علوم تربیتی

شناخت واقعیت‌های هر جامعه و بزرگان آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. مجموعۀ حاضر با معرفی اندیشه‌های تربیتی مربیان بزرگ مسلمان از قرن دوم تا قرن پانزدهم هجری، می‌کوشد هم مربیان بنامش را معرفی کند و هم متنی آموزشی برای تدریس آرای تربیتی آنان فراهم سازد. کتاب حاضر جلد نخست این مجموعه‌است و به چندی از مربیان قرن‌های دوم تا پنجم اختصاص دارد که عبارت‌اندا ز: «عمروبن بحر جاحظ، محمدبن ابن سحنون، ابو نصر محمد فارابی، گروه اخوان‌الصفا، شیخ‌الرئیس ابن سینا و امام محمد غزالی.

آموزش و پرورش بنیان و پایۀ اولیۀ توسعه را تشکیل می‌دهد و امروزه از آن به عنوان معیار ارزیابی و اندازه‌گیری پیشرفت و توسعۀ جوامع استفاده می‌شود. در این کتاب، ارتباط نظام آموزش و پرورش نوین با ابعاد و شاخص‌های توسعه بررسی می‌شود. هدف اصلی کتاب، مطالعه و بررسی تحولات اقتصادی- اجتماعی ایران در دوران حکومت قاجار و پهلوی اول از زاویۀ دگرگونی‌هایی است که در ویژگی‌ها، ساخت و بافت نظام آموزشی صورت گرفت و بر توسعۀ اقتصادی- اجتماعی جامعه تأثیر گذاشت. تحولات نظام آموزشی جدید دستاوردهای مثبت و منفی بسیار داشت.

کتاب حاضر جلد دوم "طراحی آموزشی" و شامل فصل‌های دهم تا بیستم است. در این جلد راهبردهای آموزشی، حل مسئله، راهبرد شناختی، یادگیری عاطفی و یادگیری مهارت روانی- حرکتی مورد بررسی قرار گرفته است. هر فصل حاوی مثال‌های درسی دربارۀ موضوع ارائه شده است. از فصل دهم تا پانزدهم راهبردهای سطح خُرد مطرح شده و فصل شانزدهم به سطح برنامه درسی طولانی مدت، چند موضوعی و گروه گسترده اختصاص دارد. در ادامه، ساختارهای برنامه درسی متناوب‌و مسائل اولیه برنامه درسی مانند فصل‌بندی و تلفیق مورد بحث قرار گرفته اند. در هر فصل تمرین‌هایی برای ارزشیابی بازخورد، پردازش اطلاعات،جلب توجه و تمرکز آمده و در انتهای هر فصل خلاصه مباحث آن در نموداری گنجانده شده است.

کسب موفقیت در زندگی کار پیچیده‌ای نیست و تنها به چند تمرین نیاز دارد. در کتاب حاضر، نویسنده توضیح می‌دهد چگونه با رعایت سه اصل «هدف، رشد و سخاوتمندی» می‌توان به موفقیت رسید. نویسنده مخاطب را به شناخت هدفش از زندگی و موفقیت راهنمایی می‌کند. سپس او باید برای شکوفایی استعدادهایش رشد کند. این کتاب کوشیده است، در هشت فصل، به مخاطب بیاموزد: تعیین کند دوست دارد به کجا برود، چقدر می‌تواند دورتر برود، چگونه می‌تواند برود، چه وسایلی لازم دارد، چگونه از مسیر منحرف نشود و با چه کسانی همراه شود.

کتاب حاضر جلد اول مجموعۀ "طراحی آموزشی" و شامل نُه فصل است. در این کتاب مبانی نظری طراحی آموزشی، مزایا و محدودیت‌های آن، ویژگی‌های طراحان مبتدی و خبره و واژگان پرکاربرد این حوزه بررسی شده است. در آغاز، واژگان مطرح در مدل‌های طراحی آموزشی به دقت تشریح شده و در ادامه، موضوع تحلیل و ارزیابی نیازهای یادگیرندگان و وظایف یادگیری مورد بحث قرار گرفته است. راهبردهای هدایت‌کنندۀ یادگیری به هشت طبقۀ دانش بیانی، مفاهیم، اصول، رویه‎ها، حل مسائل در حوزه‌های خاص، راهبردهای شناختی، تغییر نگرش و مهارت‌های روانی-حرکتی تقسیم شده‌اند. در هر فصل، نمودارها و مدل‌های فرایند طراحی آموزشی آمده و در انتهای هر فصل خلاصۀ مباحث فصل در یک نمودار گنجانده شده است.

