داستان

پدر «بی‎تا» غواص است. چندسال است که جنگ تمام شده است؛ ولی خبری از پدر نیست. هیچ‏کس از او خبر ندارد. بی‌تا و مادرش «آلما» با احتمال اسارت، امید به بازگشت او دارند. آلما هرروز به دنبال پیدا کردن کار، همه‎جا را زیرپا می‏‌گذارد؛ اما بی‎نتیجه است. بی‌تا از خانم دکتری که از کودکی پزشکش بوده است، می‌‏خواهد برایش کاری پیدا کند؛ اما آلما رضایت نمی‌‏دهد. او نمی‏‌تواند اجازه دهد دختر چهارده‌ساله‎اش سرِ کار برود و خودش در خانه بنشیند. بی‎تا تمام تلاشش را می‏‌کند و آلما که حسابی کلافه شده است، قبول می‌کند و... .

«علی بینا» در بیمارستان است و تنها چیزی که به یاد دارد، اسمش است. آن هم به این دلیل که روی تابلوی کوچکی بالای سرش نوشته شده است. مرد نوع بیماری و نام پزشک معالجش را نمی‏‌داند و گذشته‌اش را به یاد نمی‎آورد! از وقتی یادش می‎آید، در این بیمارستان بوده است. شاید همین‌جا به دنیا آمده است! یا شاید خانواده‌اش به علت مشکلات جسمانی، ترکش کرده‌اند! یا... . روزی چندبار پرستار می‌‏آید و از او خون می‏‌گیرد و بدون اینکه حرفی بزند یا پاسخ پرسش‌های مرد را بدهد، می‏‌رود! مرد سعی می‌‏کند از اتاق خارج شده و کمی قدم بزند؛ اما... .

این کتاب شامل پانزده یادداشت از نویسنده است که هرکدام موضوعی خاص را در برهه‌ای از زندگی وی تعریف می‌کند. او سعی کرده است در این یادداشت‌ها که راوی اتفاقاتی در بخشی از سال‌شمار زندگی اوست، سیر تحول در نظام فکری و نیز آنچه بر او و آثارش رفته است، به تصویر بکشد. همچنین نوع نگاه به اهالی قلم در گذر زمان و در سیستم‌های مختلف سیاسی و فرهنگی در ایران را. او از خاطرات دوران کودکی خود شروع کرده و در ادامه ماجرای اولین جایزه بین‌المللی خود را بازگو می‏‌کند و پس از آن نیز ماجرایی از برخی از مهم‌ترین شخصیت‌ها و رویدادهای زندگی خود را.

پدر «ارسلان» محیط‌بان است و به دست شکارچی‌ها کشته می‌شود! بعد از مرگ پدر، ارسلان بیش از پیش مراقب حیوانات اطراف است که در دام شکارچیان نیفتند و مرتب با محیط‌بانی و دوست پدرش، آقای «اصغری»، در ارتباط است. یکی از کسانی که در قتل پدر ارسلان نقش داشته است، مردی به نام «ناصری» است که آزاد شده و به منطقه برگشته است... . خبر می‌‏رسد که اطراف دِه، پلنگی با دو توله‎اش دیده شده است. ارسلان از درس و مدرسه می‌‏زند و سعی می‏‌کند پلنگ و توله‌هایش را نجات دهد، هم از دست چوپانان و هم از دست شکارچیان. او از دور حرکات ناصری را زیر نظر می‎گیرد و... .

«حسین طهرانی زمانی» در ۱۳۳۶ در تهران به دنیا آمد. او از دوره نوجوانی ضمن حضور در مساجد، با افکار انقلابیون مسلمان و فضای حاکم بر دوران پهلوی دوم، آشنا و جذب فعالیت‌های فرهنگی شد. در همین راستا، اعلامیه‏‌های حضرت امام (ره) را توزیع و تکثیر می‏‌کرد و سرانجام در ۲۲ آبان ۱۳۵۷ به هنگام پخش اعلامیه دستگیر و در واپسین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی از زندان آزاد شد.

