تاریخ علم

ماده، انرژی و جرم تاریک از مباحث داغ و جذاب شاخۀ کیهان‌شناسی به حساب می‌آید. در این کتاب، موضوع مادۀ تاریک در عالم بررسی شده‌است. هرچند ساختار بخش زیادی از مواد سازندۀ عالم شناخته‌شده‌است، اما امید است با افزایش توان رصدی، گونه‌های جدیدی از این مواد در ساختارهای ستاره‌ای و شبه‌ستاره‌ای و گاهی در بخش‌هایی از کهکشان یافت شود. این کتاب، ضمن بررسی و شناسایی مقدار مادۀ موجود در عالم، گونه‌های محتمل این ماده را بررسی می‌کند.

علم کیهان‌شناسی شاخه‌ای از علم نجوم و از جذاب‌ترین بخش‌های علم روز دنیاست. این کتاب می‌کوشد بدون نیاز به مباحث پیچیدۀ فیزیک و شیمی، کیهان‌شناسی را بررسی کند و شاخه‌های مختلف علم، تاریخچه‌ای گذرا از این علم و تکامل جهان را به زبان ساده توضیح دهد. نویسنده کوشیده است به مخاطب کمک کند دریابد چطور ذهن انسان پاسخی برای کهن‌ترین و اساسی‌ترین سؤالات پیدا کرده‌است؛ از جمله این سؤال که: جهان از کجا آمده و به کجا خواهد رفت.

صفر یا هیچ عدد یا مقداری است که به ظاهر چیزی نیست. این کتاب شرح چگونگی به وجودآمدن و ظاهرشدن عدد صفر در تمام زندگی بشر است. ماجرای تبدیل‌شدن عدد صفر به عددی بسیار مهم و تأثیرگذار، در این کتاب به زبان ساده و کودکانه به مخاطب عرضه‌شده‌است. در واقع، این داستان برای کسانی که احساس می‌کنند مثل صفر هستند، نوعی امیدواری به ارمغان می‌آورد.

علم فیزیک هم دشوار است و هم جذاب. کتاب حاضر می‌کوشد تاریخ و سیر تکامل مفاهیم فیزیک را از آغاز، یعنی دوران یونان باستان تا به امروز، به زبانی شیوا و ساده و در دو بخش توصیف کند. بخش اول از یونان باستان تا رنسانس و بخش دوم از رنسانس تا عصر حاضر. ابتدا فیزیک کلاسیک و پس از آن نظریۀ نسبیت، مکانیک کوانتوم و نظریۀ آشوب ارائه می‌شوند. این کتاب هم برای دانشجویان علاقه‌مند به تاریخ علم مفید است و هم برای دانش‌آموختگان فیزیک.

تاریخ علم شیمی از سرگذشت شیمی‌دان‌ها، دگرگونی‌های علمی وابستگی و پیاپی‌بودن آن‌ها با یکدیگر سخن می‌گوید و آیندگان را با چگونگی پیشرفت این علم آشنا می‌کند. موضوعات این کتاب عبارت‌اند از: صنایع شیمیایی دورۀ باستان، زندگی‌نامۀ فلاسفۀ یونان باستان، کیمیاگری (پیش از اسلام، مصر باستان، نوپا) و کیمیاگران نامدار، صنایع شیمیایی جهان اسلام، کشف گازها، تعیین فرمول شیمیایی ترکیب‌ها، آغاز شیمی آلی نو، طبقه‌بندی عنصرها، کشف اتم و پیوندهای شیمیایی، گیاشیمی و فوتوشیمی، صوت شیمی، شیمی سبز و نانو، نوبل و برندگان و جوایز آن.

ابزارهای محاسبه در مسیر تکاملشان همواره برآمد تأثیر متقابل فناوری و دستگاه‌های عددنویسی هر تمدن بوده‌اند. از نقش‌های پیش از تاریخ تا چرتکه‌های رمی، از الگوریتم‌های عرب‌ها تا نخستین ماشین‌ حساب‌ها همه بخش چشمگیری از تاریخ محاسبه با تاریخ عددنویسی محسوب می‌شوند. در پایان این مسیر تکاملی به رایانه‌ها می‌رسیم. این کتاب تاریخ الگوریتم و رایانش را نقل می‌کند. همچنین موضوع‌هایی را شرح می‌دهد که با محاسبه و ابزار ‌های آن ارتباط زیادی داشته‌اند. محاسبه و اعداد از نخستین سده‌های رایانش تا اروپای میانه، و نخستین ابزارهای مکانیکی محاسبه تا برنامه‌نویسی و نرم‌افزار در سده‌های اخیر از مطالب این کتاب هستند.

دانشمند کسی است که دربارۀ جهان و عملکرد آن مطالعه می‌کند. در کتاب پیش رو، مخاطب با دانشمندان، روش کار آن‌ها، شگفتی‌های علومی مثل ریاضی و درخشش‌های علمی در نقاط جهان آشنا‌ می‌‌شود. شناخت دانشمندانی مثل داوینچی، گالیله و هوک و کشف میکروب توسط او، نیوتن و حرکت، لینه، شیمی‌دانانی مثل بویل و دالتون، فارادی و فیزیک، داروین و نظریۀ تکامل تدریجی، ماری کوری، دانش‌هسته‌ای و عالمان آن و فضاشناسانی مثل هابل، او را با علم و تاریخ آن مواجه‌ می‌کند.

از زمان پیدایش انسان‌ها، بیماری‌ها نیز وجود داشته‌اند و به همین دلیل تلاش برای درک و درمان آنها نیز از دغدغه‌های بشر بوده است. در این کتاب سیر تاریخی و تحولات طب در ایران از زمان زرتشت تا عصر حاضر بر اساس مستندات تاریخی و پژوهش‌های باستان‌شناسی بازگو شده است. تصاویر مستند و نثر ساده و روان از ویژگی‌های این اثر است.

فناوری‌های جدید زندگی ما را با سرعت بی‌سابقه تغییر می‌دهند. در این کتاب اصول بنیادی فیزیک مدرن به تفصیل معرفی و بررسی شده است. ذیل هر مبحث، روند تحول و دگرگونی‌های علمی و انقلاب‌های فناوری تشریح شده است. مفاهیم اصلی مکانیک کوانتومی و علم مواد و چگونگی بهره‌برداری از آنها برای دستیابی به دانش جدید نیز تبیین گردیده است.

تدریس دانش هنگامی مؤثر و کارآمدتر خواهد بود که دانش‌آموزان از طریق تجربه‌های دست اول، آزمایش‌های مستقیم و درگیر شدن در تحقیق و حل مسئله به علم‌آموزی بپردازند. این پژوهش درباره دستاوردهای علمی دانشمندان در باب نور و فناوری‌های مرتبط با آن است. در بخش نخست کتاب، تاریخ تحول این علم به همراه معرفی بزرگان این حوزه درج شده است. در ادامه، کاربردهای نور در آموزش، فناوری‌های بصری و... تشریح گردیده است.