هویت انقلابی

یکی از شیوه‌های روایتگری، خاطره‌نویسی به شیوه جمع‌نگارانه می‌باشد. «پلاک پ» حقایق زنان حماسه‌ساز دفاع‌مقدس در شهر شیراز را از پاییز 1359 لحظه شروع جنگ تا پایان امضای قرارداد 598 به‌صورت دنباله‌دار روایت می‌کند. این شیوه نگارش از آنجا که دفاع مقدس را از زاویه نگاه زنانه روایت کرده، مغتنم و قابل بهره‌برداری است. نقطه عطف کتاب ساختمانی نیمه‌کاره است که در آن خانم‌های خیاط‌، نان‌پز، و ... کنار هم قرار می‌گیرند و با خاطره‌های تلخ و شیرین خود، اعم از مادرشدن حین کار پشتیبانی تا نائل‌شدن به مقام پرافتخار مادری شهدا، خواننده را همراه روزهای خود می‌کنند و نام‌شان به عنوان زنان پشتیبان دفاع‌مقدس در تاریخ ثبت شده است.

این اثر با روایت‌هایی از زنان حاضر در تسخیر سفارت آمریکا، نگاهی تازه به این واقعه تاریخی برای علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب اسلامی، مطالعات مربوط به نقش زنان در تحولات سیاسی و بررسی ابعاد مختلف واقعه‌ی تسخیر سفارت آمریکا ارائه می‌دهد. این روایات بیانگر آن است که زنان، برخلاف تصویری که رسانه‌های غربی ارائه می‌دهند، در مسیر مبارزه و تصمیم‌گیری‌های انقلابی نقش مهمی ایفا کرده‌اند و تنها ناظری منفعل در تحولات اجتماعی نبوده‌اند. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: در آذر یا دی ماه 1358 بود که دور محوطه را مین‌گذاری کردند که مردم وارد لانه نشوند ... اصلاً کسی از این نمی‌ترسید که آمریکا می‌خواهد چه کند...

برای هر ملتی که رؤیای پیشرفت دارد، آگاهی از مسیر طی‌شده و داشته‌هایی که موجب شده تا او بایستد و با افتخار به آن‌ها، مسیر پیش‌رو را طراحی و طی کند، ضروری است. یکی از این گنجینه‌ها، انسان‌هایی هستند که با زمان‌شناسی دقیق، در راه حفظ و دفاع از خاک میهن، جان خود را فدا کرده‌اند. یکی از راه‌های کسب این آگاهی، مطالعه زندگی‌نامه شهدا و ایثارگران در قالب تاریخ شفاهی و تاریخ‌نگاری است. کتاب «همسایه حیدر» نمایی از صفحات جدید انقلاب‌اسلامی با عنوان مدافعان حرم را برای خواننده روایت می‌کند. این کتاب روایت‌هایی کوتاه از زبان خانواده و هم‌رزمان محمدرضا حسینی‌مقدم است که مجاهدت‌های این سرباز مخلص انقلاب‌اسلامی را در دوران‌های دفاع‌مقدس و دفاع از حرم بازگو می‌کند.

دفاع از حرم، درست مانند دفاع مقدس، نرم‌افزار پیشرفت انقلاب اسلامی است. یکی در داخل مرزهای ایران اسلامی و دیگری در خارج از مرزها و در نقطه‌ای که صدای مظلومی شنیده می‌شود و ایثار در آن تجلی می‌یابد. تنها تفاوت‌شان، زمانه این دو است که خوانش آن‌ها را برای نوجوان و جوان امروزی ملموس‌تر می‌کند. انسان‌هایی معمولی مانند خودمان، اما با آرمان‌های بلند و مقدس، کیلومترها دورتر از مرزهای جغرافیایی، مرز انسانیت را تعریف کرده و در برابر تجاوز ظالمان ایستاده‌اند و خود، نقطه اتصال رحمت الهی به بشریت شده‌اند. کتاب «اردیبهشت اتفاق افتاد»؛ حاوی جزئیات وقایع زندگی شهید سلیمانیان است که از زبان خانواده، دوستان و هم‌رزمان او به ثبت رسیده است و می‌تواند در الگوسازی ملموس و باورپذیر برای نوجوان و جوان ما نقش‌آفرین باشد.

برخی انسان‌ها با تغییر محیط کار و زندگی، سبک زندگی‌شان تغییر کرده است و با توجیه همرنگ جماعت‌شدن، باورهایشان نیز تغییر می‌کند. اندک‌اند کسانی که در پیکار با نفس، پیروز میدان جهاد اکبر می‌شوند. شهید علی‌محمد قربانی یکی از مبارزان پیروز این عرصه است که پس از دوران دفاع مقدس، با ورود به عرصه مدیریتی کشور، ذره‌ای از باورهایش فاصله نگرفت و نشان داد می‌توان با وجود دسترسی‌های نامحدود به اموال عمومی در مسندی مانند بانک، بیت‌المال را برای خود مردم هزینه کرد و با پاک‌دستی و روحیه انقلابی‌گری در هر نقطه‌ای که ایستاده، آنجا را مرکز عالم بداند و برای دفاع از انقلاب اسلامی سرباز تربیت کند. برآیند مجموعه خاطرات تدوین‌شده در این کتاب، تصویری است از مردی است که به جهان‌بینی توحیدی رسیده و سبک زندگی‌اش را با چارچوب‌های اسلام انقلابی تنظیم کرده است.