ماجرای این کتاب، به روایت «تقی رفیع‌زاده» (زندانی سیاسی قبل از انقلاب) نوشته شده است. داستان از لحظاتی پیش از ورود حضرت امام (ره) به کشور، از درگیری‌های خیابانی و آتش زدن لاستیک‌ها و... آغاز می‌شود. تقی که همراه مادر بیمارش در خانه‌ای استیجاری متعلق به سرهنگی بازنشسته زندگی می‌کند، به خاطر شکنجه‌هایی که شده است، قادر به تحرک فعال نیست. در ادامه، راوی ضمن یادآوری گذشته، زندگی سخت و رنج‌آورش، فعالیت‌های سیاسی خود، بازداشت از سوی ساواک و شکنجه‌هایی را که دیده است، شرح می‌‏دهد.

ماجرای این کتاب به روایت «حمید حاجی‌عبدالوهاب» (زندانی سیاسی رژیم پهلوی) نوشته شده است. داستان، از شرح ماجراهای دوران سربازی، ظلم نظامیان به مردم در شهرستان‌ها و فعالیت‌های انقلابی راوی در طول سربازی شروع می‌شود. راوی پس از پایان خدمت سربازی، به فعالیت‌هایش ادامه می‌دهد تا اینکه از سوی ساواک بازداشت و تحت شکنجه قرار می‏‌گیرد. او در دادگاه فرمایشی به ده سال حبس محکوم می‌شود؛ اما در سوم آبان ۱۳۵۷ آزاد می‎شود.

«محمد جهان‌بین» در سال ۱۳۲۹ در تهران به دنیا آمد. او با حضوری فعال در مساجد و شرکت در جلسات مذهبی، فعالیتش را علیه رژیم پهلوی آغاز کرد. در سال ۱۳۵۵ درحالی‌که به عنوان تکنسین داروساز در بیمارستان بانک ملی مشغول به کار بود، به جرم اقدام علیه امنیت کشور از سوی ساواک بازداشت شد و پس از تحمل شکنجه‎های فراوان در اواخر سال ۱۳۵۶ آزاد شد. این کتاب بخشی از خاطرات و مبارزات او در آن دوران است.

نویسنده این داستان را از زبان یک شکنجه‌گر ساواک به نام «اصغر ضحّاک» روایت می‌کند. ضحّاک از شکنجه‌گران ساواک در زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری، بازجوی نیروهای انقلابی است. او با پیروزی انقلاب و در جریان آزادسازی زندان کمیته به دست نیروهای انقلابی، لباس زندانی‌ها را بر تن می‌کند تا به‌عنوان یک ساواکی شناسایی نشود. او می‌‏تواند خود را از مهلکه نجات دهد و پس از مدتی تصمیم می‌گیرد از نیروهای انقلابی که زمانی زندانی او بوده‌اند و او موفق به اعتراف‌گیری از آن‌ها نشده است، انتقام بگیرد.

کتاب حاضر مستندی داستانی از زندگی و مبارزات «حسین خدادادی» است. او در سال ۱۳۲۴ در «ده‌نو»، از توابع شهرستان نیشابور به دنیا آمد و در کسوت روحانی در هفده شهریور ۱۳۵۴ به جرم تهیه اسلحه برای مبارزان، از سوی ساواک دستگیر و در مدت حدود هشت ماه حبس در «کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک و شهربانی کشور شاهنشاهی»، در نتیجه شکنجه‌های مداوم، معلول و به زندان قصر منتقل شد. وی ابتدا به سی سال حبس محکوم شد؛ اما به علت تأهل و معلولیت جسمی، این مدت به هشت سال تقلیل یافت؛ اما بعد از حدود سه سال، با وقوع انقلاب اسلامی آزاد شد.