ادبیات داستانی

کتاب «قصّه‌های تصویری از پروین اعتصامی»، اقتباسی از اشعار دیوان «پروین اعتصامی»، بانوی شاعر معاصر ایران است که دربردارندة داستان‌های آموزنده است. در کتاب «بگومگوی نخ و سوزن» آمده: روزگاری در خانه‌ای کوچک، در یک جعبة خیّاطی، نخ و سوزنی بودند که همیشه با هم دعوا می‌کردند. سوزن خیلی مغرور بود و به نخ می‌گفت که بدون او هم می‌تواند پارگی‌ها را بدوزد. هرچه نخ به او می‌گفت که امکان ندارد، سوزن قبول نمی‌کرد. تا اینکه یک روز نخ نقشه‌ای کشید و سوزن را متوجّه اشتباه خود کرد...

«پدرام» و «پیام» دو برادر هستند که پدرشان پس از گرفتن کارنامه تحصیلی و دیدن نمره‌های پایین‌شان تصمیم می‌گیرد آن‌ها را به خانه خاله «منیر»‌شان بفرستد، یک روز پدرام و پیام به همراه «حسین آقا» به بیرون از باغ خاله منیر می‌روند و مجبور می‌شوند با اتفاقی که برای حسین آقا شوهرِ خاله منیر رخ می‌دهد شبی را در تنگه‌ای به‌نام «تنگه سیاه‌گرگ»، صبح کنند. وقتی افسانه‌ها رنگ حقیقت به خود می‌گیرند دیگر جرئت و جسارت به تنهایی برای رویارویی با آن‌ها کافی نیست، با وجود این آیا اندوخته‌ها و تجربیات پدرام و پیام آن‌ها را از این مهلکه نجات می‌دهد؟

این کتاب دربردارنده پانزده داستان کوتاه با عنوان‌های «خانه مقوایی»، «تو چرا بازی نمی‌کنی کچل»، «گهواره خالی»، «گم‌شده»، و...، در ژانرهای مختلف است. داستان «مردی که از خواب آمد»، اشاره‌ای است به داستان اصحاب کهف و مردی که به همراه دوستانش و سگ باوفایشان از خوابی طولانی بیدار می‌شود و آن مرد برای تهیه نان به شهر می‌رود و... .

همه چیز برای روز دوچرخه‌سواری آماده است. روزی که در آن همه حیوانات جنگل آماده می‌شوند تا به یک دوچرخه‌سواری دسته‌جمعی بروند. تا سرِ تپه رکاب می‌زنند و آنجا خوراکی می‌خورند و بازمی‌گردند. همه حیوانات از این موضوع شاد هستند به‌جز روباه. روباه از اینکه هر سال این ماجرا دقیقاً تکرار می‌شود، راضی نیست. او دلش کمی هیجان می‌خواهد. روباه دوست دارد اوضاع متفاوت باشد به همین دلیل یک نقشه می‌کشد. نقشه‌ای که روز دوچرخه‌سواری را تغییر می‌دهد...

این کتاب با مضمون زندگی امام حسن عسکری (ع) و تلاش شیعیان ایشان برای اجرای رهنمودهای ایشان و سعی در تقرب به امام معصوم و درک حضرتش، نوشته شده است. داستان با محوریت جوانی به‌نام «هامون» و در ایران و شهرری آغاز می‌شود. هامون، پسر «عطارِ» مشهور ری است که امینِ امام حسن عسکری (ع) و هماهنگ‌کننده نمایندگان و امینان او در شهرهای مختلف ایران است. هامون به‌واسطه پدر با زندگی مخفیانه شیعیان امام زمانه خود آشنا می‌شود و شرح دلدادگی پدر به امام و نوع مواجهه او با ایشان و فرامین‌شان را فرامی‌گیرد. روزگار اما درنهایت او را راهی سامرا و کاخ خلیفه می‌کند تا به‌زعم خود بتواند به امام نزدیک‌تر باشد..‌‌. .