در کتاب حاضر، کاربرد روش‌های نو در تدریس در پنج فصل بررسی شده است. در فصل اول مباحثی چون تعاریف یادگیری، عوامل مؤثر بر یادگیری و ابعاد آن و نظریه‌های انگیزش در یادگیری مطرح شده است. نویسنده در فصل دوم قوانین یادگیری، نظریۀ شناخت‌گرایان، رفتارگرایان و گشتالت و سبک شناختی را بررسی می‌کند. فصل سوم به مبانی تدریس، دیدگاه ایده‌آلیسم دربارۀ تدریس و اثبات‌گرایی دربارۀ آموزش و تدریس اختصاص دارد. در فصل چهارم الگو و راهبردهای آموزشی بررسی می‌شود و در فصل پنجم روش‌های فعال و نوین تدریس معرفی می‌گردد.

نویسنده در این دانشنامه اطلاعاتی دربارۀ طرز کار بدن انسان ارائه کرده است. این کتاب حاوی تصاویر رنگارنگ است و مطالب آن می‌تواند به عنوان موضوع درسی یا سرگرمی مورد استفادۀ دانش‌آموزان قرار گیرد.در کنار هر تصویر اطلاعاتی به خواننده داده می‌شود و با پیکان به تصویر مرتبط اشاره می‌کند. استخوان‌ها و مفصل‌ها، کار ماهیچه‌ها، واقعیت‌هایی دربارۀ چشم، حواس بویایی و چشایی و هورمون‌ها از جمله مباحث مطرح در این دانشنامه است.

رشتۀ طراحی و تکنولوژی آموزشی به شناخت بیشتر نیاز دارد تا افراد حرفه‌ای در این رشته بتوانند وضعیت فعلی آن را به خوبی درک کنند. کتاب حاضر جلد دوم از مجموعه‌ای دوجلدی‌ است. در این جلد به توصیف امور و حوزه‌های کاری متخصصان حوزۀ مربوط، چگونگی کسب موقعیت طراحی و تکنولوژی آموزشی و موفقیت‌های حاصله،گرایش‌های جهانی در زمینۀ طراحی طراحان آموزشی، و پیشنهادهایی به جویندگان کار و معرفی سازمان‌ها و نشریات مرتبط با این رشته و در نهایت نیز بررسی مسائل کنونی این رشته پرداخته‌می‌شود.

کتاب حاضر در هشت فصل به تحلیل جزئیات و روش‌ها و فنون تدریس، به ویژه روش سخنرانی و پرسش و پاسخ اختصاص دارد. روش تدریس سخنرانی به همراه فنون اجرای بهتر آن از فصل اول تا ششم تشریح شده و در فصل هفتم روش پرسش و پاسخ تشریح گردیده است. در آخرین فصل کتاب، دیگر روش‌های تدریس به طور فشرده بررسی شده‌اند.

کتاب حاضر در پنج بخش شیوه‌های علمی و عملی (کارگاهی)پژوهش را به مخاطب می‌آموزد. بخش اول به تدوین طرح تحقیق، یافتن موضوع، زمینۀ جست‌و‌جو و مطالعۀ مقالات و منابع ، اخلاق پژوهش، استفاده از شیوه‌نگاری علمی و آمار توصیفی پرداخته‌است. طرح‌های پژوهشی غیرآماری، همبستگی، پیمایشی و دیگر طرح‌های غیرآزمایشی، و نیز طرح‌های دوگروهی و تک آزمودنی محتوای بخش‌های دوم وسوم هستند. در بخش چهارم طراحی، گزارش پژوهش و شیوۀ نگارش و در بخش پنجم نیز پیوست‌ها، دستورالعمل نگارش مقالات و دستورالعمل اس.پی.اس.اس آمده‌اند.