بازی‌های آموزشی

حوزۀ یادگیری تربیت بدنی و سلامت یکی از یازده حوزۀ یادگیری برنامۀ درسی ملی است که به دنبال برقراری سلامتی و و ارتقای تربیت بدنی است. کتاب راهنمای حاضر به منظور استفادۀ آموزگاران غیر تربیت بدنی در پایه‌های چهارم تا ششم تدوین شده است. بخش اول کتاب به معرفی برنامه و طراحی آموزشی درس تربیت بدنی می‌پردازد. بخش دوم در قالب چهار فصل با عنوان‌های «بازی‌های مرتبط با آمادگی جسمانی، بازی‌های بومی محلی، بازی‌های حیاط پویا و نمونۀ طرح درس ملی» ارائه می‌شود.

یکی از توانایی‌های مهم شناختی کودکان "کارکردهای اجرایی" است. این کارکردها مجموعه‌ای از فرآیندهای شناختی هستند که در مدیریت رفتار هدفمند، به کار گرفته می‌شوند. آن‌چه در برنامه‌ریزی برای تقویت این مهارت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، نوآوری و نگاهی متفاوت در شیوۀ اجرای فعالیت‌ها است. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اجرایی، حافظۀ فعال نام دارد. این حافظه یک سیستم موقت است که از اطلاعات در طول اجرای تکلیف شناختی مثل ادراک و استدلال، نگهداری می‌کند. در این کتاب، یازده فعالیت به شکل‌های مختلف داستان، بازی، استفاده از کارت و کاربرگ در جهت تقویت مهارت‌های شناختی کودکان طراحی شده است. زمان انجام فعالیت، هدف، نحوۀ اجرا، ابزار مورد نیاز و مراحل انجام هر فعالیت نیز جداگانه در هر صفحه ذکر می‌شود.

توجه والدین به تربیت مناسب فرزند و نگرانی از نارسایی‌های رفتاری او ضرورت وجود کتاب‌های تربیتی را آشکار می‌کند. این کتاب، ضمن پرداختن به برخی نیازهای تربیتی والدین و فرزندان، به چگونگی بهره‌گیری از امکان بسیار مهمی چون داستان در تربیت فرزندان توجه کرده است. در این کتاب فقط روش‌های تربیتی نیامده‌اند، بلکه نویسنده کگشیده است والدین را متوجه حساسیت موضوع و توانایی‌های فرزندان کند و بر عملی بودن تربیت تأکید ورزد. تربیت به کمک نمایش (آموزش رفتارهای اجتماعی، نگاه در چشم و دور شدن)، و تربیت به کمک تئاتر (اعم از تئاتر عروسکی و غیر عروسکی) از جمله مباحث کتاب هستند.

به نظر نویسندۀ این کتاب، یکی از راه‌ها و شیوه‌های تدریس زبان خارجی، اجرای بازی‌های متنوع در حین تدریس است. بر این اساس، او در کتاب مجموعه‌ای از بازی‌هایی را که در یادگیری زبان‌های خارجی مؤثرند، متناسب با روش‌های آموزش زبان طراحی کرده است. این بازی‌ها علاوه بر ایجاد انگیزه در فراگیرنده، به تثبیت دانش و مهارت او در سطوح و پایه‌های مختلف کمک میکند. کتاب در پنج فصل دربارۀ یادگیری و تثبیت حروف الفبا، گرامر و لغات، تمرین و تدریس گرامر، مرور لغات و عبارات و تقویت مهارت‌های شنیداری اطلاعات می‌دهد. در هر فصل بازی‌های متنوعی مرتبط با عنوان فصل مطرح میشوند. در ابتدای هر بازی، نام بازی، اهداف آن، دورۀ تحصیلی و شیوۀ اجرای بازی آمده است.

آیا تاکنون بازی‌های ویدئویی ساخته‌اید؟ برای این کار، یک کامپیوتر متصل به اینترنت، یک حساب کاربری "اسکرچ" و متن پروژه‌های این کتاب نیاز دارید. اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی تصویری برای کودکان است که برنامه‌های کاربردی برای طراحی سریع بازیهای ویدئویی ارائه می‌دهد. نمادهای به کار رفته در این کتاب، راهنمایی‌ها و میان‌برهایی را در اختیار خواننده می‌گذارند که فرایند کدگذاری را آسانتر میکند. نویسنده گام به گام از مراحل کار، در کتاب عکس و تصویر گنجانده است. "همه چیز دربارۀ اسکرچ"، "طراحی برای یک بازی ویدئویی کلاسیک"، "مار استثنایی"، "موش شگفت‌انگیز و حمله به کلون‌ها" عناوین بخش‌هایی از این کتاب است.

در این کتاب، کودکان با قسمت‌های مختلف گیاهان، عوامل موثر در رشد گیاهان، فایدۀ گیاهان و مشاغل مرتبط با آن آشنا می‌شوند. در بخش دوم این کتاب، کودکان می‌توانند فعالیت‌های جانوران مثل نوع حرکت آن‌ها، فواید جانوران، مراقبت از جانوران و مشاغل مربوط به آن‌ها را بشناسند. از فعالیت‌های هر بخش می‌توان به کاردستی، مشاهده، نقاشی، شعر، آزمایش، نمایش خلاق، قصه و بازی اشاره کرد.

از موضوعات این کتاب می‌توان به نحوۀ نگهداری لباس، مراحل تولید نخ و پارچه، پوشاک تابستانی و زمستانی و مشاغل مرتبط با پوشاک اشاره کرد. شیوۀ اجرای هر فعالیت در پایان هر صفحه گفته شده است. تمرینات کتاب در قالب شعر و بازی، نقاشی، قصه، نمایش خلاق، بحث و گفتگو و کاردستی هستند.

طرح ملی «حیاط پویا»و مدیریت صحیح زنگ تفریح، به‌منظور استفادۀ بهینه از فضای آموزشگاه برای بازی و تفریح، به هدفمندی ساعت درس تربیت بدنی و بهبود مهارت‌های جسمی دانش‌آموزان نیز کمک می‌کند. کتاب حاضر شامل مجموعه‌ای از بازی‌هایی است که می توان در حیاط مدرسه اجرا کرد. فصل‌های «مهارت‌های مقدماتی، مهارت‌های پیشرفته، مهارت‌های توپی، تمرین‌های ایستگاهی و مشخصات پنج زمین ورزشی» این مهارت‌ها را به مخاطب می‌آموزند.

این کتاب تصویری بدون متن، تمرینی برای کودکان است تا خوب نگاه کردن و خوب جستجو کردن را بیاموزند. در هر صفحه تصاویر مشابه زیادی طراحی شده است و کودک باید شئ یا حیوانی کوچک را در آن‌ها پیدا کند.

در این کتاب که بخشی از یک بستۀ آموزشی است، فعالیت‌هایی طراحی شده است تا توجه و تمرکز کودکان تقویت شود؛ مثل: ردیابی اجزای صورت هر تصویر ، شمردن تیله‌های رنگی فقط با استفاده از چشم و بدون کمک دست، رنگ‌آمیزی مسیر رسیدن حیوانی به مقصدش، پیدا کردن الگوهای مشابه، وصل کردن نقطه‌چین‌ها، پیدا کردن و کشیدن نیمة دیگر تصاویر و تکمیل پازل.