ادبیات شفاهی

شهید مصطفی یوسفی نیروی دقیق و خبرۀ اطلاعات و شناسایی، امید همرزمانش و از یاران معتمد شهید مهدی زین‌الدین بود. او از زمان و چگونگی شهادتش اطلاع داشت و به دوستانش خبر داده بود؛ اما به خواست خودش کمتر اطلاعی از او در دست است. شهیدی که وجب‌به‌وجب مناطق عملیاتی را برای دیگران شناسایی می‌کرد، اما از سر اخلاص تا توانست عکسی از خود باقی نگذاشت. «ملاقات در جزیره» روایت داستانی زندگی شهیدی است که تا نام امام زمان(ع) را می‌شنید، اشک‌هایش جاری می‌شد.

حاج صادق آهنگران از جمله رزمنده‏‌های خوزستانی است که با صدای پرصلابت و شعرهای حماسی شناخته می‌‎‌شود و از رزمندگان و پاسداران دفاع مقدس است. کتاب با خاطره حاج صادق آهنگران از اولین حماسه‌خوانی در جماران شروع و به مرور به دیگر ابعاد زندگی «حماسه‌خوان خمینی» می‌پردازد. این کتاب در 19 فصل تدوین شده و 2 فصل پایانی کتاب با عنوان در «رثای یاران» و «از چشم یاران» شامل یادداشت‌های حاج صادق آهنگران در مورد دوستان و همرزمان و فصل بعدی یادداشت‌های دوستان و شخصیت‌ها در مورد ایشان است.

کتاب «سیگاری‌ها هم شهید می‌شوند» مجموعه‌ای از خاطرات رزمندگان ایرانی است که در دوران دفاع مقدس و نیز در مناطق مرزی سیستان و بلوچستان حضور داشته‌اند و یا در اسارت به سر برده‌اند. این کتاب حاوی روایت‌های شخصی و لحظات تلخ و شیرین این افراد است که با زبان ساده و جذاب به تصویر کشیده شده‌اند. در کتاب می‌خوانیم: ««عملیّّات والفجر چهار»، «محمود صادقی»، برادر «مهدی صادقی» به شهادت رسیده بود. می‌خواستیم او را به بهانه شهادت برادرش همراه پیکر داداشش «محمود»، به عقب برگردانیم، امّا زیر بار نمی‌رفت که نمی‌رفت. نیروها به «مهدی» خیلی اصرار کردند و گفتند: ای بابا! مهدی! برادرت «محمود» شهید شده، بیا تو هم برو و کمک کن پیکرش رو به عقب ببر. امّا «مهدی» خیلی قرص و محکّم، در جواب می‌گفت: خب شهید شده که شده! سهمش بوده که شهید بشه. خودتون ببرینش عقب. خلاصه اینکه «مهدی» زیر بار نرفت که نرفت. گویا می‌دانست که خودش هم قرار است به زودی به شهادت برسد. مانَد و کمی بعد خودش هم شهید شد. پیکر او را با بدن برادرش یک‌باره برای مادرش به عقب بر گرداندند.»

این کتاب با عنوان «برادر رحی» به خاطرات جنگ شهید رحیم کابلی در 8 سال دفاع مقدس در بین سال‌های 1359 تا 1367 پرداخته است. این اثر روایتگر سال‌های حضور حاج رحیم در میدان جهاد ومبارزه و از زبان خودِ شهید می‌باشد. در بخشی از این اثر آمده است: «روزی که داشتم برمی‌گشتم، به شوخی به او گفتم: «مهران! تو اینجا شهید می‌شوی!» گفت: «ما کجا و شهادت کجا! ...».

