اختلال‌های توجهی

اختلال نقص توجه و بیش فعالی اختلالی عصبی است که به تشخیص بالینی و تخصصی نیاز دارد. کتاب حاضر کوشیده‌است راهبردهایی به منظور افزایش دانش تخصصی معلمان، ارزیابی دقیق و دوری جستن از پیش قضاوتی در مورد دانش‌آموزان بیش‌فعال ارائه دهد. این اهداف را با بهره‌گیری از برنامه‌های اصلاحی، ارزیابی تیمی و مشاهده به‌پیش برده‌است. معیارهای تشخیص، اختلال بیش‌فعالی در کلاس درس، نحوۀ ارجاع به تیم خدمات مدرسه و راهبردهای ارتقای عزت نفس مبتلایان از جمله مباحث کتاب هستند.

مربیان و معلمان اولین کسانی هستند که با کودکان دچار اختلال نارسایی توجه-فزون‌کنشی مواجه می‌شوند. کتاب حاضر فراتر از توصیف مشکلات آشکار این کودکان و نوجوانان، به مشکلات این افراد در مدرسه می‌پردازد و چرایی آن‌ها را بررسی می‌کند تا مربی آگاهانه روش مداخلۀ خاص خود را بیابد. دربارۀ محورهای اصلی آموزشی، توان‌بخشی، و روان‌شناختی دانش‌آموزان مبتلا بحث شده و فهرستی از آنچه مربی می‌تواندبرای شناخت بهتر و کمک انجام دهد، در اختیار او قرار گرفته‌است.

دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری به توجه ویژه نیاز دارند. برای کمک به این افراد، معلم باید اطلاعات کافی از مقولۀ یادگیری داشته‌باشد و راهبردهای بهبود و ارتقا ی توانمندی آنان را به کار بندد. کتاب حاضر راهنمایی‌هایی ساده و کاربردی به معلمان دورۀ دبستان می‌دهد. اختلال یادگیری و انواع آن، تنظیم مراحل آموزش و روش‌های بهبود خواندن، نوشتن، یادگیری ریاضی و تقویت مهارت‌های حرکتی و در نهایت چک لیست غربالگری از جمله موارد کتاب هستند.

افراد مبتلا به اتیسم به حمایت و توجه نیاز دارند و معمولاً خانواده‌ها نمی‌دانند چگونه با این موضوع کنار بیایند. کتاب حاضر نوشتۀ مادری است که خود کودک مبتلا به اتیسم دارد. متن کتاب از زبان کودک دچار اتیسم نوشته شده و 10 نکته را که در کار با کودکان مبتلا باید در نظر داشت به زبان بسیار ساده و روان توضیح می دهد. مطالب کتاب قابل درک و کاربرد هستند و از زبان علمی یا اصطلاحات دانشگاهی به دورند.

کودکانی که دچار ضعف در هماهنگی بدنی هستند، اما در ظاهر رشد طبیعی دارند، نیازمند شناسایی و تقویت هستند. کتاب حاضر شامل پیشنهادهایی کاربردی است و برای والدین، معلمان و درمانگران کودکانی که دچار تأخیر رشد در حوزۀ رشد مهارت‌های حرکتی هستند و این افراد به آ‌ن‌ها خدمات مراقبتی یا آموزشی می‌دهند مفید است. آگاهی از ماهیت مهارت‌های حرکتی، یعنی رشد و تکامل آن‌ها، دریافت کمک‌های تخصصی و اصول کلی مداخله، و نیز راهبردهای درمانی کاربردی و فعالیت‌های مؤثر در خانه و مدرسه از جمله عنوان‌های کتاب هستند.

دانش و آگاهی انسان دربارۀ دنیای اجتماعی و شناخت احساسات و اعمال دیگران و ایجاد روابط سازگارانه با آن‌ها شناخت اجتماعی نامیده می‌شود. کودکان دارای رشد عادی توانایی برقراری مهارت‌های شناختی اجتماعی را کسب می‌کنند، اما کودکان دچار اتیسم قادر به این مهم نیستند. کتاب حاضر می‌کوشد در 17 فصل اطلاعاتی دراین باره به مخاطبان بدهد. یادگیری اجتماعی، شناخت اجتماعی و رشد این شناخت اولین فصل‌های کتاب هستند. در فصل‌های بعد موضوع «کفایت اجتماعی و کوری ذهن» مطرح می‌شود. چندین فصل از کتاب اختصاص دارد به بیان و توضیح نظریه‌هایی مثل «وانمودسازی، تقلید و هم‌نوایی، توجه مشترک، انسجام مرکزی، نرون‌های آینه‌ای، کارکردهای اجرایی، یکپارچه‌سازی حسی». در فصل هفدهم کتاب انواع هیجان ها برشمرده‌شده‌اند.

