مستندنگاری

کتاب «کولاک شیشه: انفجار هالیفاکس در 1917»، به بررسی فاجعه انفجار کشتی حامل مواد منفجره در بندر هالیفاکس، کانادا در سال 1917 می‌پردازد. این کتاب به شرح دقیق حادثه انفجار کشتی «مون بلان» که مملو از مواد منفجره بود، می‌پردازد و تأثیرات مخرب آن بر شهر هالیفاکس و ساکنانش را به تصویر می‌کشد. انفجار هالیفاکس یکی از بزرگترین انفجارهای غیرهسته‌ای تاریخ بشر است که خسارات جانی و مالی فراوانی به بار آورد.

کتاب «جهاد دیروز، مقاومت امروز» شامل خاطرات ایثارگران مسجد است که حاوی 16 خاطره بوده و به زبانی ساده و روان به نگارش درآمده است. «به همین سادگی و قشنگی»، «از اینکه شهید نشدم، خوشحال بودم»، «وقتی قطعنامه 598 قبول شد»، «از روستا تا مدرسه عشق»، «پدرم از مبارزین بود» و «چند روایت از شهادت 5 فرمانده ارشد» عناوین برخی از این خاطرات است که در فهرست کتاب جای گرفته است. کتاب به نوعی تطبیقی بین جهاد در گذشته و مقاومت در حال حاضر ارائه می‌دهد. در یکی از این خاطرات آمده است: «وقتی انقلاب پیروز شد مردم در یک انتخابات آزاد، به جمهوری اسلامی رأی مثبت دادند، چون همه مردم پاک و بی‌تزویر، فداکار و عاشق اسلام بودند چندی نگذشت که جنگ داخلی شروع شد، جنگ بر سـر قدرت گروه‌های منافقین و سلطنت‌طلب‌ها که مدعی حکومت بودند. تازه کار ما شروع شد. منافقین از دو زاویه حمله می‌کردند، نظامی و عقیدتی، درواقع جوانان را با نظرات گمراه‌کننده فریب می‌دادند. ما هم باید در این دو شاخه قوی می‌شدیم تا مدافع خون شهدا باشیم.»

کتاب «خانم دکتر» از مجموعه‌ی قهرمان من می‌باشد که داستانی واقعی و الهام‌بخشی از زندگی شهیده پروین ناصحی اولین بانوی جراح عمومی ایران را روایت می‌کند. این کتاب با زبانی ساده و روان به معرفی این جراح توانمند می‌پردازد که با وجود محدودیت‌ها توانست به آرزویش برسد. داستان‌های کتاب، مخاطبان را با مفاهیمی چون امید، ارزش‌های انسانی و تلاش در زندگی آشنا می‌سازد.

جلد دوم از مجموعه «برگی از تاریخ»، با عنوان «رضاخان و توطئه‌ی تجزیه‌ی ایران» با تمرکز بر نقش مأموران اطلاعاتی، جاسوسان و چهره‌های تأثیرگذار انگلیسی و شوروی، به بررسی ابعاد پنهان عملیات انزلی و تأثیر آن بر ساختار سیاسی ایران می‌پردازد. نویسنده با بهره‌گیری از اسناد تاریخی، روایت‌های کمتر شناخته‌شده و تحلیل‌های دقیق، تلاش کرده است تا پشت‌پرده‌ی اشغال ایران و زمینه‌سازی برای کودتای 1299 را روشن سازد. نثر کتاب پژوهشی، مستند و روایت‌محور است و هدف آن، افشای نقش نیروهای خارجی در تضعیف حاکمیت ملی و شکل‌گیری ساختار قدرت جدید در ایران می‌باشد. مطالب کتاب در فصل‌هایی موضوع‌محور تدوین شده‌اند که هر فصل به یکی از جنبه‌های اطلاعاتی، نظامی یا سیاسی عملیات انزلی اختصاص دارد.

کتاب «رضاخان و توطئهٔ تجزیهٔ ایران» جلد اول از مجموعه‌ی «برگی از تاریخ» است که تحولات پس از جنگ جهانی اول و نقش رضاخان در تحولات سیاسی کشور را بررسی کرده است و با نگاهی مستند و تحلیلی، به بررسی جنگ‌های سه‌گانه‌ی انزلی در سال‌های 1299 و 1300 و نقش نیروهای انگلیسی، ارتش سرخ شوروی و قوای قزاق در این تحولات می‌پردازد. نویسنده تلاش کرده است تا با بازخوانی اسناد و روایت‌های کمتر شناخته‌شده، نقش رضاخان میرپنج در این نبردها و زمینه‌سازی برای کودتای 1299 را برجسته سازد. نثر کتاب پژوهشی، روایت‌محور و دقیق است و هدف آن، افشای ابعاد پنهان اشغال ایران و تأثیرات آن بر ساختار سیاسی کشور می‌باشد. مطالب کتاب در قالب فصل‌هایی تاریخی تدوین شده‌اند که هر فصل به یکی از مراحل اشغال، نبردهای انزلی، نقش رضاخان و پیامدهای سیاسی آن اختصاص دارد.

