ارزش‌های اخلاقی

آقا موشه چنگال بزرگی را در راه‌آب پیدا می‌‏کند. آقا سگه می‏‌پرسد که این چنگال را برای چه می‎خواهی؟ موشه می‎گوید می‎خواهد با آن مانند یک قلاب از آب غذا بگیرد. آقا سگه از موش می‎خواهد تا چنگال را به او بدهد تا پشتش را بخاراند؛ اما آقای کلاغ فکر می‎کند چنگال پشت آقای سگ را زخمی می‌‏کند و از موش می‎خواهد تا چنگال را به او بدهد تا آن را در گنجه‌اش بگذارد. وقتی آن سه در حال دعوا بر سر چنگال هستند، صدای پای بچه‌گربه‎ای را می‎شنوند که سه تا پا دارد! آن‌ها تصمیم می‌‏گیرند کاری بکنند.

شتری به همراه دوستش، الاغ، بار نمکی را به جایی می‎بردند، الاغ به دلیل سنگینی بار، به شتر پیشنهاد کرد که در رودخانه بنشیند تا مقداری از نمک‌ها در آب حل شود و بارش سبک‌تر شود. شتر نپذیرفت؛ اما الاغ با راهنمایی خرگوشی که در همان حوالی با آن‌ها آشنا ‎شده بود، با بارش در آب ‎نشست و... . این داستان نکته مهمی را به کودکان یادآوری می‎کند و آن اینکه با تقلب کردن و زیرپا گذاشتن وجدان و صداقت کاری نمی‎توان به نتیجه مطلوب رسید!

بچه‎های «مَنزَکی‌ها»، حرف بزرگ‌ترها را گوش نمی‌کنند و تبدیل می‌شوند به آدم‎های قدکوتاه با دماغ‌های بزرگ، کله صاف و شکم‌های برآمده! آن‌ها روستایشان را ترک می‎کنند و به جنگلی در دوردست می‎روند. در نزدیکی جنگل، پیرمردی به نام «بابادانا» زندگی می‏‌کند که راه درست را به منزکی‌ها نشان می‎دهد. آن‎ها سعی می‎کنند ارزش‌های اخلاقی را یاد بگیرند؛ البته کار آسانی نیست. آن‌ها صرفه‌جویی، رعایت کردن حق همسایه و... را یاد می‎گیرند؛ اما زمستان سرد و سخت با خودش قحطی می‎آورد! آیا منزکی‎ها آماده مقابله با قحطی هستند؟

در این داستان کودکان نه‌تنها با آناتومی و فیزیولوژی قلب انسان آشنا می‌شوند، بلکه از جایگاه ویژه قلب در برقراری ارتباط و نیز ایجاد ویژگی‌هایی چون مهربانی، سخاوت، بخشش، تنها نبودن و... آگاهی می‌یابند.

این کتاب دل‌نوشته‌های یک طلبه است؛ طلبه‎ای با تجاربی مثل تجارب بقیه مردم و شامل مجموعه داستان‌هایی است که با لحن صمیمانه و بعضاً با چاشنی طنز نوشته شده است و هر کدام می‌توانند به عنوان یک درس، برای بهبود کیفیت درس خواندن و تقویت حافظه و تقویت مهارت های یادگیری و پژوهشی مورد استفاده قرار بگیرند. در داستان اول از سختی درس‌ها می‎گوید و از تکرار آن‌ها. در داستان بعدی از تلاشش برای ساختن خانه می‎گوید و ... .

اخلاق یکی از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای زندگی بشری است. انسان فقط در پرتو اخلاق صحیح است که به عنوان موجودی هدفمند، به آرمان‌های خود دست می‎یابد. از طرفی، از دیدگاه اسلام، خانواده محبوب‎ترین بنا و نیز کانون اخلاقی جامعه است. این کتاب دربردارنده عوامل مؤثر در اخلاق خانوادگی برای استحکام سلامت فرد و جامعه از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه است. در واقع، در این کتاب، ضمن بیان عوامل تأثیرگذار اخلاقیِ هر یک از اعضای خانواده نسبت به یکدیگر، مصادیق قرآنی و نهج‌البلاغه با عملکرد خانواده‌های امروزی نیز تطبیق داده شده است.

اشعار این کتاب درباره دختران کوچکی به نام‌های «عسل» و «غزل» و عروسک‎هایشان است. عسل و غزل، در کنار هم اتفاقات مرتبط با زندگی روزمره را در خانه و مدرسه تجربه می‏‌کنند و ارزش‎های پایدار و بدون مرز اخلاقی را می‎آموزند. کودکان پنج تا هشت سال در این اشعار، حس جاندارپنداری را درک می‏‌کنند و با خصایل نیک انسانی، مانند دوستی، بخشندگی و همدلی آشنا می‌‏شوند.

خوک اولین کسی است که از آمدن غریبه باخبر می‎شود. به نظر خوک، او یک موش صحرایی کثیف است و به نظر اردک، موش‌های صحرایی همه دزد هستند؛ اما قورباغه مطمئن نیست و سعی می‎کند حقیقت را کشف کند. شب‌هنگام قورباغه به نوری که می‎بیند، نزدیک می‌شود. موش کنار چادرش آتش روشن کرده و بوی غذای خوشمزه‌ای همه‌جا را پر کرده است. قورباغه احساس می‎کند همه‌چیز گرم و دوستانه است؛ اما خوک و اردک باور نمی‎کنند. آن‌ها نزد خرگوش صحرایی می‎روند و می‎خواهند که موش صحرایی از آنجا برود. نظر خرگوش چیست؟ او چه کار می‌کند؟

این کتاب حاوی پنج داستان کوتاه است. «پادشاه بدجنس»، «بره پشمالو و گرگ بی‌رحم» و «ماجرای شاهزاده و لک‌لک‌ها »، نام سه داستان از این مجموعه است. داستان آخر درباره پسر شاهزاده‌ای است که بسیار لوس و خودخواه بزرگ شده است. او هر روز کنار رودخانه می‎رود و لک‌لک‌ها را با سنگ می‎زند و تخمشان را به خانه می‌برد و می‎خورد. بعد از مدتی، دوستان او به دیدنش می‎آیند و پسر آن‌ها را برای دیدن لک‌لک‌ها به کنار رودخانه می‎برد؛ اما هیچ اثری از لک‌لک‌ها نیست! آن‌ها کجا رفته‌اند؟

«پریا» و «آریا» دوقلو هستند و بسیار شبیه، مانند سیبی که از وسط دو نیم شده باشد! آن‌ها با پدر و مادر و مادربزرگشان زندگی می‎کنند. پریا و آریا موقع بازی، همه‌جا را ریخت و پاش می‎کنند، اسباب‌بازی‌ها و کاغذها و مدادهایشان روی زمین می‌ریزد، طوری که پای مادر روی توپ کوچکی می‎رود که وسط اتاق افتاده است و زمین می‎خورد. پدر و مادر حسابی عصبانی هستند. در همین موقع، مادربزرگ پادرمیانی می‎کند و از بچه‌ها می‎خواهد که وسایلشان را جمع کنند تا او برایشان خوراکی‎های خوشمزه بخرد و قصه بگوید و... . داستان با ماجراهای مختلف پریا و آریا ادامه می‌یابد.