اسلام

کتاب «طرح کلی اندیشه‌های اسلامی در قرآن»، حاصل پیاده‌سازی سخنرانی‌های آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در ماه مبارک رمضان سال 1353هجری شمسی است. «ایمان»، «توحید»، «نبوت» و «ولایت» چهار موضوعی بودند که در این سلسله سخنرانی‌ها با رویکردی بدیع و منسجم مورد بحث قرار گرفته است. این کتاب علاوه بر تبیین کلی مبانی اندیشه اسلامی، بن‌مایه‌های فکری مکتب امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی را به خوبی نشان می‌دهد. این کتاب بازسازی فصل معاد از آن کتاب است که مرگ و زندگی پس از آن را از دریچه‌ای نو می‌کاود.

مسلمانان پیرو دینی هستند که کامل‌ترین دین الهی است؛ پس سبک زندگی برگرفته از اسلام می‌تواند کامل‌ترین زندگی را برای آنان به ارمغان بیاورد. این کتاب، جلد اول از مجموعه «این‌گونه باشیم» است که به موضوع «سبک زندگی اسلامی» می‌پردازد. در قسمت اول کتاب، نخست به برخی مبانی دینی و عقیدتی مربوط به سبک زندگی پرداخته می‌شود. در قسمت دوم، مسائل جزئی‌تری از موضوعات «سبک زندگی اسلامی» همچون آداب غذا خوردن، فرزندداری، ورزش، و تفریحات سالم بررسی می‌شود و در «قسمت سوم» نیز مسائلی در ارتباط با بُعد خانوادگی فرد از منظر اسلام تبیین می‌گردد.

این کتاب برگرفته از نکاتی است که در ابتدای سخنرانی‌هایی در ماه‌ مبارک رمضان، توسط استاد «محمدرضا عابدینی» به‌عنوان «نکته‌ای در آداب انس با قرآن کریم»، بیان شده است و شامل سه بخش می‌باشد؛ بخش اول این کتاب به ترسیم سیمای قرآن کریم پرداخته است. در بخش دوم به مجموعه‌ای از آدابی که موجب انس هرچه بیشتر ما با این کتاب نورانی می‌شود، اشاره شده و نکات مهمی درباره نحوه تدبر در قرآن کریم مطرح شده است. در بخش سوم که بخش پایانی کتاب است، سعی شده تا ناظر به دو بخش قبلی، به این نکته پرداخته شود که روکردن به‌سوی قرآن با این نگاه و رعایت کردن ادب محضر او به این آداب، چه آثار فردی و اجتماعی، مادی و معنوی و دنیوی و اخروی را برای ما به ارمغان خواهد داشت.

تمثیل یعنی درک نطق اشیا. همه اشیا ناطق‌اند. همه چیز پیام دارد؛ از این‌رو اساس تمثیل این است که انسان نطق و پیام اشیا را متوجه شود. این کتاب بخشی از مجموعه کتاب‌های «تمثیلات»، اثر حکیم مرحوم «آیت‌الله حائری شیرازی» است که در آن تلاش شده تا تبعات حکومت بدون اسلام و اسلام بدون حکومت، بررسی و ویژگی‌های استعمار نو، آثار دیکتاتوری بر روحیه ملت‌ها، نقش برداشت‌های سطحی از قرآن در بروز فتنه‌ها، و...، شرح داده شود.

وقتی در مورد مهارت‌های زندگی پس از ازدواج صحبت می‌کنیم، فرهنگ، اعتقادات و باورهای مذهبی را نیز باید درنظر بگیریم. به همین دلیل است که یک نسخه غربی که در فرهنگی متفاوت از فرهنگ ما کاربرد دارد لزوما نمی‌تواند کاربردی برای کشورهای دیگر با فرهنگ‌های متفاوت داشته باشد. این کتاب، جلد دوم از کتاب «مهارت‌های زندگی خانوادگی در آیینه آیات و روایات» است که به مسائل پس از ازدواج می‌پردازد. در این کتاب، سعی بر آن بوده که برخی از مهارت‌های لازم مانند خویشتن‌داری تا آستانه‌ی ازدواج، انتخاب همسر، روابط همسران، اقتصاد خانواده، بهداشت خانه و خانواده و پیشگیری از بحران در خانواده بیان گردد. در تدوین کتاب از قرآن و منابع متعدد روایی استفاده شده و از کتاب «زن و خانواده» بیشترین بهره‌وری شده است.

