آموزش و پرورش

در این کتاب به‌گونه‌ای داستان‌وار از اصول حرفه معلمی و از بایدها و نبایدهای آن و از ارتباط معلم با اولیا صحبت می‌شود. نویسنده در این کتاب با تکیه بر تجربه زیسته معلمی خویش، توضیح می‌دهد که گاهی معلم‌ها در حرفه خود دچار فرسودگی شغلی می‌شوند؛ از این‌رو، راه‌های برون‌رفت از فرسودگی شغلی را نیز در کتاب بیان می‌کند.

رهبری معنوی با توسعه انسانی و شرایط متغیر و پیچیده کنونی نسبت به سایر سبک‌های رهبری تطابق بیشتری دارد و کمک می‌کند تا افراد با انگیزش درونی و با تمام وجود در کارها مشارکت کنند. در این کتاب، مدلی برای «مدیریت مدارس ابتدایی با رویکرد رهبری معنوی»، ارائه شده است.

در این کتاب ابتدا سیر تاریخ و تحولات تربیت معلم از دارالمعلمین تا دانشگاه فرهنگیان، بررسی می‌شود. سپس 74 سند از مجموعه مصوبه‌های شورای‌عالی معارف و شورای‌عالی فرهنگ و شورای‌عالی آموزش‌وپرورش درباره تربیت معلم شامل اساسنامه‌ها؛ آیین‌نامه‌ها؛ نظام‌نامه‌ها؛ و دستور تحصیلات و مجوزهای موردیِ مرتبط، طی نزدیک به یک سده فعالیت شورا، ارائه می‌شود. در پایان، 11مصوبه مجلس شورای ملی درباره تربیت معلم به همراه حدود 300 منبع مرتبط با آن پیوست می‌شود.

در این کتاب ابتدا چیستی و چرایی فلسفه تربیت و خصوصیات آن معرفی می‌شود. سپس، چیستی و چرایی و ویژگی‌های فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران، تبیین می‌شود. آن‌گاه مبانی اساسی تربیت و باهم‌نگری آن‌ها، توضیح داده می‌شود و انواع تربیت و نسبت بین آن‌ها، بیان می‌گردد. در ادامه، جایگاه فرایند تربیت و اهداف آن، بررسی و چگونگی وضع مطلوب تربیت در جمهوری اسلامی ایران، مورد بحث قرار می‌گیرد. در پایان، تحلیلی روشن از محتوای مبانی نظری سند تحول بنیادین، یعنی «فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران»، ارائه می‌شود.

کتاب «در تمنای یادگیری»، از بزرگانی سخن می‌گوید که در صحنه‌های خُرد کلاس و مدرسه یا تصمیم‌گیری کلان آموزش‌وپرورشی، نقش داشته‌اند. در این کتاب، نقش و اهمیت عمل و تجربه‌ اندیشه‌ورزان در حوزه‌ تعلیم‌و‌تربیت، مستندسازی شده است. جلد دوم از این کتاب‌ دربردارنده‌ داستان زندگی بزرگان عرصه تعلیم‌و‌تربیت است که در قالب گفت‌وگو، تنظیم شده است. در بخش دیگر نیز تجارب این افراد در عرصه‌های علمی و عملی، بازتاب داده شده است.

در حیطه آموزش‌وپرورش، مقایسه یا تطبیق می‌تواند بین رویدادهای آموزشی داخل یک نظام آموزش‌وپرورش صورت گیرد یا در سطح وسیع‌تری ویژگی‌های گوناگون یک نظام تربیتی با نظام‌های تربیتی کشورهای دیگر مقایسه شود. در این کتاب، نظام آموزشی کشورهای انگلستان، ایران، ژاپن، کره جنوبی، فنلاند، و سنگاپور، بررسی و با یکدیگر مقایسه می‌شود.

در برنامه درسی ملی، نقش معلم به‌عنوان نمونه‌ای بی‌نظیر و مورد اعتماد در زمینه‌ آموزش و تربیت دانش‌آموزان مشخص گردیده است. او وظیفه‌ تدوین، اجرا و ارزشیابی برنامه درسی و تربیتی را در نظام آموزشی برعهده دارد. یک معلم خوب از پنج ویژگی «تعقل»، «ایمان»، «علم»، «عمل» و «اخلاق» برخوردار است. همه‌ جوامع باید به منزلت و جایگاه معلم اهمیت بدهند؛ زیرا تربیت سرمایه‌های انسانی در نهاد اجتماعی مدرسه و زیردست معلم صورت می‌گیرد. کتاب «شاخص‌های جهانی منزلت معلم»، جایگاه اجتماعی معلمان را در کشورهای دیگر مورد بررسی قرار می‌دهد.

«تیموتی واکر» در این کتاب 33 راهبرد ساده برای کلاس‌های درس «شاد» را معرفی می‌کند که از معلمان فنلاندی آموخته است و آن‌ها را در کلاس‌های خود به‌کار گرفته است. واکر در مورد ایجاد مدارس شاد، طبق پنج «مؤلفه» «شادی» که عبارت‌اند از: «آسایش»، «تعلق‌خاطر»، «استقلال»، «تسلط» و «ذهنیت»، راهبردهای واقع‌بینانه‌ای را ارائه می‌دهد.

یکی از دروس اختصاصی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان که معلمان آینده جامعه و مربی نسل جدید خواهند بود، «سند فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران» است. هدف از این درس آشنایی با مبانی، اصول، جایگاه و نیز چیستی و چرایی و چگونگی تربیت از دیدگاه علمای اسلام است؛ از آنجا که متن اصلی سند با رویکرد فلسفی و استدلالی نوشته شده در این کتاب، سعی بر آن بوده است تا در قالبِ سیزده درس و سه جلسه با محوریت درس چهاردهم، مطالب آن کتاب ساده‌سازی و ارائه شود.

کتاب حاضر تاریخچۀ شکل‌گیری مدرسه را از ابتدای تاریخ واکاوی می‌کند. نویسنده از عصر بی‌مدرسه‌ای آغاز کرده، به عصر مدرسۀ مقدس که از سال 62 تا 1168 شمسی است، رسیده است. سال‌های 1170 تا 1317 شمسی را عصر مدرسۀ نجات نامیده و به عصر مدرسۀ هژمونیک رسیده که تا سال 1377 را در برمی‌گیرد و در نهایت به عصر کاغذی و سال 1398 رسیده است.