تاریخ معاصر

داستان درباره پسری به نام امیرحسین، نوجوانی اهل آبادان است که قبل از جنگ به همراه خانواده از آبادان به تهران مهاجرت کرده اند و ماجرای گم شدن برادر بزرگترش را در اواخر حکومت پهلوی تا ماجراهای رخ داده در سال های اول بمباران در تهران و آبادان را در قالب روایت اول شخص، یادداشت های روزانه و نامه های او به دختر عمه اش که به خارج از کشور مهاجرت کرده اند روایت می‌کند.

«ایمان»، پسر نوجوانی است که مثل تمام هم‌سن‌وسال‌های خودش در دهه‌ی60، ماجرا و شیطنت‌های نوجوانی را پشتِ‌سر می‌گذارد. او دو دوست صمیمی به‌نام «هادی» و «محسن» دارد که معروف به «سه‌تفنگدار» هستند. همه‌جا و همه‌وقت این سه دوست با هم هستند تا زمانی‌که حرف یک مسابقه پیش می‌آید. مسابقه سرود استانی در بین مدارس شهر برگزار می‌شود، که در آخر، گروه سرود برنده، به یک اردو به پادگان و مناطق جنگی می‌روند تا برای رزمندگان سرود را اجرا کنند. آقای «اسطیری»، معلم پرورشی، اعلام مسابقه می‌کند و مشکل از جایی پیش می‌آید که برای اجرای تک‌خوانی سرود، فقط یک نفر باید انتخاب شود... .

این کتاب، داستان زندگی و سرنوشت شیخ «فضل‌الله نوری» است. یکی از روحانیون شیعه که در زمان امضای فرمان مشروطیت معتقد بود این آیین با دین اسلام در تناقض است و باید مشروطۀ اسلامی در ایران حکم‌فرما شود؛ اما با او مخالفت کردند و بعد از دستگیری حکم اعدامش صادر شد.

آن‌ها که مباحث فکری و بحث‌های جدلی جامعه ایران در دهه‌های 1360 و 1370 را دنبال می‌کنند و با تقابل معروف فردیدی‌ها - سروشی‌ها یا به‌عبارت دیگر هایدگری‌ها - پوپری‌ها آشنا هستند، حتما با نام «محمد رجبی» (دوانی) آشنایی دارند. محمد رجبی یکی از مهم‌ترین شاگردان «احمد فردید» است که از جوانی و در دانشگاه محضر او و مهم‌ترین شاگرد بلافصل پیش از انقلابش «رضا داوری اردکانی» را درک کرده است. این کتاب، خاطرات محمد رجبی (دوانی) را از زمان تولد در سال 1328 تا سال 1355 دربرمی‌گیرد. کتاب بعد از مقدمه، از 57فصل تشکیل شده و آن‌طور که روی جلد آن نشان می‌دهد، به نظر، جلد اول، خاطرات مؤلف است و چنانکه محمد رجبی در مقدمه نوشته این متن به زمان آزادی سومین‌بار دستگیری او در شهریورماه سال 1355 ختم می‌شود.

مجموعه‌ی هفت جلدی «یادداشت‌های امیر اسدالله علم» یکی از کتاب‌های مهم تاریخ معاصر ماست. کتابی که شرح خاطرات وزیر دربار محمدرضا پهلوی طی سال‌های 1346 تا 1356 است. نویسنده در این کتاب با اتکا بر مستندات تاریخی در کتاب «یادداشت‌های علم» به بررسی وضعیت دوران پهلوی و مقابله با تطهیر آن پرداخته است و سعی کرده تا مخاطب را نسبت به تأثیر عمیق و ناخودآگاه مطالب تاریخی خلاف واقع، مصون نگه دارد.

این کتاب زندگی‌نامه رضاخان، قبل از به حکومت رسیدن و تبدیل‌شدن به رضاشاه، را روایت میکند. از موضوعاتی که نویسنده بر آن تاکید کرده است نقش و نفوذ دولت انگلستان در امور داخلی ایران، انجام کودتای 1299، براندازی حکومت قاجار و به قدرت رساندن رضاخان و تأسیس حکومت پهلوی هستند.
این کتاب تنها درباره دوره اول زندگی رضاخان، تولد تا کودتای 1299، توضیحاتی ارائه کرده است.

این کتاب در دو بخش افرادی را که از حکومت پهلوی دفاع می‌کنند، تحلیل و سپس آن‌ها را نقد می‌کند. بخش اول با مروری جریان‌شناسانه بر تحولات قبل و بعد از انقلاب، شرایط مردم و کشور قبل از سال 57 و انگیزه دوست‌داران پهلوی بابت دفاع از این سلسله را مطالعه می‌کند. در بخش دوم ادعای طرفداران حکومت پهلوی درباره ماهیت کودتای سوم اسفند و دولت رضاشاه که با کمک انگلیسی‌ها روی کار آمد را بررسی و ارائه می‌کند.

بخش عمده این کتاب حاصل نشست‌های تخصصی «مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی» است که سال 1399 برگزار شد. این کتاب سعی دارد نقش و نفوذ انگلستان در پشت پرده سیاست ایران و وقوع کودتای 1299 را تحلیل کند.
در انتهای کتاب، تصاویری از اسناد مهم و چهره‌ افراد تأثیرگذار در این کودتا ارائه شده‌است.

یکی از راه‌های شناخت دوره پهلوی اول، تقابل شخصیت مبارز، مردمی، پاک‌دست و مجتهد؛ یعنی «آیت‌الله سیدحسن طباطبایی زواره»، مشهور به «مدرس» با رضاشاه و چرایی این تقابل است که نویسنده در این کتاب به آن پرداخته است.

شرح سرگذشت امام موسی صدر از جملۀ خواندنی‌ترین سرگذشت‌های تاریخی اسلامی است. در این کتاب فعالیت‌های امام موسی صدر در سال‌های 1975، 1976، 1977،1978 به تفکیک بررسی و تشریح می‌شوند؛ از ابتدای فعالیت ایشان در زمان جنگ داخلی لبنان تا ماجرای ربوده‌شدن او. در انتها نیز اسناد قضایی و امنیتی پروندۀ ربود‌شدن ایشان ارائه‌شده‌اند. پیوست‌های کتاب نیز شامل متن منشور جنبش امل، مصوبات کنفرانس ریاض و چندین سند مشابه است.