هنر

کتاب حاضر مجموعه‌ای از چهار نمایشنامه است. «روایت آهنگر»، «افسانه باغ آرزوها»، «جامانده‌ای که رسید» و «دعوت در آلاسکا، دیدار در مشهد»، نام این نمایشنامه‌هاست. نمایش «روایت آهنگر»، درباره واقعه کربلا و مرد آهنگری است که «ابن زیاد»، حاکم کوفه، همه سلاح‌های دست‌ساز او را می‌خرد. «دعوت در آلاسکا، دیدار در مشهد» درباره مردی است که از لندن به تهران آمده است تا آقا، «علی‌بن‌موسی‌الرضا» را ملاقات کند! نمایش «باغ آرزوها»، داستان زندگی مردی را روایت می‌کند که نگهبان اسب‌های سلطان است و نمایش «جامانده‌ای که رسید»، روزی را به تصویر می‌کشد که اهل بیت امام حسین (ع) وارد شهر کوفه می‌شوند.

این کتاب جلد دوم از مجموعه «نمایشنامه‌های مدرسه» است و دربردارنده پانزده نمایشنامه کوتاه از زندگی بزرگان دینی و تاریخ و علماست که از کتاب‎های «داستان راستان»، هزار و یک نکته اخلاقی، از محمدحسین محمدی و دیگر کتب اخلاقی و تاریخی گرفته شده است. «راز یک اسم»، «پنداشتم تو بیداری»، «جایگاه یک ملت» و «دعای مستجاب» نام بعضی از این نمایشنامه‌هاست. «راز یک اسم»، روایت حکایتی تاریخی است از دوران حضرت علی (ع) که در آن نام پسربچه‌ای را «مات‌الدین» گذاشته‌اند، به معنای «مرگ دین». حضرت علی (ع) راز این نام‌گذاری را کشف می‌کنند.

این کتاب جلد نخست از مجموعه دو جلدی «نمایشنامه‌های مدرسه» و حاوی پانزده نمایشنامه کوتاه است. نام برخی از این نمایشنامه‌ها به این ترتیب است: «یک تصمیم»، «مردک چاپلوس»، «تازه مسلمان»، «همسفر عشق»، «راز بحرالعلوم» و مشتمل بر حکایات و گزیده‌های عرفانی و ادبی و داستان‌های تاریخی است. هر یک از این نمایشنامه‌ها دربردارنده پیامی اخلاقی و دینی است و قابلیت اجرا در مدارس را دارد. نمایشنامه «مردی که برای انسان شدن آمده بود»، حکایتی تاریخی از دوران رسول اکرم (ص) است که رسم جوانمردی را تبلیغ می‌کند.

این نمایش‌نامه درباره دختری به نام «ستاره» است. او بسیار بااستعداد است و به دوستش «عاطفه» کمک می‌کند تا برای کنکور آماده شود. عاطفه با موفقیت کنکور را پشت سر می‌گذارد؛ اما ستاره تصمیم گرفته است برای ادامه تحصیل به خارج از کشور برود؛ چون معتقد است در ایران آینده‌ای ندارد. اتفاقاتی که در ادامه رخ می‎دهد، ستاره را از تصمیمش منصرف می‌کند.

کتاب نمایش‌نامه‌ای درباره تیم المپیاد دانش‌آموزی ایران است که به دلیل ندادن ویزا، نمی‌توانند در بیستمین المپیاد جهانی کامپیوتر، در «قاهره»، شرکت کنند. نمایش با صحنه‌ای از فرودگاه «دوحه» و گفت‌وگوی دانش‌آموزانی که راهی المپیاد هستند، شروع می‌شود. به آن‌ها اجازه ورود به مصر را نمی‌دهند. پس از پیگیری زیاد، مشکل حل می‌شود؛ اما فرصت بسیار کم است و بچه‌ها مجبور می‌شوند غیرحضوری در مسابقه شرکت کنند.

این نمایش درباره مراسم سوگواری محرم است. بچه‌ها در تکیه جمع شده‌اند و در حال مشورت هستند. دَمّام (سازی که جزو سازهای کوبه‌ای و به شکل استوانه است و با نوسان پوست به صدا درمی‌آید) هیئت پاره شده و فردا اول محرم است. بچه‌ها فکر می‌کنند «صابر»، از بچه‌های محله بالا، این کار را کرده است و او را متهم می‌کنند؛ اما بعد از بررسی، متوجه می‌شوند که اشتباه کرده‌اند.

کتاب نمایشنامه‌ای است که برای دانش‌آموزان دختر و پسر دوره‌های اول و دوم متوسطه نوشته شده است و موضوع آن درباره توفان نوح است؛ هرچند که مستقیم به آن اشاره نمی‌کند. توفان در راه است و حیوانات تا غروب خورشید فرصت دارند که با جفت خود وارد کشتی شوند تا در امان باشند. اسب کوچک تنهاست. او سعی می‎کند دوستی برای خودش پیدا کند. روباه تمام تلاشش را می‌کند تا با اسب وارد کشتی شود؛ اما اسب قبول نمی‌کند. تا غروب آفتاب چیزی نمانده است. آیا اسب کوچولو موفق می‌شود همراهی پیدا کند؟

دختر نوجوانی دستگاهی اختراع کرده است که می‌تواند اگرهای او را برآورده کند. مادرِ دختر بسیار تمیز و مرتب است و همیشه در حال نظافت. دختر دوست ندارد مادرش تمام وقت در حال تمیز کردن باشد. او برای اولین‌بار دستگاه را آزمایش کرده و آرزو می‌کند که مادرش اینقدر تمیز و مرتب نباشد و در کمال ناباوری و البته خوشحالی، می‌بیند مادرش به آدمی بی‌نظم و شلخته تبدیل می‌شود؛ ولی همه‌چیز آن‌طور که او می‌خواهد پیش نمی‌رود.

هنر انعکاس تجارب هر نسل طبق قواعد، و ترجمان زندگی از نقطه نظری خاص است. هنر سرگرمی نیست بلکه خلق زیبایی است. کتاب حاضر با تأکید بر نقش هنر در آموزش و پرورش، قدمت هنر را برابر با پیدایش انسان می‌داند و در هفت بخش به مباحث هنر و جایگاه آن، ارتباط هنر با سایر علوم و هنر از دید فیلسوفان می‌پردازد.

در این نمایشنامه سعی بر آن بوده تا در یک روایت داستانی و با بهره‌مندی از شخصیت حیوانات، ضمن ایجاد صمیمیت، روندی از یک جریان تاریخی روایت شود. همچنین زندگی حضرت یوسف (ع) مورد توجه قرار گرفته است.