کتاب «برای فردا» مجموعه خاطرات تقی نوید است. این کتاب به بازگویی خاطرات شخصی نویسنده از دوران کودکی تا بزرگسالی می‌پردازد. ویژگی‌های بارز کتاب عبارت‌اند از: توصیف دقیق و ملموس زندگی در تهران قدیم؛ روایت دست اول از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران مانند: ملی شدن صنعت نفت؛ شرح سفرهای زیارتی و سیاحتی نویسنده به کشورهای مختلف؛ بیان دیدگاه‌ها و نظرات نویسنده در مورد مسائل مختلف سیاسی و اجتماعی می‌باشد. در کتاب می‌خوانیم: «یک هفته‏‌ای می‌شد که از زندان آزاد شده بودم، در زندان به هم‌سلولی‌ام قول داده بودم که خبری از او به مادرش بدهم. راهی فروشگاه بزرگ کوروش شدم. پس از گشتی در فروشگاه به طبقۀ مربوطه رفتم و از خانمی سراغ او را گرفتم. مرا به فردی که پشت میزی نشسته بود معرفی کرد و گفت: «ایشان سراغ فلان خانم را می‌‏گیرد.» آن مرد با آشفتگی گفت: «چه کارش داری؟ »...»

این کتاب مجموعه‌ای از متن‌های ادبی، نثرهای شاعرانه و تأمل‌برانگیز درباره‌ی واقعه‌ی عاشورا و شخصیت‌های کربلاست. نویسنده با قلمی عاشقانه و نگاهی عرفانی، روایت‌هایی از عشق امام حسین‌(ع)، عطش یاران، مظلومیت اهل‌بیت و عظمت نهضت عاشورا را به تصویر کشیده است. در این اثر، کربلا نه فقط میدان نبرد، بلکه مکتب معرفت، نردبان عروج و آیینه‌ی حقیقت معرفی می‌شود. هر متن، دل‌نوشته‌ است و مخاطب را به تأمل، گریه و بیداری دعوت می‌کند.

این کتاب مجموعه‌ای از خاطرات مستند و واقع‌گرایانه از مبلغانی است که در محیط‌های گوناگون با موضوع عفاف و حجاب مواجه بوده‌اند. روایت‌ها تلاش دارند بازتابی از چالش‌ها، موفقیت‌ها و واکنش‌های جامعه نسبت به موضوع پوشش اسلامی باشند. کتاب رویکردی گفت‌وگومحور دارد؛ به نحوی که از خلال خاطرات، موقعیت‌های گوناگون در مواجهه با نسل جوان، خانواده‌ها، و محیط‌های عمومی به تصویر کشیده شده. اثر، بیان کننده نگاه تربیتی به مقوله‌ی پوشش است.

کتاب «سگ خندان و ماجرای باغ اکرم»، به بررسی جایگاه سگ در زندگی انسان‌ها و مسائل مرتبط با آن می‌پردازد. این کتاب به صورت داستانی، تجربیات برزخی شخصیت‌های داستان را روایت می‌کند و در خلال آن، مسائل مربوط به سگ و مسائل بهداشتی، محیط‌زیست، تعامل با دوستداران سگ، سگ‌گردانی و نگاه دین و فقه به سگ را بررسی می‌کند. در این داستان، نویسنده با استفاده از روایتی جذاب و برگرفته از واقعیت، به تجربیات برزخی شخصیت‌های داستان می‌پردازد. این خاطرات بر پایه واقعیات مستندی است که به کتاب، جنبه‌ای فراتر از تخیل صرف می‌بخشد. جمعی از دوستان در مهمانی که در باغ عمو اکرم داشتند، هنگام شنا اتفاقی برای یکی از مهمانان می‌افتد و برای مدت کوتاهی روحش از بدنش جدا می‌شود. بعد از احیا و بازگشت روح، اتفاقاتی که در آن لحظات تجربه کرده را برای دیگران بیان می‌کند.

مجموعه «کی؟ چی؟ کجا؟ » رازهای تازه‌ای درباره‌ی شخصیت‌های بزرگ، رویدادهای‌ مهم و مکان‌های شگفت‌انگیز ایران عزیز بازگو می‌کند. این کتاب به مخاطب می‌گوید، وقتی از «داریوش مهرجویی» حرف می‌زنیم از «کی» حرف می‌زنیم؟ از یک فیلسوف فیلم‌ساز یا فیلم‌ساز فیلسوف؟ از کارگردانی با ده‌ها جایزه از جشنواره‌های ملی و بین‌المللی؟ از خالق شاهکارهای سینمایی گاو و هامون و اجاره‌نشین‌ها؟ یا کسی دیگر؟ این کتاب را بخوانید تا با این شخصیت ملی بیشتر آشنا شوید.