حافظه

بر اساس متن کتاب، خواندن و نوشتن مهم‌ترین عامل در انتقال افکار و عواطف انسان به شمار می‌رود. برای تقویت مهارت نوشتن دانش‌آموزان باید به دنبال تقویت حافظۀ دیداری و شنیداری آنان بود. در این کتاب، برای کودکانی که در حافظۀ دیداری یا شنیداری اختلال دارند، تمرین‌هایی تدوین شده است تا این مشکل حل شود. ابتدای کتاب نحوۀ انجام تمرینات ذکر شده است. بعضی از فعالیت‌ها عبارتند از: گفتن کلمات بر اساس ترتیبی که می‌شنوند، گفتن اولین کلمه‌ای که می‌شنوند و پاسخ به سوالاتی که کودک را به فکر وا می‌دارد؛ مثل پیدا کردن شباهت‌ها در ذهنش یا یافتن چرایی و چگونگی بسیاری از مفاهیم، فعالیت‌ها و اتفاقات روزمره.

نویسنده در این کتاب تکنیک‌های مؤثر مطالعۀ مفید، تقویت تمرکز حواس و تقویت حافظه را بیان کرده است. همچنین، انواع روشهای خواندن و مطالعه، تندخوانی، دقیق‌خوانی، خلاصه‌نویسی و ترسیم نقشۀ ذهنی از مطالب یادگرفته شده، عنوان شده است. در هر فصل نخست، روشها با جداول، نمودارها و تصاویر توضیح داده شده‌اند و سپس تمرین‌های عملی گنجانده شده است. این کتاب بر اساس استاندارد مهارت تندخوانی سازمان فنی و حرفه‌ای تدوین شده و برای هنرجویان رشتۀ امور اداری شاخۀ کاردانش مناسب است.

کتاب حاضر جلد اول از مجموعۀ "باشگاه مغز" است. این کتاب حاوی شانزده جلسه یا پله است که مغز را در هفت حیطۀ شناختی شامل: حافظه، توجه، مهارتهای بصری-فضایی، حل مسئله و منطق تقویت میکند. پیش از آغاز هر پله، در بخشی یک صفحه‌ای تمرین مربوط به آن آموزش و توضیح داده میشود. در بخش آخر هر پله، تمرینهایی برای اثبات مفاهیم گنجانده شده است. هر یک از مفاهیم از سطح آسان شروع میشود و به طور منظم و به فاصلۀ هر دو جلسه به شکلی سخت‌تر تکرار میگردد. تمرین‌ها حاوی تصاویر، نقاشی، اشکال و اعداد، جدول و نمودار است.

کتاب حاضر نوعی رنگ‌آمیزی برای بزرگسالان است. موضوع این جلد از مجموعه کتابهای "باشگاه مغز" موقعیت زمانی پردازش‌های مغزی است. نویسنده در ابتدا پنج وضعیت اصلی قابل تفکیک مغز شامل مغز سرگردان، مغز در گذشته، مغز در آیندۀ نزدیک، مغز در آیندۀ دور و مغز در زمان حال را تشریح میکند. بعد از توضیح ذهن‌آگاهی و درون‌نگری، پرسش‌نامه‌ای در این زمینه ارائه شده است که خواننده میتواند نمرۀ خود را در هر هشت حوزۀ اصلی پس از پاسخ‌گویی به آن محاسبه کند. بقیه صفحات کتاب‌حاوی نقاشی های آماده رنگ آمیزی است.

کتاب حاضر جلد چهارم از مجموعۀ کتابهای "باشگاه مغز" است و به موضوع تاثیر رنگ‎آمیزی بر مغز انسان اختصاص دارد. در این کتاب مجموعهای از نقوش اسبهای متفاوت برای تقویت مهارت مدیریت کردن احساسات با استفاده از رنگ‌آمیزی گنجانده شده است. ابزار خوب برای رنگ‌آمیزی مانند مداد رنگی، پاستل و مداد شمعی، ماژیک، گواش و آبرنگ و حتی خودکار در ابتدای کتاب معرفی شده اند.

