آموزش و پرورش

یکی از دروس اختصاصی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان که معلمان آینده جامعه و مربی نسل جدید خواهند بود، «سند فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران» است. هدف از این درس آشنایی با مبانی، اصول، جایگاه و نیز چیستی و چرایی و چگونگی تربیت از دیدگاه علمای اسلام است؛ از آنجا که متن اصلی سند با رویکرد فلسفی و استدلالی نوشته شده در این کتاب، سعی بر آن بوده است تا در قالبِ سیزده درس و سه جلسه با محوریت درس چهاردهم، مطالب آن کتاب ساده‌سازی و ارائه شود.

کتاب حاضر تاریخچۀ شکل‌گیری مدرسه را از ابتدای تاریخ واکاوی می‌کند. نویسنده از عصر بی‌مدرسه‌ای آغاز کرده، به عصر مدرسۀ مقدس که از سال 62 تا 1168 شمسی است، رسیده است. سال‌های 1170 تا 1317 شمسی را عصر مدرسۀ نجات نامیده و به عصر مدرسۀ هژمونیک رسیده که تا سال 1377 را در برمی‌گیرد و در نهایت به عصر کاغذی و سال 1398 رسیده است.

«خاطره‌ها روشنی‌بخش زوایای تاریک برخی وقایع و علت‌ها هستند. با خاطره‌ها گذشته‎ها حضور می‌یابند و مانده‎های در ذهن بیدار می‏‌شوند. پاره‌‏ای یادها را زنده باید داشت، چه نیک و چه تلخ». کتاب حاضر حاوی خاطرات نویسنده است، برش‌هایی از روزگار کودکی و نوجوانی‌اش در گیرودار درس و مدرسه و بازیگوش‌هایش. او تأکید می‏‌کند که از خطاها باید پرهیز کرد. او از معلمان کاردان و پخته‎اش قدردانی می‌کند. نگاه نویسنده جامعه شناسانه و تربیتی است. او رفتارها را واکاوی می‌کند و توضیح می‌دهد. شخصیت‌ها با عملکردهایشان معرفی می شوند و مخاطب ناخوداگاه به رفتارهای خودش فکر می کند.

کتاب حاضر تجربیات فردی است که خود آموزگار، مدیر مدرسه، رئیس آموزش و پرورش کوهپایه و حدود سی سال کارشناس مسئول آموزش ابتدایی استان اصفهان بوده است. این خاطرات ضمن آن‌که تجربه‌های زیسته یک مدیر را در اختیار معلمان و مدیران کشور می‌گذارند، تصویری از سختی‌ها و دشواری‌های کار نیروها و کارشناسان فرهنگی را خصوصاً در استان‌ها در سی سال گذشته ترسیم می‌کنند.

سند 2030 دومین سند جنجال‌برانگیز یک دهۀ اخیر محسوب می‌شود. انگاره‌هایی که از این سند در ذهن مردم شکل گرفتند، بسیار متنوع بودند. نویسنده در این کتاب، در دو بخش مواجهه‌ای انتقادی با متن سند داشته است: آسیب‌های ناظر به خود دستورکار سند برای توسعۀ پایدار، و آسیب‌های معطوف به موجودیت، هویت و شرایط جمهوری اسلامی ایران.

رهنمای سعادت از نخستین کتاب‌های درسی ویژۀ دختران در مدرسه‌های جدید ایران است که احمد سعادت، مدیر انتشارات و کتاب‌فروشی سعادت، آن را در سال‌های پایانی حکومت قاجار در تهران تألیف و منتشر کرد. کتاب حاضر از مجموعه‌ای چندجلدی که نخستین کتاب‌های کودک و نوجوان چاپ‌شده در ایران را در بر می‌گیرند، در مقدمه به چگونگی تأسیس و عمومیت‌یافتن مدرسه‌های دخترانه در ایران نگاهی گذرا می‌کند و نخستین آثاری را که در دورۀ مظفرالدین شاه و محمدعلی‌شاه برای دختران منتشر شدند، نام می‌برد. همچنین، با آوردن متن اصلی کتاب «رهنمای سعادت»، ساختار و مضمون‌آن کتاب و بازتاب اجتماعی آن در ایران را نیز بررسی می‌کند.

کتاب«آمادگی ورود به دبستان» برای آگاهی والدین از روش‌های آماده کردن فرزندشان برای ورود به دبستان و پیشگیری از مشکلات تربیتی و آموزشی کودکان تدوین شده است. مخاطب این کتاب تمامی والدین، بدون توجه به میزان تحصیلات آنان است، زبان کتاب ساده و بدون اصطلاحات خاص است. کتاب دارای دو بخش است. بخش اول: آمادگی رفتاری و روانی کودک برای ورود به دبستان و بخش دوم:آمادگی کودک برای کسب مهارت‌های تحصیلی.نویسنده به امید این‌که تعلیم و تربیت رسمی و غیررسمی ما موجب تحقق تمامی جنبه‌های انسانی شود، توصیه‌هایی کرده است. در صورت عمل به این توصیه‌ها از جانب والدین گام مهمی در شکوفایی کودکان برداشته خواهد شد.

مستندسازی دغدغه‌ها، اندیشه‌ها و تجربه‌های برخی از چهره‌های ممتاز تعلیم و تربیت ضرورتی است که این کتاب به آن پاسخ داده است. این کتاب از مجموعه‌ای چند جلدی، دربارۀ زندگی عبدالحسین نفیسی و شامل سه بخش است: تجربۀ زیسته که زندگی‌نامۀ داستانی که در قالب روایت بیان می‌شود؛ گفت‌و‌گوها به شکل میزگرد با حضور کارشناسان صاحب‌نظر؛ تجربه‌ها و دستاوردها شامل سوابق آموزشی و علمی، تألیف‌ها و ترجمه‌ها. مهندس نفیسی در گفت‌وگوهای این کتاب، به دانش اقتصاد به مثابۀ امری فرهنگی نظر کرده و چرایی ناتوانی یادگیری از گذشته را بیان کرده است.

مستندسازی دغدغه‌ها، اندیشه‌ها و تجربه‌های برخی از چهره‌های ممتاز تعلیم و تربیت ضرورتی است که این کتاب به آن پاسخ داده است. این کتاب از مجموعه‌ای چند جلدی، دربارۀ زندگی عبدالعظیم کریمی و شامل سه بخش است: تجربۀ زیسته که زندگی‌نامۀ داستانی آقای عبدالعظیم کریمی است؛ گفت‌و‌گوها به شکل میزگرد با حضور کارشناسان صاحب‌نظر؛ دستاوردها شامل سوابق آموزشی و علمی، تألیف‌ها و ترجمه‌ها.

کتاب شهید ثانی با نام «منیةالمرید فی آداب المفید و المستفید» کتابی است ارزشمند که دکتر سیدمحمدباقر حجتی آن را ترجمه کرده‌است. کتاب حاضر ترجمۀ آن کتاب ارزشمند است که به تازگی تجدید چاپ شده است. این نسخه نسبت به نسخۀ قبلی که در سال ۱۳۵۹ چاپ شد، خطایابی شده و منابع و مآخذ احادیث و روایات و آثار استخراج شده‌اند. بعضی احادیث و روایات توضیح داده شده‌اند و فهرستی از کتاب‌های تعلیم و تربیت اسلامی و تاریخ آن در کتاب آمده‌اند.