سرگذشت‌نامه‌ها

این جلد از مجموعه به معرفی و شرح زندگی مسیح ثقفی از رجال فرهنگی اصفهان پرداخته است. در این کتاب، کارنامه نشر ثقفی که به اداره دو انتشارات ثقفی و نیما اشاره دارد، مورد مطالعه قرار گرفته و فهرست کتاب‌های منتشر شده در این دو انتشارات به ترتیب تاریخ درج شده است.

این اثر به معرفی و شرح زندگی علی‌اکبر مشیر سلیمی از نوادگان سلیم تهرانی، سخنور نامور روزگار صفوی و از رجال فرهنگی تهران پرداخته است. کارنامه نشر خبرنگار «نشریه اتحاد» با توجه ویژه به چگونگی تأسیس بنگاه نشر مربی و انتشارات کمیسیون ملی یونسکو نیز در این کتاب آمده است.

کتاب به معرفی و شرح زندگی عبدالحسین حایری از نوادگان آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم، اختصاص دارد. دوران زندگی رئیس کتابخانه مجلس که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایش بازنویسی تاریخ علم بر مبنای فهرست‌های دقیق بوده است، به‌عنوان کتاب‌‌شناس، نسخه‌شناس و فهرست‌نویس در این مجلد بررسی شده است.

زندگی یوسف اعتصامی (1316 ـــ 1291) پدر شاعر بزرگ معاصر ایران، پروین اعتصامی، در این کتاب آمده است. دوران زندگی اعتصامی، از پیشگامان ترجمه رمان در ایران به عنوان کتاب‌شناس و فهرست‌نگار، شاعر، خوش‌نویس و... موردبررسی قرارگرفته است.

معرفی و شرح زندگی یحیی ماهیار نوابی از نوادگان خاندان وصال شیرازی و از کتاب‌شناسان معروف ایرانی در این کتاب آمده است. نوابی در طول حیات حرفه‌‌ای‌اش به بیان دیدگاه‌های متنوع درباره زبان‌های آذری و لهجه شیرازی پرداخته است. دوران زندگی او به عنوان زبان‌شناس، مقاله‌نویس، شاعر و کتاب‌شناس در این اثر بررسی شده است.

شرح زندگی مهدی آذریزدی (1388 ــــ 1300) نویسنده کودک و نوجوان ایران، در این کتاب آمده است. آذر از نخستین پایه‌گذاران نقد کتاب به شیوه امروزی است که مجموعه «راهنمای کتاب چیست» را به نگارش در آورده است، همچنین دوران زندگی آذر‌یزدی به ترتیب به عنوان مقدمه‌نویس، تصحیح‌گر، تهیه‌کننده فهرست اعلام، تألیف کتاب‌ با نام‌های مستعار، نشر کتاب و... مورد بررسی قرارگرفته است.

کتاب به معرفی زندگی محمد نخجوانی از ادبا و فضلای شهر تبریز (1341ــ 1279) اختصاص دارد. نخجوانی فهرست کتب خطی کتابخانه «تربیت» را نوشته که در نوع خود یک شاهکار است. زندگی او به عنوان کتاب‌شناس، خط‌شناس و بازرگان در این اثر بررسی شده است.

اثر حاضر به معرفی و شرح زندگی سیدعلی روضاتی (1391ـــ‌ 1308)، عالم، محقق و محدث ایرانی اختصاص دارد. دوران زندگی روضاتی که نسب او به امام موسی کاظم(ع) می‌رسد، به عنوان کتاب‌شناس، تبار‌شناس، مترجم و... در این کتاب بررسی شده است.

اثر حاضر به معرفی و شرح زندگی محمد‌علی تربیت (۱۲۵۶ ـــ ۱۳۱۸) اختصاص دارد. وی از آزادی‌خواهان و روشنفکران ایرانی، همچنین مؤسس «کتاب‌فروشی تربیت» (۱۲۷۶ش) و «مجله گنجینه فنون» (۱۲۸۱ش) است. در این کتاب زندگی او به عنوان ادیب، کتاب‌شناس، مورخ، روزنامه‌نگار و دولتمرد در آستانه مشروطیت، بررسی شده است.

کتاب به معرفی و شرح زندگی محمد‌تقی دانش‌پژوه( 1375ـــ 1290) پدر علم نسخه‌شناسی اختصاص دارد. همچنین چگونگی برپایی نهضت فهرست‌نگاری توسط او شرح داده شده و نیز دوران زندگی دانش‌پژوه به عنوان نویسنده، مصحح، موسیقی‌دان، مترجم، نسخه‌پژوه و... بررسی شده است.