نظام‌های آموزشی

معلم حرفه‌ای انواع نظریه‌های آموزشی را می‌شناسد و از آن‌ها آگاه می‌شود و برای پیشرفت کار آموزش و بنا به موقعیت و مخاطبان خود از آن‌ها بهره می گیرد. کتاب حاضر انواع نظریه‌های یادگیری و فلسفۀ آن‌ها را از قبل قرن بیستم بررسی می‌کند. نظریه‌های آموزشی جان دیویی، مونته‌سوری، روسو، برونر و هلیگارد، و دیدگاه‌های برنامۀ درسی در بخش سوم بررسی می‌شوند. طراحی آموزشی مبتنی بر نظریه‌ها و انواع الگوهای آموزشی نیز مباحث بخش چهارم کتاب هستند.

رشتۀ طراحی و تکنولوژی آموزشی به شناخت بیشتر نیاز دارد تا افراد حرفه‌ای در این رشته بتوانند وضعیت فعلی آن را به خوبی درک کنند. کتاب حاضر جلد اول از مجموعه‌ای دوجلدی‌ است. در جلد اول، بر مسائل بنیادی این رشته تأکید می‌شود. واژه‌های کلیدی و تاریخچه، نظریه‌ها، مدل‌های آموزش و یادگیری، و دیدگاه‌های آموزشی، روش‌های مرسوم ارزشیابی و توجه به مباحثی مثل بازگشت سرمایه و مدیریت گروهی، ایده‌های کلیدی و شیوه‌های متعامل با بهبود عملکرد، از مباحث این جلد هستند.

کتاب حاضر جلد دوم "طراحی آموزشی" و شامل فصل‌های دهم تا بیستم است. در این جلد راهبردهای آموزشی، حل مسئله، راهبرد شناختی، یادگیری عاطفی و یادگیری مهارت روانی- حرکتی مورد بررسی قرار گرفته است. هر فصل حاوی مثال‌های درسی دربارۀ موضوع ارائه شده است. از فصل دهم تا پانزدهم راهبردهای سطح خُرد مطرح شده و فصل شانزدهم به سطح برنامه درسی طولانی مدت، چند موضوعی و گروه گسترده اختصاص دارد. در ادامه، ساختارهای برنامه درسی متناوب‌و مسائل اولیه برنامه درسی مانند فصل‌بندی و تلفیق مورد بحث قرار گرفته اند. در هر فصل تمرین‌هایی برای ارزشیابی بازخورد، پردازش اطلاعات،جلب توجه و تمرکز آمده و در انتهای هر فصل خلاصه مباحث آن در نموداری گنجانده شده است.

کتاب حاضر جلد اول مجموعۀ "طراحی آموزشی" و شامل نُه فصل است. در این کتاب مبانی نظری طراحی آموزشی، مزایا و محدودیت‌های آن، ویژگی‌های طراحان مبتدی و خبره و واژگان پرکاربرد این حوزه بررسی شده است. در آغاز، واژگان مطرح در مدل‌های طراحی آموزشی به دقت تشریح شده و در ادامه، موضوع تحلیل و ارزیابی نیازهای یادگیرندگان و وظایف یادگیری مورد بحث قرار گرفته است. راهبردهای هدایت‌کنندۀ یادگیری به هشت طبقۀ دانش بیانی، مفاهیم، اصول، رویه‎ها، حل مسائل در حوزه‌های خاص، راهبردهای شناختی، تغییر نگرش و مهارت‌های روانی-حرکتی تقسیم شده‌اند. در هر فصل، نمودارها و مدل‌های فرایند طراحی آموزشی آمده و در انتهای هر فصل خلاصۀ مباحث فصل در یک نمودار گنجانده شده است.

رشتۀ طراحی و تکنولوژی آموزشی به شناخت بیشتر نیاز دارد تا افراد حرفه‌ای در این رشته بتوانند وضعیت فعلی آن را به خوبی درک کنند. کتاب حاضر جلد دوم از مجموعه‌ای دوجلدی‌ است. در این جلد به توصیف امور و حوزه‌های کاری متخصصان حوزۀ مربوط، چگونگی کسب موقعیت طراحی و تکنولوژی آموزشی و موفقیت‌های حاصله،گرایش‌های جهانی در زمینۀ طراحی طراحان آموزشی، و پیشنهادهایی به جویندگان کار و معرفی سازمان‌ها و نشریات مرتبط با این رشته و در نهایت نیز بررسی مسائل کنونی این رشته پرداخته‌می‌شود.

اصول و مبانی کلی و نظری برنامه‌ریزی باید در عمل و با مهارت در برنامه‌ریزی راهبردی و عملیاتی در سطح واحد آموزشی همراه شود. کتاب حاضر راهبردهای عملی و عینی در بهبود کیفیت در واحدهای آموزشی و دانشگاهی را بررسی می‌کند. نویسنده کوشیده است گام‌های برنامه‌ریزی آموزشی رادر سه حوزۀ مدرسه، واحد دانشگاهی و دانشگاه مجازی تبیین کند. شناسایی مبانی و فرایندهای برنامه‌ریزی آموزشی در سطح یک واحد و تشریح دقیق و گام به گام هر یک، عناصر اصلی این اثر را تشکیل می‌دهند.

توانایی فراگیری از جمله دلایل اصلی تعلیم‌پذیری و ارائه تعلیمات به فراگیران است. این موضوع که نظام آموزشی چه رسالت، وظایف و کارکردهایی دارد، از منظر جامعه‌شناسی تعلیم‌و‌تربیت مورد بررسی قرار می‌گیرد. کتاب حاضر در ١٠ فصل به مفهوم‌شناسی و ضرورت تعلیم‌و‌تربیت، مبانی، اهداف و اصول، ابعاد و نظریه‌های انتقادی تعلیم‌وتربیت و همچنین چالش‌های تربیت در دوران معاصر پرداخته است، سپس در ادامه به نقش تعلیم‌و‌تربیت مجازی که رویکردی در زمینه تربیت شهروندالکترونیک است، می‌پردازد.

این نوشتار با نگاهی کلی به مفهوم آموزش و پرورش، فواید و اهداف آن را در جوامع گوناگون بیان می‌کند، تاریخچه، ضرورت، انواع و روش‌های برنامه‌ریزی آموزشی را توضیح می‌دهد و جایگاه تصمیم‌گیری در برنامه‌ریزی آموزشی را مشخص می‌کند. همچنین به مفهوم برنامه‌ریزی درسی و مراحل آن و عناصر برنامه درسی می‌پردازد.

کتاب پیش‌رو، به منظور آشنایی با اصول و فرایندهای طرح و برنامه‌ریزی نظام‌های درسی و آموزشی نگاشته شده است. اهداف آموزشی، راهبردهای انگیزشی و شناختی، محتوا و روش‌های آموزشی، رسانه آموزشی، ارزشیابی و الگوهای طراحی آموزشی از جمله مباحث مطرح در این کتاب است.

این اثر راهنمای پژوهش محور برای این حرفه است که در آن مؤلفان بازتعریفی از رهبری و هدایت را نه در یک قالب سنتی و سلسله مراتبی بلکه به‌عنوان فعالیتی مشترک که تمامی اعضای یک سیستم آموزشی را در برمی‌گیرد ارائه می‌دهند و واژه‌هایی مانند نظارت بالینی، رشد حرفه‌ای و بازسازی، فضا و فرهنگ‌سازمانی مدارس، رضایتمندی حرفه‌ای را واکاوی می‌کنند.