علوم تربیتی

سنجش و ارزشیابی آموزشی از جمله عناصر مهم کلاس‌های درس محسوب می‌شود. کتاب پیش رو در بستر روش سنجش عملکرد، ضمن ارائۀ بحث‌های نظری، راهکارهایی عملی ارائه کرده و مثال‌هایی متنوع از دورۀ دبستان تا دبیرستان و در موضوعات متفاوت آورده است. تقسیم بندی نوینی از سنجش‌های عملکرد و طراحی نظام نمره‌گذاری جدیدی به نام راهنمای توصیف عملکرد، از جمله ویژگی‌های آن است. مثال‌هایی عملیاتی از سنجش تکوینی جاسازی‌شده در فرایند تدریس و یادگیری نیز در کتاب آمده‌اند.

در مدرسه افراد بسیاری مشغول کارند. روی سخن این کتاب با چنین افرادی است که مسئول تعالی روحی واخلاقی دانش‌آموزان هستند. نویسنده که تجربۀ چندین ساله در ادارۀ مدرسه دارد، بیست اصلی را که به نظر او لازم است در امور مدرسه‌داری و کار با دانش‌‌آموزان بدانیم، به تفصیل شرح داده است. در هر مورد، نمونه‌هایی تجربه‌شده را مثال زده و راهکارهای خویش را در برخورد با این موارد آورده‌است.

کتاب حاضر ترجمۀ گزارشی است از نتایج اقدامات بخشی از پروژۀ شادسازی مدرسه‌ها که روابط مهم بین شادی و کیفیت آموزش را به رسمیت می‌شناسد. نویسندۀ کتاب، نظام‌های آموزشی را به نگاهی فراتر از قلمروهای سنتی یادگیری دعوت می‌کند تا به مخاطبان خود کمک کنند به موفقیت و شادمانی دست یابند. این کتاب تجربه‌های زیستۀ فراوانی از مدرسه‌ها به مخاطب ارائه می‌دهد.

مدیریت، هم علم است و هم هنر. مدیر را شخصی می‌دانند که موفق به دریافت نتیجه توسط دیگران می‌شود. همه انسان‌ها مدیر هستند، آن‌ها در طول روز مسائل مختلفی را مدیریت می‌کنند. نویسنده در کتاب حاضر قوانین مدیریت را به زبانی ساده ارائه کرده است. این قوانین در چهار بخش تقسیم‌بندی شده‌اند. در بخش ابتدایی قوانین مربوط به مدیریت گروه، در بخش دوم مدیریت خود، در بخش سوم قوانینی برای کارآفرینان و در بخش انتهایی قوانین زندگی بیان شده است.

امروزه برنامۀ درسی محتوا محور پاسخگوی نیاز جامعه نیست. نظام آموزشی باید توانمندسازی یادگیرنده را هدف قرار دهد و یادگیرندگانی خودراهبر تربیت کند. یادگیری خود‌راهبر با تأکید بر سه بعد خودکنترلی، خودمدیریتی و انگیزه و اشتیاق به یادگیری، بر اعتماد به‌نفس و خودکارامدی می‌افزاید. کتاب حاضر ماهیت، مبانی، مدل‌ها و ضرورت یادگیری خودراهبر و بسترها، مشخصه‌ها و مزایای آن را شرح می‌دهد و در گام بعدی، با توضیح مفهوم برنامۀ درسی و رویکردهای آن، مبانی نظری برنامۀ درسی مبتنی بر یادگیری خود راهبر و ویژگی‌ها و الگوهای آن را بررسی می‌کند.

آموزش چند فرهنگی مفهومی است که در آن نتایج آموزش برای همه دانش‌آموزان دارای ملیت، طبقه، مذهب و گروه اجتماعی مختلف بهبود بخشیده می‌شود. هدف اساسی آموزش چند فرهنگی دست‌یابی به عدالت آموزشی است. نویسندگان در ضمن هشت فصل آموزش چند فرهنگی را بررسی کرده‌اند. تعریف فرهنگ، تنوع فرهنگی، کثرت‌گرایی و آموزش چند فرهنگی از مباحث چهار بخش ابتدایی است. در چهار بخش انتهایی نیز آموزش چند فرهنگی در نظام آموزشی ایران، آلمان و استرالیا مورد بررسی قرار گرفته است.

خلاقیت‌های ذهنی هر یک از فرهنگ‌ها در برخورد با مسائل می‌تواند در حل آن‌ها راهگشا باشد. کتاب حاضر با هدف بیان اهمیت مباحث بین‌فرهنگی در کارآفرینی در 12 فصل تنظیم شده است. در شش فصل ابتدایی فرهنگ به عنوان نیروی محرک، خلاقیت از دریچه فرهنگ‌ها، خلاقیت جهانی و چندین مطالعه موردی پیرامون نسبت فرهنگ و خلاقیت تشریح می‌شود. سپس به مباحثی مانند ارتباط شیوه‌های مدیریت و فرهنگ، چالش‌های چندفرهنگی برای مدیریت نوآوری و پایه‌های فرهنگی در کارآفرینی اشاره شده است.

روش تحقیق ابزار دستیابی به واقعیت به شمار می‌رود و یکی از ضروریات درس‌های دانشگاهی است. کتاب حاضر روش تحقیق در رشتۀ روان‌شناسی تربیتی را از اولین مراحل یعنی چگونگی انتخاب موضوع، شرایط آن، تنظیم سؤالات و فرضیه‌های تحقیق، تا عناصر اصلی تحقیق، پیشینه و روش نمونه‌گیری، گزارش تحقیق و مراحل مستندسازی بررسی کرده‌است.

بیماری روانی از بدو پیدایش بشر وجود‌داشته‌است. تحقیقات بهداشت روانی در نیم‌ قرن اخیر نشان‌داده که بیماری‌های روانی قابل پیش‌گیری و درمان هستند. کتاب حاضر می‌کوشد با دادن‌آگاهی به مددکاران اجتماعی دربارۀدستاوردهای علمی و نظری در بهداشت روان، علاوه بر بیان رویکردها و نظریه‌ها، تجربه‌های علمی و راهکارهای مداخله‌ای را نیز مطرح کند. بهداشت روانی در مراحل رشد از دو بعد سلامت روانی افراد خاص و سلامت روانی جمعیت عمومی، و بهداشت روانی کودکان و نوجوانان، بزرگ‌سالان و سالمندان، همگی در این کتاب بررسی شده‌اند.

به گفتۀ نویسندۀ این کتاب، وقت گذاشتن برای انجام کارهای بی‌اهمیت باعث عقب‌افتادن کارهای ضروری می‌شود. در این کتاب، راه خروج از این وضعیت آمده‌است. نویسنده با بیان چیستی «اصل‌گرایی»، راه‌های سیدن به آن را نشان می‌دهد. در هر فصل کتاب یکی از این راهکارها، مثل انتخاب، تشخیص، موازنه، فرار، خواب، روشنگری و لغو تعهد شرح داده شده‌اند.