تربیت فرزندان و نسل تراز انقلاب اسلامی از دغدغه‌های اصلی والدین و مربیانی بوده است که با ارزش‌های انقلابی آشنا هستند و دغدغه دارند فرزندان‌ و متربیان‌شان در زمانه جنگ شناختی و احاطه رسانه‌ای طواغیت زمان، با الگوی اصیل انقلاب اسلامی که بر مبنای باورهای انسان‌ساز اسلام ناب استوار است، تربیت کنند. کتاب «مثبت 57» مجموعه‌ای از خاطرات و تجربیات والدین و مربیانی است که با دغدغه‌های عمیق، تلاش کرده‌اند تا فرزندانشان را بر اساس ارزش‌های انقلاب اسلامی تربیت کنند. این اثر نه‌تنها به اقدامات و ایده‌های این افراد در زمینه‌ تربیت نسل انقلابی می‌پردازد، بلکه خاطراتی از دوران کودکی و نوجوانی خود آن‌ها را نیز بازگو می‌کند، که چگونه به انقلاب اسلامی دل‌بستند و با آن عجین شدند. این روایت‌ها فرصتی برای تأمل و تفکر در مورد شیوه‌های تربیت دینی و انقلابی فراهم می‌کند.

کتاب روایت زندگی و خاطرات شهیدحاج‌اکبر شیرازی فرمانده یگان دریایی لشگر 17 علی بن ابی‌طالب (ع) می‌باشد. طلبه‌ای که در دوجین مسئولیت‌های نظامی‌اش خوش درخشید. کمیته انقلاب‌اسلامی دهبید استان فارس را پایه گذاشت. فرماندهی گردان تبوک در عملیات بیت‌‏المقدس را بر عهده داشت؛ مسئول آموزش پادگان 21 حمزه تهران و پادگان شهدای خیبر قم بود و اوج درخشش این طلبه در عملیات کربلای 4 با شهادتش رقم خورد. این روایات ناب، بخشی از زندگی جهادی حاج‌اکبر شیرازی می‌باشد.

کتاب حاضر روایتگر سفری پر ماجرا به لبنان و تجربه‌های نویسنده از دل جنگ و بحران‌های این کشور است. نویسنده در این اثر با توصیف حال و هوای کشور لبنان و مردم مقاوم آن، تصویری زنده و تأثیرگذار از زندگی و ایستادگی در شرایط سخت ارائه می‌دهد. او دیدار خود با سیدحسن نصرالله را که در سال 2003 انجام شده است، روایت کرده و همچنین به سفرش پس از طوفان الاقصی در همان سال پرداخته است. علاوه بر آن، با نگاهی تاریخی به مقاومت فلسطین و مسئله صهیونیسم، به معرفی چهره‌های شاخص جبهه مقاومت نیز می‌پردازد. در بخش‌هایی از این سفرنامه، تجربه‌های نویسنده در مواجهه با بمباران‌ها، شهادت‌ها و شرایط نابسامان لبنان، به‌ویژه پس از شهادت سیدحسن نصرالله، روایت شده است. این اثر با جزئیات دقیق، به‌گونه‌ای به ترسیم بحران‌ها و رشادت‌های مردم لبنان می‌پردازد که مخاطب را با واقعیت‌های ملموس این مقاومت آشنا می‌کند.

این اثر روایتی مستند از جریان سیاسی، فرهنگی و مذهبی لبنان دهه‌ی 70 و 80 میلادی؛ سرزمینی گرفتار جنگ‌های داخلی پیاپی است که به ناگاه، تولد «حزب‌الله» عرصه‌ای برای شیعیان لبنان می‌گشاید تا برای دفاع از سرزمین و باورشان، پا پیش بگذارند. داستان عایده، روایت مادری است که زیستن در زیست‌جهانِ مقاومت را انتخاب می‌کند و برای انتخاب بزرگش، سخت هزینه می‌دهد؛ هزینه‌هایی که در کتاب به شکلی جذاب روایت شده‌اند. وی در نوجوانی به امام موسی صدر علاقه‌مند شده بود، حالا با دیدن تصویر امام خمینی دلبسته راه و منش او شد و ... .

این اثر با زبان طنز، داستان سه نوجوان است که اتفاقات تلخ و شیرینی را در محله و مدرسه رقم می‌زنند و سپس تحت تأثیر دوستان شهید خود به جبهه می‌روند. در بخشی از این کتاب آمده است: «برای آمادگی جسمانی، پیاده‌روی زیاد می‌رفتیم. باید شیوه‌ی نزدیک شدن به دشمن بدون اینکه متوجه ما بشه رو تمرین می‌کردیم. تمام تجهیزات نظامی رو طوری باید به خودمون می‌بستیم که ...».