌های طبیعی آن برای همگان جالب است. کتاب حاضر دربارۀ پدیده‌های زمین مثل آتش‌فشان‌ها و طغیانگری آن‌ها، چشمه‌های داغ وآب‌فشان‌ها، رودها و آبشارها، اعماق زمین، سونامی‌های وحشتناک، صحراها، یخچال‌ها و کوه‌های یخی، اقیانوس‌ها، باران‌ها، برف و یخبندان، تورنادو، توفان‌های مخوف و خشک‌سالی‌ها اطلاعاتی به مخاطب می‌دهد. همۀ این موارد با تصویرهای دقیقی ارائه شده‌اند تا مخاطب را جذب کنند.

میمون‌ها دستۀ بزرگی از حیوانات هستند که با انسان‌ها شباهت ظاهری دارند. مخاطب در این کتاب با این خویشاوندان نزدیک انسان آشنا می‌شود. «گیبون‌ها، اورانگ‌اوتان‌ها، گوریل‌ها، بونوبوها، بابون‌ها، مکک‌ها، شامپانزه‌های جهنده و لمورهای جهنده» انواعی از این جانوران هستند. راه‌های برقراری ارتباط این حیوانات، نحوۀ حرکتشان، دوست و دشمنشان و خطر انقراضشان نیز از جمله موضوعاتی هستند که در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده‌است.

حیوانات را می‌توان به دسته‌های بسیاری تقسیم کرد. مخاطب در این کتاب با حیواناتی آشنا می‌شود که شب‌ها زندگی می‌کنند. آن‌ها را می‌شناسد و دربارۀ حس فوق‌العاده، چشمان تیزبین و بینی‌های حساس آن‌ها می‌خواند. حشرات شب‌زی، حشره‌خواران، جوندگان، کیسه‌داران نیمه‌شب و خزندگان‌ بی‌قرار از دیگر مباحث این کتاب هستند که همگی با تصویرهای رنگی و بزرگ ارائه شده‌اند.

زمین یکی از سیاره‌های منظومۀ شمسی و در حال حاضر تنها سیارۀ قابل سکونت است. کتاب حاضر دربارۀ چگونگی به وجود‌آمدن این سیاره، چرخش آن، درون زمین، سنگواره‌ها، رسوب‌ها، سنگ‌ها، کوه‌ها و لرزش آن اطلاعاتی به مخاطب نوجوان می‌دهد. گنجینۀ زمین، غارهای ژرف، آب و هوای سرکش، جنگل‌های شگفت و دنیای آب از دیگر محتویات کتاب هستند. نویسنده در انتها نیز در بارۀ مراقبت از زمین اطلاعاتی به مخاطب می‌دهد.

دانشمند کسی است که دربارۀ جهان و عملکرد آن مطالعه می‌کند. در کتاب پیش رو، مخاطب با دانشمندان، روش کار آن‌ها، شگفتی‌های علومی مثل ریاضی و درخشش‌های علمی در نقاط جهان آشنا‌ می‌‌شود. شناخت دانشمندانی مثل داوینچی، گالیله و هوک و کشف میکروب توسط او، نیوتن و حرکت، لینه، شیمی‌دانانی مثل بویل و دالتون، فارادی و فیزیک، داروین و نظریۀ تکامل تدریجی، ماری کوری، دانش‌هسته‌ای و عالمان آن و فضاشناسانی مثل هابل، او را با علم و تاریخ آن مواجه‌ می‌کند.

کتاب حاضر دربارۀ خانوادۀ ستارگان، جای انسان در فضا، سیاره‌های بزرگ و کوچک، نقشه‌برداری از ستاره‌ها، محاسبۀ زمان، ستاره‌های سرگردان، اولین تلسکوپ‌ها و چگونگی کار آن‌ها، رصدخانه‌ها و آیندۀ ستاره‌شناسی اطلاعاتی به مخاطب می‌دهد. همۀ این موارد با تصویرهای دقیقی ارائه شده‌اند تا مخاطب را جذب کنند.

آشنایی با واژه‌های مربوط به ترافیک، دانستن مفهوم موضوع حمل ونقل و آگاهی از مقررات آن برای مامفید است.این کتاب فرهنگ‌نامه‌ای است جامع و مختصر که دانش‌آموزان را با حمل و نقل و ترافیک آشنا‌می‌کند تا بتوانند بهتر و سالم‌تر درشهر زندگی کنند. مفاهیم با زبان ساده و همراه با تصویرهای گویا ارائه شده‌اند و در زیر برخی واژه‌ها مطالب تکمیلی آمده‌اند. ترتیب الفبایی در ارائۀ واژه‌ها رعایت شده و در انتهای کتاب نیز فهرست انگلیسی و معادل کلمه‌ها دیده می‌شود. مجموعه‌ای از ده‌ها علامت و نشانۀ مربوط به عبور و مرور که هر روز در اماکن شهری و غیرشهری می‌بینیم، در این کتاب توضیح داده شده‌اند.