کتاب «غواص‌ها بوی نعنا می‌دهند» روایتی مستند و داستان‌گونه از سرگذشت گردان غواصان لشکر انصارالحسین است که در عملیات کربلای چهار نقش مهمی ایفا کردند. این عملیات یکی از پرچالش‌ترین و غم‌انگیزترین نبردهای دوران دفاع مقدس بود. نویسنده، با استفاده از خاطرات فرمانده گردان‌ها و دیگر بازماندگان، وقایع را با دقت و جزئیات روایت می‌کند. داستان از لحظات قبل از عملیات آغاز می‌شود؛ جایی که غواصان با وضو گرفتن، آخرین نگاه‌ها، لبخندها و زمزمه‌های عاشقانه‌شان، به استقبال سرنوشتی نامعلوم می‌روند. روایت‌ها شامل گفتگوهای صمیمانه بین رزمندگان، لحظات سخت عبور از آب، نگرانی فرماندهان و حماسه‌ای است که در نهایت با شهادت بسیاری از آن‌ها رقم می‌خورد. کتاب، تنها به ثبت دلاوری‌ها نمی‌پردازد، بلکه به ابعاد انسانی جنگ، احساسات و روابط میان رزمندگان نیز توجه ویژه‌ای دارد.

انقلاب اسلامی ایران که اوج تلاقی عرفان و حماسه بود محدود به مرزهای یاران نماند و مبارزه و مقاومت در برابر طاغوت به خارج از محدوده جغرافیایی کشور هم رسید. کیست که بتواند منکر موج معنویت و عشق به خدا در بین دلدادگان انقلاب در داخل و خارج از کشور شود؟ در این میان نقش روحانیان را در تقویت مبارزات خارج از کشور نباید نادیده گرفت و آیت‌الله بهجت یکی از بزرگ‌ترین آن‌ها بود. در کتاب حاضر خاطرات سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان و از پرورش یافتگان نور انقلاب، درباره حضرت آیت‌الله بهجت را می‌خوانید.

کتاب «پسر هرسین»، زندگی کشتی‌گیر شهید مسعود دارابی را روایت می‌کند. او که از اهالی هرسین شهری در اطراف کرمانشاه است از کودکی به کشتی علاقمند می‌شود. منش پهلوانی از همان کودکی در او نمایان است. این کتاب روایتی از بخش‌های مختلف زندگی این پهلوان شهید است. وی با شروع جنگ تحمیلی مانند همه غیورمردان ایرانی راهی جبهه می‌شود هرچند می‌توانست بماند و بر سکوهای قهرمانی بدرخشد.

«عبای سوخته»، 95 خاطره از زندگی «آیت‌الله سیدمحمدحسین بهشتی» که فرزندان و اطرافیان نزدیک ایشان نقل کرده‌اند. در هر خاطره درسی از رفتار ایشان قرار دارد. نظم، قانون‌مداری، وفای به‌عهد، صداقت، احترام، صراحت، اهمیت دادن به خانواده و درست‌کاری و سوءاستفاده نکردن از قدرت و اختیارات دولتی از صفات بارز ایشان بود.

این کتاب داستانی جذاب و آموزنده از زندگی شهید سید مجتبی علمدار، فرمانده دلاور و جانباز سرافراز دوران دفاع مقدس را برای کودکان روایت می‌کند. این کتاب با زبانی شیوا و کودکانه، به معرفی شخصیتی می‌پردازد که با وجود تحمل جراحات و آسیب‌های ناشی از جنگ تحمیلی، همواره با روحیه‌ای مثال‌زدنی خدمت به میهن و مردمش ادامه داد. این کتاب شامل 21 داستان کوتاه است که به بیان خاطرات، ویژگی‌های اخلاقی، رشادت‌ها و فداکاری‌های این شهید در دوران دفاع مقدس می‌پردازد

این کتاب روایتی جذاب و کودکانه از زندگی شهید عبدالحسین برونسی، فرمانده دلاور دوران دفاع مقدس را به تصویر می‌کشد. این کتاب به معرفی دوران کودکی و نوجوانی این شهید می‌پردازد و به شغل‌های مختلفی که تجربه کرده، از جمله بنایی، اشاره می‌کند. سپس، به حضور او در دوران انقلاب و جنگ تحمیلی و رشادت‌هایش در جبهه می‌پردازد. این کتاب به خوبی نشان می‌دهد که چگونه یک بنای ساده به فرمانده‌ای شجاع تبدیل شد و چگونه با جانفشانی از وطن خود دفاع کرد.