این کتاب چهار فصل دارد. نویسنده تلاش کرده است مخاطب علاوه بر چکونه بهتر درک‌کردن داستان، داستان‌نویسی را نیز بیاموزد.
در فصل نخست، مخاطب با موضوعاتی مانند تاریخچه داستان کوتاه، اولین زنان نویسنده و گنجینه‌های نثر فارسی آشنا می‌شود.
در فصل دوم مباحثی همچون اهمیت آرایه‌های ادبی، شیوه‌های هشت‌گانه شروع داستان کوتاه و نکات مهم ویرایشی توضیح داده شده‌اند.
در فصل سوم چند نویسنده معرفی و درباره داستان‌هایشان اطلاعاتی ذکر شده‌اند. سپس نامگذاری بر اثر و موضوع‌سازی مطرح شده‌اند. در فصل پایانی طرح‌نامه آفرینش داستان کوتاه و کتاب‌شناسی نیز ارائه شده‌اند.

داستان این کتاب، متنی شاعرانه دارد؛ توصیفات زیبا در وصف ناامیدی و امید و شرحی شاعرانه از عشق و شوق در برابر امر امام زمانه. داستان به روایتی از اصحاب امام کاظم (ع) اشاره دارد که در زمان حکومت برمکیان در ری حاضر به اطاعت و پرداخت مالیات به آنان نمی‌شود؛ تااینکه «یحیی بن خالد برمکی» بر مسند حکومت ری یکی از مطیعان امامان شیعه را می‌نشاند. این صحابه که فردی است از اهالی ری پس از پنج ماه سفر در مکه به دیدار امام کاظم (ع) مُشرّف و شرحی از داستان خود را بازگو می‌کند. امام نامه‌ای به وی می‌دهد که والی وقت با خواندن آن نه‌تنها مالیات وی را حذف، بلکه نیمی از دارایی خود را نیز به وی می‌بخشد... .

«پهلوان‌کچل» و اسبش «کری» از عروسک‌های اصلی خیمه‌شب‌بازی هستند. پهلوان‌کچل، قوی و جوانمرد است و به مردم فقیر و ناتوان کمک می‌کند. اسبش، کری، بازیگوش است و زبان انسان‌ها را می‌فهمد. مجموعه‌ی «قصه پهلوان‌کچل و اسبش کری»، براساس این دو شخصیتِ نمایش خیمه‌شب‌بازی، نوشته شده است. در داستان این کتاب، پهلوان‌کچل و کری در راه می‌رفتند، آن‌ها خیلی‌وقت بود به‌جایی نرسیده بودند که خیلی خطرناک باشد؛ تااینکه پهلوان‌کچل یک‌دفعه حفره‌ای را دید و... .

«پهلوان‌کچل» و اسبش «کری» از عروسک‌های اصلی خیمه‌شب‌بازی هستند. پهلوان‌کچل، قوی و جوانمرد است و به مردم فقیر و ناتوان کمک می‌کند. اسبش، کری، بازیگوش است و زبان انسان‌ها را می‌فهمد. مجموعه‌ی «قصه پهلوان‌کچل و اسبش کری»، براساس این دو شخصیتِ نمایش خیمه‌شب‌بازی، نوشته شده است. در داستان این کتاب، پهلوان‌کچل و «کری» زیر آسمان پرستاره خوابیده بودند که به یک‌باره یک سنگِ آسمانی را دیدند که سرگردان است و ممکن است که... .

«پهلوان‌کچل» و اسبش «کری» از عروسک‌های اصلی خیمه‌شب‌بازی هستند. پهلوان‌کچل، قوی و جوانمرد است و به مردم فقیر و ناتوان کمک می‌کند. اسبش، کری، بازیگوش است و زبان انسان‌ها را می‌فهمد. مجموعه‌ی «قصه پهلوان‌کچل و اسبش کری»، براساس این دو شخصیتِ نمایش خیمه‌شب‌بازی، نوشته شده است. داستان این کتاب درباره حرف‌ها و آرزوهایی است که پهلوان‌کچل در خواب می‌زند و اسبش کری به او می‌گوید که باید مردم را از خواب‌هایشان بیدار کنیم تا خواب‌های الکی‌پلکی نبینند و آرزوهای الکی نکنند... .