مدیریت آموزشی

هر ساله یکی از دغدغه‌های مدیران مدارس تهیه و تدوین برنامۀ سالانه است. کتاب حاضر به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای مدارس در مورد اجرا و مراقبت از برنامۀ درسی در قالب طرح درس‌های نیمه‌ساخته، فر‌م‌های نظارتی و پرتکرار، و مبانی و پیش‌نیازهای بالادستی برای برنامه‌ریزی بهتر فراهم شده‌است. این مجموعه بسته‌ای را باعنوان بستۀ مدیریت کلاسی به منظور طراحی آموزشی کلاس درس در اختیار مدارس قرارمی‌دهد. کتاب حاضر از این مجموعه به برنامۀ درسی پایۀ دهم علوم انسانی اختصاص دارد و شامل توصیه‌های مدیریتی و نیز محتوای دیجیتال در لوح فشردۀ ضمیمه است.

هر ساله یکی از دغدغه‌های مدیران مدارس تهیه و تدوین برنامۀ سالانه است. کتاب حاضر به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای مدارس در مورد اجرا و مراقبت از برنامۀ درسی در قالب طرح درس‌های نیمه‌ساخته، فر‌م‌های نظارتی و پرتکرار، و مبانی و پیش‌نیازهای بالادستی برای برنامه‌ریزی بهتر فراهم شده‌است. این مجموعه بسته‌ای را باعنوان بستۀ مدیریت کلاسی به منظور طراحی آموزشی کلاس درس در اختیار مدارس قرارمی‌دهد. کتاب حاضر از این مجموعه به برنامۀ درسی پایۀ یازدهم رشته های ریاضی و تجربی اختصاص دارد و شامل توصیه‌های مدیریتی و نیز محتوای دیجیتال در لوح فشردۀ ضمیمه است.

کتاب پیش رو با دو نوع نگاه روان‌شناختی و مدیریتی و همچنین نگاه اسلامی، مدیریت مدرسه را بررسی می‌کند. هدف نویسندگان، یادآوری ارزش‌ها، تأثیرگذاری و بیان نکاتی برای پربارکردن نقش مدیران مدارس با استفاده از اصول روان‌شناختی مدیریت با تأکید بر آموزه‌های اسلامی در این زمینه است. کتاب شامل دو فصل کلی است؛ در فصل اول مدیریت مدرسه و اصول کاربردی آن بررسی شده و در فصل دوم با اشاره به آموزه‌های قرآن، با تأکید بر سیرۀ پیشوایان اسلام مطالب قابل استفاده در این زمینه مطرح شده است.

یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران مدارس تهیه و تدوین برنامۀ سالانه است. کتاب حاضر می‌کوشد در حوزۀ اجرا و عملیاتی‌سازی و بر اساس اسناد بالادستی، بسته‌ای را در اختیار مدیران مدارس قرار دهد که برنامۀ سالانه را همراه با تقویم اجرایی، برنامۀ هفتگی و طرح درس در برگیرد. این کتاب شامل برنامۀ سالانۀ ویژۀ مدیر مدرسه (پیش‌نیازهای بالادستی، توصیه‌های مدیریتی و واژه‌نامۀ تخصصی تدوین برنامۀ سالانۀ مدرسه) و طرح درس‌های نیمه‌ساختۀ همۀ کتاب‌های پایۀ دهم است. در بخش سوم هم بستۀ مدیریت کلاسی ارائه شده‌است.

اهمیت رهبری مؤثر و مدیریت برای عملیات موفقیت آمیز در مدارس و دانشگاه‌ها در قرن بیست و یکم مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده در کتاب پیش رو روند آماده‌سازی مدیریت و توسعه را در آموزش و پرورش تحلیل کرده است. این کتاب در 9 فصل به رهبری و توسعة مدرسه، مدل‌های رهبری آموزشی، اهمیت رهبری و توسعة مدیریت، برنامه آموزشی توسعه رهبری،آماده‌سازی و پشتیبانی رهبران در کشورهای توسعه یافته و ...پرداخته است.