کتاب حاضر جلد سوم از مجموعه "باشگاه مغز" است. در این کتاب تمرینهای چالشی در بیست و چهار پله برای تقویت انواع حافظه از جمله حافظه چهره‌ها و لغات طراحی شده‌است . در پایان هر پله هم یک نمونه تمرین آمده است که انجام دادن آن 30 تا 45 دقیقه طول میکشد. هر پله از کتاب شامل دوازده تا چهارده تمرین است. در این تمرین‌ها از جدولها، اشکال، تصاویر و اعداد استفاده شده است.

یکی از توانایی‌های مهم شناختی کودکان "کارکردهای اجرایی" است. این کارکردها مجموعه‌ای از فرآیندهای شناختی هستند که در مدیریت رفتار هدفمند، به کار گرفته می‌شوند. آن‌چه در برنامه‌ریزی برای تقویت این مهارت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، نوآوری و نگاهی متفاوت در شیوۀ اجرای فعالیت‌ها است. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اجرایی، حافظۀ فعال نام دارد. این حافظه یک سیستم موقت است که از اطلاعات در طول اجرای تکلیف شناختی مثل ادراک و استدلال، نگهداری می‌کند. در این کتاب، یازده فعالیت به شکل‌های مختلف داستان، بازی، استفاده از کارت و کاربرگ در جهت تقویت مهارت‌های شناختی کودکان طراحی شده است. زمان انجام فعالیت، هدف، نحوۀ اجرا، ابزار مورد نیاز و مراحل انجام هر فعالیت نیز جداگانه در هر صفحه ذکر می‌شود.

بازسازی نحوۀ تفکر و شیوۀ جذب اطلاعات توسط مغز را "نقشۀ ذهن" می‌نامند. وقتی دربارۀ چیزی فکر می‌کنیم، مغز ما بلافاصله شروع به متصل کردن آن فکر با تصورات، افکار و مفاهیم دیگر می‌کند. در کتاب حاضر، نویسنده به خواننده نشان می‌دهد که این سیستم چگونه کار می‌کند. در عین حال، تکنیک‌های آزمایش‌ شده، نقشه‌کشی ذهن را برای استفاده در هر موقعیتی، از مدیریت پروژه گرفته تا افزایش خلاقیت، بهبود حافظه و مطالعه برای امتحان، آماده می‌کند و ارائه می‌دهد.

حافظۀ فعال بخشی از سیستم کلی حافظه است که یادآوری اطلاعات ثبت‌شده در حافظه و بازخوانی آن‌ها در مواقع لازم را بر عهده دارد. کودکان و بزرگ‌سالان در طول روز از دو نوع حافظۀ فعال استفاده‌ می‌کنند؛ حافظۀ کلامی- شنیداری، و حافظۀ دیداری- فضایی. کتاب حاضر می‌کوشد با توجه به میزان اطلاعات و دانسته‌های کودک اول ابتدایی، تمرین‌هایی در قالب بازی ارائه دهد تا ضمن غنی‌سازی اوقات فراغت کودکان، توان و ظرفیت حافظۀ فعال آنان را ارتقا بخشد.

برای نیرومند‌کردن حافظه باید آن را ورزش ذهنی داد. هر فصل از تمرین‌های این کتاب با چیستان‌های سرگرم‌کننده، بازی‌ها و تصویرهای رنگارنگ همراه شده‌است تا خواننده بتواند با اشتیاق در مسیر بهبود حافظه و افزایش خلاقیت گام بردارد. در هر بخش از کتاب خودآزمایی‌هایی قرار دارد تا مخاطب با آگاهی از وضعیت کنونی و آتی حافظۀ خود به جلو گام بردارد. چیستی حافظه، حافظۀ بلندمدت و کوتاه مدت و تمرین های آن، روش های کلیدی تقویت حافظه بر اساس تصویر سازی و تجسم، سازمان‌دهی اطلاعات، و به یاد آوردن نام ها، چهره‌ها و اعداد از جمله موضوعات اصلی کتاب هستند.