اختلال ‌های طیف اتیسم نقص عصب تحولی هستند و موجب محدودیت شناختی و رفتاری می‌شوند و افراد مبتلا درک درستی از واقعیت‌های جاری ندارند. مولف در کتاب حاضر کوشیده است اختلال اتیسم را به طور کامل و با تمام جزئیات آن به مخاطب بشناساند. کتاب در نه فصل تدوین شده و در ابتدا «تاریخچه و سیر تحول، انواع اختلال‌های طیف اتیسم، ارزیابی و تشخیص اختلال‌های اتیسم، اختلال اتیسم و ویژگی‌های افراد مبتلا به اتیسم» مطرح شده‌اند. در ادامه، نویسنده دربارۀ علت شناسی اتیسم و نیز مداخله و راه‌های درمان بحث کرده است. در فصل آخر نیز رفتار کودک اتیستی به طور کارکردی ارزیابی شده است.

توانایی کودک در احساس، درک و سازمان‌دهی اطلاعات حسی از محیط و بدن را یکپارچگی حسی گویند. این کتاب می‌کوشد در زمینۀ رفتار‌ها و علائم مرتبط با اختلال عملکرد یکپارچگی حسی و مسائل حسی اطلاعاتی به مخاطب بدهد و به طور خاص بر اختلال اتیسم، بیش فعالی ونقص توجه، ناتوانی‌های یادگیری و اختلال دوقطبی متمرکز است. در واقع قصد دارد به مخاطب کمک کند کودکان مبتلا به درجات شدید اختلال عملکرد حسی را تشخیص دهد تا با روش‌ها و مداخلات درمانی به بهبود آن‌ها کمک کند. نویسنده به والدین کمک می‌کند در تصمیم‌گیری ها، اهداف و راهنمایی‌های لازم در زندگی چنین کودکی، از هفت ماهگی تا بزرگ‌سالی، سهیم باشند. در این کتاب، برخی روش‌های مدیریت اختلال عملکرد حسی، اهمیت شناسایی زود‌هنگام، و روش‌ها و مداخلات درمانی قابل اجرا در خانه و مدرسه به بحث گذاشته شده‌اند.

کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی حدود 5 تا 7 درصد از جمعیت دانش‌آموزان را تشکیل می‌دهند و کتاب حاضر می‌کوشد اطلاعاتی برای افراد درگیر با چنین کودکانی فراهم کند. فصل‌های اول و دوم اطلاعاتی پایه‌ای به مخاطب می‌دهند. البته در فصل اول افسانه‌ها و برداشت‌های نادرست در این‌باره آمده‌اند. فصل سوم به روندهای ارزیابی اختلال نقص توجه -بیش‌فعالی اختصاص یافته و در فصل‌های چهار و پنج چگونگی سرویس‌دهی به کودکان در مدارس مطرح شده‌است؛ اینکه چطور با سیستم آموزشی خاص هماهنگ شوند. این فصل معلمان را با تمام راه‌های درمان درگیر خواهد کرد. در فصل ششم نیز والدین و مشکلات آن‌ها در برخورد با کودک بیش‌فعال مورد بحث قرارمی‌گیرند. در فصل هفتم دربارۀ تجویز دارو، انواع تجویز، عوارض جانبی داروها و نقش مدارس در درمان با تجویز صحبت شده است. فصل هشتم به ارزیابی عملکرد رفتاری«FBA»و مراحل ارزیابی عملکرد آن اختصاص دارد. در فصل‌های بعد مداخلات رفتاری صحیح، روش‌های ساختاری خاص و دیدگاهی کلی از مداخلات خود تنظیمی ارائه شده‌اند. در فصل آخر نیز مهارت‌های ابقا و سازمان‌دهی در این باره آمده‌اند.

اختلال نقص توجه و بیش فعالی، در صورت درمان نشدن، بر کارکرد تحصیلی، زندگی اجتماعی و بازدهی حرفه‌ای کودک تأثیر می گذارد. این کتاب به سؤال هایی که بیماران مبتلا و اولیای آن ها در این‌باره داشته و دارند پاسخ می‌دهد. در بخش اول کتاب این اختلال توصیف می‌شود و نواحی تحت تأثیر مغز در این اختلال معرفی می‌شوند. در بخش دوم، علائم ابتلا و راه‌های تشخیص می‌آید. در بخش چهارم داروهای درمانی این اختلال معرفی و تشریح می‌شوند. در بخش چهارم تسهیلاتی که مدرسه باید برای چنین کودکانی فراهم کند و مشکلاتی که این مبتلایان با آن‌ها مواجه هستند شرح داده ‌می‌شوند. در بخش آخر نیز مسائل روانی اجتماعی این کودکان به بحث گذاشته می‌شوند.