کتاب حاضر مبتنی بر تحقیق از ایده‌های اصلی و مباحث کلیدی در مدیریت منابع انسانی در حوزه آموزش‌و‌پرورش است. این کتاب الگوهای هنجاری و عملی متداول در حوزه مدیریت منابع انسانی را در بخش آموزش‌وپرورش به چالش می‌کشد و به توسعه دیدگاه‌های جایگزین نوین ملی‌ و ‌بین المللی می‌پردازد. در این کتاب استدلال می‌شود که مدل‌های قبلی مدیریت منابع انسانی برای رسیدگی به مسائلی که مدیران آموزشی در حال حاضر با آن مواجه هستند، کافی نمی‌باشند. مدیران آموزشی امروزه به دلیل تغییرات جهانی در الگوهای اقتصادی، سیاست‌های آموزشی دولت، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگ‌های تدریس باید فراتر از اصول و شیوه‌های مدیریت منابع انسانی رفتار کنند.

یکی از ویژگی‌های معلم خوب توانایی مدیریت کلاس درس است، یعنی توانایی معلم برای ایجاد نظم، ایجاد انگیزه، درگیر‌کردن دانش‌آموزان و جلب مشارکت آن‌ها در فرایند یادگیری. در این کتاب، پس از طرح شیوه‌های مدیریت کلاس، شرایط کلاس دموکراتیک در برابر کلاس سنتی، نقش نظم و انضباط در محیط آموزشی و چگونگی جلب‌توجه معلم و نیز جلب مشارکت دانش‌آموزان در کلاس مطرح می‌شوند. هدایت دانش‌آموزان به سوی بحث‌های گروهی، نحوۀ برخورد با دانش‌آموزان ناسازگار و دیرآموز نیز از موضوعات کتاب هستند. پیشنهادهایی نیز دربارۀ نقش معلم در برابر دانش‌آموزان دچار اختلال نوشتن یا خواندن عنوان می‌شوند. مسائل تشویق و تنبیه در کلاس نیز از دیگر موضوعات کتاب است.

کنترل نظم و مدیریت کلاس درس از موضوعات مهمی است که لازم است هر معلمی چگونگی آن را بداند. کتاب حاضر می کوشد با ارائۀ راهکارهای علمی روان‌شناسی و اصلاح رفتار، شناخت تیپ‌های مشکل دار، ادارۀ مثبت کلاس، انجام بازی‌ و فعالیت‌ با دانش‌آموزان و کنترل رفتار و تشویق به انجام رفتارهای اخلاقی خوب، در ادارۀ بهتر کلاس به معلم کمک کند. در فصل اول این کتاب، با قوانین کلاس‌داری و دونوع مدیریت مستبدانه و خودکنترلی آشنا می‌شویم. در فصل دوم، با موضوع معلم و مدیریت کلاس، و در فصلی هم مدیریت کلاس با اصلاح رفتار مطرح شده است. مدیریت کلاس با ایجاد انگیزه و مدیریت به صورت مثبت نیز از فصل‌های کتاب هستند. در فصل آخر کتاب نیز به موضوع رابطۀ تیپ‌های شخصیتی و مدیریت کلاس پرداخته شده است.

نقش گروه‌های آموزشی به عنوان حلقه اساسی در آموزش و پروش محسوب می‌شود. کتاب حاضر در واقع یک نوع اقدام‌پژوهی است با هدف فعال‌سازی گروه‌های آموزشی منطقه از طریق ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای معلمان که در شهرستان لنگرود اجرا شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات از نوع مشاهده، مصاحبه، سیاهه رفتار، پرسشنامه و نظرسنجی است. راهکارهای چون برگزاری همایش، کارگاه‌های آموزشی، جلسات هم‌اندیشی، اجرای جشنواره و طرح‌ها و ... جهت فعال‌سازی اینگونه گروه‌ها در شهرستان بکار بسته شده است.

این کتاب همه تلاش‌ها و اقدامات انجام شده پیشین در بخش تدریس کلاسی و مدیریت کلاس درس را با هم ترکیب کرده و با استناد به اطلاعات نقل قول شده از کتاب «ارزیابی و نمره‌دهی اثربخشی کلاس درس» که توسط مارزانو در سال 2006 نگاشته شده است، یک قالب کاری پرمفهوم از آموزش مؤثر ارائه می‌کند. مدل مفهومی پیشنهاد شده در این کتاب به شکل طرح پرسش‌های ده‌گانه در زمینه طراحی است.