اسلام

قرآن مسلمانان را به وحدت دعوت می‌کند و به دوری از تفرقه و جدایی فرامی‌خواند. در این جستار موضوع وحدت میان مسلمانان، اهمیت و ضرورت آن با توجه به وضعیت سیاسی اجتماعی عصر حاضر و با رویکردی تحلیلی به تاریخ اسلام بررسی و تبیین شده است. نگارنده در خلال مباحث برای مستند کردن مطالب از آیات قرآن، سخنان پیامبر گرامی اسلام (ص)، سخنان اهل بیت (ع) و بنیان‌گذران انقلاب اسلامی عصر حاضر شواهدی همراه با تحلیل و توضیح آورده است.

بی‌شک روایات و سخنان ائمه اطهار (ع) در آثار شهید مطهری بسامد بالایی دارد و کمتر بحثی می‌توان یافت که در آن از احادیث استفاده نشده باشد. در این کتاب از مجموع روایاتی که استاد مطهری در کلام خود به صورت مستقل یا به مناسبت به آنها اشاره کرده است، چهل روایت اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی همراه با مطالب مربوط به آنها از میان آثار پراکنده ایشان گردآوری، تلخیص و بازنویسی گردیده است. توضیحات مربوط به منابع آیات و نقل‌قول‌ها در پی‌نوشت‌ها و پاورقی‌های کتاب درج گردیده است.

ادیان الهی در اولین پیام‌های خود به موضوع آغاز و انجام هستی و راه هدایت انسان‌ها تأکید داشته‌اند و سخن مشترک همه آنها، اعتقاد به وجود خدای یگانه، پیروی از پیامبران و یادآوری معاد بوده است. در این کتاب سعی شده مباحث و مطالب به جای اینکه به صورت مقایسه‌ای یا تطبیقی میان ادیان بیان شود، به روش علمی و منطقی ارائه گردد. مطالب با محوریت معرفی دیدگاه‌های اسلام در باب پرسش‌های پربسامد تدوین شده است.

بررسی سازوکار دعوت اسلامی و دینی یک مطالعه بین‌رشته‌ای را طلب می‌کند و این نوع مطالعه از جمله مشکل‌ترین رویکردهای کنونی در حوزه‌های علم است. در این کتاب جنبه‌های گوناگون و تعاریف و راه‌های تبلیغات اسلامی و دعوت دینی با نگاه همه‌جانبه به علوم انسانی و ارتباطات بررسی و تشریح شده است. نگارنده در موارد لزوم، مطالب را با آیات قرآن مستند کرده است.

نگارنده طی مباحث این کتاب سعی دارد پرسش‌های اساسی در حوزه فلسفه، حقوق و سیاست را پاسخ دهد. وی در گام نخست در باب دلایل نیاز به دولت‌ها بحث کرده و در ادامه، کارکردهای حکومت و وظایف آن را تشریح کرده است. در بخش پایانی کتاب نیز نقش و جایگاه مردم در حکومتی که بر پایه اندیشه علوی بنیان نهاده شده را شرح و بسط داده است.

این کتاب به تحقیق و کاوش در اندیشه سیاسی اسلام از منظر قرآن می‌پردازد. در این بررسی کارویژ‌ه‌ها یا وظایف دولت در دو بخش کارویژه‌های عام و کارویژه‌های خاص و نیز رابطه دولت و مردم و نقش مردم در تصمیم گیری‌های سیاسی مورد بحث قرار گرفته است. همچنین در این مطالعه آمده است که مردم در حکومت صاحب نقش هستند.

در طول تاریخ تفکر اسلامی، وحی به عنوان دریافت پیام از سوی خدا مطرح بوده و پیغمبر پیام الهی را با همان مضمون و کلامی که از خداوند دریافت می‌کرده، به دیگران می‌رسانده است. برخی دیگر معتقدند که پیامبر فقط دریافت‌کننده وحی نبوده، بلکه نقش تولیدکنندگی در وحی داشته است. نویسنده در این کتاب نظریه دوم را تجزیه و تحلیل کرده و با زبانی ساده و بی‌پیرایه، اما مستدل به نقد این نظریه کوشیده است.

از منظر اسلام، قرآن و طبیعت دو تجلی از ناحیه یک خالق‌‌اند که در کنار هم یک تصویر واحد به شمار می‌روند. نگارنده در این اثر به ابعاد و زوایای گوناگون پیوند مفاهیم قرآنی با طبیعت توجه داشته و نکته‌ها و ظرافت‌های این پیوند را واکاوی کرده است. در خلال هر مبحث شواهدی از آیات قرآن همراه با ترجمه و شرح نیز درج گردیده است.

کتاب با تکیه بر هم‌راستایی عشق و عقل تلاش کرده تا ثابت کند که پرداختن به اندیشه و خردورزی به معنای نفی عشق و عشق‌ورزی نیست. در این راستا نه‌تنها عوامل رشد و پرورش اندیشه بیان شده، بلکه پیامد‌ها و کارکردهای اندیشه‌ورزی در رسیدن به اهداف گوناگون نیز تشریح شده است. یکی از مهم‌ترین اهداف این کتاب روشن کردن مسیر تکامل و کشف حقیقت بر انسان است.

در رویکردی تحلیلی و با تعمقی ویژه بر کتاب «نهج‌البلاغه» نوشته سیدرضی، ژرفای نگاه امام علی(ع) به موضوع دنیا و دنیاپرستی تشریح شده و مبانی اخلاقی و عزت در دنیا و آخرت بررسی و سبب آن تذکر داده می‌شود. همچنین کتاب یادآوری می‌کند که راه رسیدن به این عزت، داشتن شخصیت کامل انسانی است که با ایجاد صفاتی چون زهدورزی، دانش‌اندوزی توأم با عمل، آزادگی و آزادمردی و عبرت از احوال گذشتگان همراه است.