تاریخ

داستان زندگی میرزا علی آقا تبریزی مشهور به «ثقة‌الاسلام تبریزی» یا « ثقة الاسلام دوم» را در این کتاب مطالعه خواهید کرد. ایشان از علمای آذربایجان و از مشروطه‌خواهان ایرانی و پیشوای شیخیه تبریز هستند که «مرأة‌الکتب» و «بث‌الشکوی» از آثار به‌جای مانده ایشان است. تبریزی به مشروطه مشروعه معتقد بود و تلاش می‌کرد تا سلطنت را محدود کند. تأسیس «دارالشورا» برای مقابله با تلاش دولت‌های خارجی در تضعیف اسلام، از اقدامات ایشان بوده است.

روایت داستانی پیش رو به زندگی ابوسهل عیسی‌بن‌یحیی‌بن ابراهیم‌ المسیحی‌الجرجانی، دانشمند و پزشک ایرانی نیمه دوم قرن چهارم و هم دوره ابن‌سینا اختصاص دارد. وی در خوارزم، در دربار ابو‌العباس مأمون خوارزمشاه زندگی می‌کرد که در سال ۴۳۰ هجری در گذشت. مشهورترین کتاب او « المائة فی الصناعة الطبیبة» نام دارد که کتابی بزرگ در علم پزشکی است.

کتاب حاضر زندگی ابو ریحان محمد‌بن‌احمد بیرونی، دانشمند بزرگ و ریاضی‌دانَ، ستاره‌شناس، تقویم‌شناس، انسان‌شناس، هنرشناس و تاریخ نگار ایرانی سده چهارم و پنجم هجری را در روایتی داستانی بازگو می‌کند. بیرونی را از بزرگ‌ترین دانشمندان مسلمان ایرانی در همه اعصار می‌دانند. وی آثاری چون «الصفینه‌‌ مخاطب» و « قانون مسعودی» را خلق کرده است.

داستان زندگی ابو‌جعفر محمد‌بن‌حسن‌ طوسی مشهور به خواجه نصیرالدین، شاعر، فیلسوف، ریاضی‌دان و منجم ایرانی سده هفتم، در این کتاب آمده است. طوسی به القابی چون محقق طوسی، استاد‌البشر و خواجه شهرت دارد. از آثار او می‌توان «آداب‌المتعلمین» و « اخلاق ناصری» را نام برد.

این کتاب به داستان زندگی ابوعلی حسین‌بن‌عبدالله‌بن‌حسن‌بن‌علی‌بن‌سینا، معروف به ابو‌علی‌سینا، اختصاص دارد که در غرب از او با نام «اوی سنا» یاد می‌شود. از این پزشک و شاعر ایرانی که از مشهورترین و تاثیر‌گذارترین فیلسوفان و دانشمندان ایران زمین است، آثاری چون « قانون» در طب و «شفا» و... به یادگار مانده است.

داستان زندگی محمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار، شاعر ایرانی اهل آذربایجان که به زبان‌های ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده، در این کتاب آمده است. مهم‌ترین اثر استاد شهریار، منظومه «حیدر بابایه سلام» است که از شاهکارهای ادبیات ترکی به‌شمار می‌آید. هدف از ارائه این اثر معرفی یکی از بزرگان شعر ایران به کودکان و نوجوانان بوده است.

کتاب، انشعابات فرقه اسماعیلیه و علل آن را توضیح داده و ۸۱ فرقه آن را بررسی می‌کند. اسماعیلیان، گروهی از شیعیان هستند که امامت را به اسماعیل، فرزند امام صادق(ع) ختم می‌کنند و او را امام هفتم می‌دانند. اینان هم‌زمان با روزگار سامانیان سر برآوردند و سالیان طولانی با توانایی بسیار به انتشار اندیشه خویش پرداختند. امام کنونی اسماعیلیان نزاری « کریم‌ آقا‌خان» نام دارد و در پاریس زندگی می‌کند.

در دوره صفویان رقابت سختی میان امپراتوری عثمانی و حکومت صفوی در برقراری ارتباط با دولت‌های اروپایی به‌ وجود آمده بود.مترجم با توجه به اهمیت این دوره و آشکارنمودن بخش‌های پنهانی از تاریخ آن زمان، سفرنامه صفر مرادویچ را به فارسی برگردانده است که شرح مشاهدات یک بازرگان ارمنی تابع عثمانی، فرستاده غیر رسمی پادشاه لهستان به دربار شاه عباس اول است.در این نوشته می‌توان به تمایل شاه عباس برای اتحاد با دولت‌های اروپایی و نیز نقش ارامنه در برقراری روابط میان دولت‌های بزرگ اروپایی و جهان اسلام پی برد.

این جلد شرح زندگی شیخ اسماعیل شیخ‌المشایخ امیرمعزی، از کتاب‌شناسان کمتر شناخته‌شده سده اخیر است. دوران زندگی شیخ‌المشایخ، رئیس کتابخانه سلطنتی و خالق کتاب «نوادرالامیر» (حکایت‌ها و داستان‌های عمدتاً واقعی درباره میرزا تقی‌خان امیر‌کبیر، نخستین صدر اعظم ناصرالدین شاه) به‌عنوان کتاب‌شناس و نسخه‌شناس در این مجلد بررسی شده است.

این جلد به معرفی و شرح زندگی محمد‌حسین رکن‌زاده آدمیت متخلص به «سالک» از رجال فرهنگی فارس اختصاص دارد. کتاب، آثار رکن‌زاده در سه زمینه داستان‌های تاریخی، شرح‌حال سرآمدان ادبی ــ فرهنگی و متون ادبی و شعر پارسی و نیز کارنامه نشر خالق کتاب «دلیران تنگستان» را مورد مطالعه قرار داده است.