سرگذشتنامه

زیست شناسی از نخستین علوم مورد توجه بشر است. موفقیتهای بشر در تکثیر و پرورش گیاهان و تغییراتی که در نژاد دامها داده است، از توجه او به زیست‌شناسی و علم وراثت یا ژنتیک حکایت دارد. نویسنده در این جلد از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" زندگی دانشمندی به نام "گرگور مندل" و کارهای علمی را در زمینۀ ژنتیک بررسی کرده است. این دانشمند روی بوته‌های نخود فرنگی تحقیقاتی انجام داد و توانست "اصول وراثت" را کشف کند. او با آزمایش‌های بیشتر متوجه شد که هر صفت ارثی به دو عامل وابسته است که فرزندان یکی از آن‌ها را از پدر و دیگری را از مادر می‌گیرند.

این کتاب که جلد سیزدهم از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" است، به سرگذشت "ابوعلی سینا" و فعالیتهای او در قالب اختراعات و اکتشافات اختصاص دارد. تولد یک نابغه، مهاجرت به بخارا، اوضاع جهان اسلام و اروپا، یک درمان شگفت‌انگیز، ترک بخارا، سلطان محمود غزنوی در جست‌وجوی ابوعلی سینا، ورود به ری، شاهزادۀ بیمار، یک خوشه انگور و آثار علمی او، از بخش‌های این کتاب است.

نشر خبر اختراع «ژلۀ انفجاری» توسط "آلفرد نوبل"، انقلابی در زمینۀ مواد منفجره ایجاد کرد و سیل درخواست‌های خرید به سوی آلفرد سرازیر شد. ژلۀ انفجاری مزیتهای فراوانی داشت؛ از جمله اینکه نه تنها عامل تکامل نمونههای قبلی مواد منفجره بود بلکه ارزانتر تمام میشد، حمل و نقل آن ساده تربود و انعطاف لازم برای بسته‌بندی به نحو دلخواه را داشت . نویسنده در این کتاب از آغاز زندگی آلفرد نوبل، پدر دینامیت را تا کشف دینامیت و تکامل آن، ساخت فشنگ تا وصیت‌نامه و توقف در آخرین ایستگاه زندگی تشریح کرده است.

دانشمندان و بزرگان علم در بعضی دوره‌های تاریخی با اختراعات خود عامل پیشرفت‌های فراوانی بوده‌اند. مجموعۀ «همراه با علم، همگام با دانشمندان» با نثری ساده و روان مهم‌ترین زوایای زندگی دانشمندان و فعالیت‌هایی را که در قالب اختراع، اکتشاف و نظریه ارائه داده‌اند، مطرح می‌کند. در این جلد که شانزدهمین کتاب است، لویی بریل، مخترع خط بریل، معرفی می‌شود. لویی در کودکی نابینا می‌شود و همین انگیزه‌ای می‌شود برای اختراع خط مخصوص نابینایان.

"خوارزمی" دانشمند ایرانی، در زمینۀ نجوم، ریاضی و جغرافیا کارهای تأثیرگذاری انجام داده و گامهای بلندی برداشته است. او در طول زندگی‌اش تلاش کرد، قدر و منزلت دانشمندان هم‌عصر و قبل از خودش را به مردم بشناساند. اصلاح نظرات بعضی از دانشمندان و آثار پژوهشی به جامانده از آنان، اقدام دیگری است که‌او با دلیل و منطق انجام داده است. در این کتاب، علاوه بر این مطالب، مواردی چون نقش ایرانیان در خلافت عباسی، درخشش خوارزمی در بغداد، مذهبی خوارزمی، مشهورترین ریاضی‌دانان و سیمای زمین در علم جغرافیا بررسی شده است.