نویسنده این کتاب برخلاف «شوپن هاور» که اصل زندگانی در دنیا را رنج و گزند می‌بیند، نگاه جدیدی به رنج و سختی دارد. بر این اساس وی در این کتاب زندگی کردن را مانند رانندگی با ماشین مدل بالا توصیف می‌کند که قِلق دارد و اگر قِلق آن را به دست بیاوریم سختی‌های دنیا تبدیل به پله‌های ترقی و استفاده حداکثری از دنیا می‌‌شود. نویسنده با نگاهی به آیات و روایات و نقل مشکلات به بررسی آن‌ها پرداخته و راه صحیح رهایی از هر یک را با راه و برخورد غلط در شکل مقایسه، بیان کرده است.

خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون به‌عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاریخ بشر بوده است. پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و هدایت آن به جایگاه واقعی‌اش، همواره سبب اصلاح جامعه بشری و غفلت از آن، موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه نابودی بوده است. در این کتاب ابتدا به معرفی سبک زندگی حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) در بین داستان زندگی یک زوج امروزی به‌نام «شیرین» و «فرهاد» و الگوگیری آن‌ها از آن زندگی نورانی پرداخته و در ادامه مؤلفه‌ها و تکنیک‌های خوشبختی زندگی حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) با رویکرد روان‌شناختی و دینی بیان شده است.

این کتاب در پنج فصل تنظیم شده است؛ فصل اول به مفهوم‌شناسی اهمیت حُسن عاقبت می‌پردازد و از لحاظ عرفی و لغوی، مفهوم آن را بازشناسی می‌کند. در فصل دوم به مفهوم حُسن عاقبت در قرآن و روایات اسلامی پرداخته شده است. عوامل حُسن عاقبت از منظر قرآن و از منظر روایات فصل سوم این کتاب را تشکیل داده است. در ادامه به موانع حُسن عاقبت از منظر قرآن و روایات پرداخته‌ایم و در فصل جداگانه موانع حُسن عاقبت مشخص شده است. در آخرین فصل، ادعیه و مناجات حضرات معصومین (ع) و درخواست حُسن عاقبت آن‌ها از خداوند به همراه توضیحات مختصری، ذکر شده است. در لابه‌لای کتاب از داستان‌ها و اشعار متعدد نیز بهره گرفته شده است.

در این کتاب پس از مفهوم‌شناسی ماهیت علم و علوم انسانی اسلامی نقاط قوت منظومه فکری اسلام در تولید علم نسبت به منظومه فکری غربی، بیان می‌شود و سپس چرایی و چگونگی تولید علم دینی از نگاه رهبری و تفاوت‌های بنیادین دانش اقتصاد از منظر اسلام و غرب، بررسی می‌شود. در ادامه تفاوت‌های میان مبانی علوم انسانی غربی و علوم انسانی اسلامی، بازگو و منظومه فکری غربی و اسلامی در تولید علم، مقایسه می‌شود. در پایان، تفاوت‌های اصولی دانش سیاست در اسلام و غرب و ماهیت علم و تأثیرپذیری آن از نظام‌های ارزشی، تبیین می‌گردد.

در این کتاب جهانی‌شدن و آثار مثبت و منفی آن، راهکارهای جهانی‌شدن فرهنگ اسلام، فرهنگ؛ ارتباطات بین‌فرهنگی و میان‌فرهنگی، دلایل نقلی و عقلی قابلیت جهانی‌شدن اسلام و...، بررسی می‌شود. از دیگر مطالب این کتاب می‌‌توان به راهبردهای اسلام در مواجهه با جهانی‌سازی غربی؛ جهانی‌شدن و ابعاد گوناگون آن در اقتصاد، سیاست، فرهنگ و جامعه؛ مؤلفه‌های جهانی‌شدن اسلام مانند فطرت‌گرایی، پویایی، عقلانیت، امیدآفرینی و...، اشاره کرد.