روزها و سال‌ها یکی پس از دیگری می‌گذشت و "مارکُونی" از تلاش برای فرستادن امواج رادیویی به نقاط مختلف اروپا و جهان دست برنمیداشت. او می‌خواست شبکۀ رادیویی را به همه جای جهان برساند تا مردم از مزایای آن استفاده کنند. سرانجام، زحمات مارکُونی نتیجه داد و او هم در فهرست دانشمندان بزرگ قرار گرفت. مارکُونی به پاس همۀ کوشش‌هایش برای اختراع رادیو، "جایزۀ نوبل" را دریافت کرد و به عنوان "پدر رادیو" شناخته شد. همان‌طور که گفته شد، کتاب دربارۀ مارکُونی، زندگی و کارهای مهم اوست.

"بنجامین فرانکلین"، دانشمند و سیاست‌مدار آمریکایی، علاوه بر فعالیت در دنیای سیاست، در زمینۀ علمی نیز موفقیتهای شایانی به دست آورد. او در موضوع انتقال نیروی الکتریسیته از رعدوبرق به زمین، مطالعات و تحقیقات گسترده‌ای انجام داد. همچنین، برای تدوین اعلامیۀ استقلال آمریکا، نوشتن قانون اساسی آن کشور و امضای عهدنامۀ صلح با انگلیسی‌ها بسیار تلاش کرده ودراین زمینه ها تأثیرگذار بوده است. وی به کتاب و مطالعه علاقۀ زیادی داشت و همین امر باعث پیشرفت او شد. کتاب سرگذشت بنجامین فرانکلین و شرح کارهای او در حوزۀ علم و سیاست است.

این کتاب که جلد بیست‌ویکم از مجموعۀ "همراه با علم، همگام با دانشمندان" است، زوایای زندگی "کوپرنیک"، »پدر علم ستارهشناسی« و فعالیت‌هایش در قالب اختراعات، اکتشافات و نظریه‌پردازی را آشکار می‌سازد. در بخشی از این کتاب آمده است: "کوپرنیک در شهر بولونیا یک غریبه بود و جایی را نمی‌شناخت. او بسیار زحمت‌کش و اهل مطالعه و تحقیق بود. همین عامل باعث شد تا بنیان‌های استواری در دانش اخترشناسی در وجودش شکل بگیرد. وی با استفاده از محاسبات و روشهای علمی دقیق، کارش را در دانش اخترشناسی پی گرفت و ثابت کرد که سیاره‌ها به دور خورشید می‌چرخند."

"آلبرت انیشتین" یک دانشمند نابغه بود. او نظریه‌های جدیدی دربارۀ زمان و فضا و عملکرد جهان مطرح کرد. ایده‌های انیشتین باعث شهرت او شد و نظر مردم را دربارۀ جهان تغییر داد. این ایده‌ها و نظریه‌ها همچنین علوم جدیدی را به وجود آورد که از جملۀ آن‌ها "فیزیک کوانتوم" است. از فیزیک کوانتوم برای ساختن تلویزیون و کامپیوتر استفاده شده است. این کتاب از تولد تا مرگ انیشتین را با تصاویری واقعی از او وزندگی‌اش و شرح داده است.

اختراعات و اکتشافات دانشمندان آرامش و رفاه را برای مردم جهان به ارمغان آورده است. کتاب پیش رو از مجموعۀ «همراه با علم، همگام با دانشمندان» با نثری ساده و روان می‌کوشد مهم‌ترین زوایای زندگی دانشمندان و فعالیت‌هایی را که در قالب اختراع، اکتشاف و نظریه ارائه‌داده‌اند مطرح کند. در این جلد، زندگی ماری‌کوری از تولد تا مدرسه‌ رفتن، ورود به دانشگاه سوربن پاریس، فارغ‌التحصیلی در رشتۀ فیزیک، کشف پلونیم، دریافت جایزۀ نوبل، افتتاح انستیتو رادیواکتیو ورشو، و پایان زندگی و مرگ این بانوی دانشمند به طور مختصر شرح‌داده ‌شده است.