علوم تربیتی

دقت و تمرکز مهارتی یادگرفتنی است و می‌توان با برنامه‌هایی علمی و منسجم آن را افزایش داد. کتاب حاضر شامل تمرین‌های دیداری، شنیداری و حرکتی برای افزایش دقت و تمرکز کودکان 8 تا 12 ساله است. فعالیت‌ها در 15 گام ارائه شده‌اند که با همراهی والدین یا مربیان و ارزیابی فعالیت فراگیرندگان صورت می گیرند. هر گام تمرین‌هایی از هر جنبۀ مهارتی، شنیداری و حرکتی را دربرمی گیرد.

افزایش آگاهی والدین در خصوص ارزشیابی توصیفی، هدفی است که در این کتاب دنبال می‌شود. در فصل اول کتاب بحث چرایی نظام ارزشیابی کیفی-توصیفی و حذف نمره و رقابت مطرح می‌شود. چیستی این شیوۀ ارزشیابی و جایگزینی یادگیری عمیق با یادگیری سطحی در فصل دوم بحث می‌شود و در فصل سوم از ابزارها و تنوع آن‌ها، تعریف آزمون عملکردی، انواع بازخورد، بایدها و نبایدهای والدین، پوشۀ کار و کارنامه توصیفی سخن می‌رود. مطالب در حد جمله‌هایی کوتاه و با تصویرگری‌های مرتبط عرضه شده‌اند.

کتاب پیش رو می‌کوشد به مخاطب بیاموزد چگونه طرح درس بنویسد. فصل‌های اول کتاب، کلیات مربوط به طرح درس و تدریس را ارائه داده‌است. فصل 3 به بررسی ساختار طرح درس اختصاص دارد. نحوۀ نوشتن اهداف طرح درس در فصل 4 آمده‌است. فصل پنجم کتاب به سازمان‌دهی محتوا مربوط می شود. انتخاب روش‌های تدریس متناسب با اهداف یادگیری و تولید مواد کمک آموزشی در فصل7 و سنجش آموخته‌ها در فصل 8 به بحث گذاشته‌ شده‌است. نمونه‌هایی از طرح درس‌های نوشته‌شدۀ معلمان در فصل 9 آمده و فصل آخر کتاب نیز دوسویه، غیرمکتوب و مجازی است.

شناسایی کودکان تیزهوش و مستعد به الگویی صحیح و معتبر نیاز درد. مدل افتراقی گانیه، که در این کتاب تشریح شده است، برای حل مشکل شناسایی تیزهوشان، رهیافت مناسبی تلقی می‌شود. کتاب ابتدا به شناخت تیزهوشی می‌پردازد. شناسایی دانش آموزان تیزهوش و رشد عاطفی و اجتماعی آنان در مرحلۀ بعدی قرار دارد. تشخیص کم‌آموزی در تیزهوشان، برنامۀ درسی متفاوت و گروه‌بندی متفاوت دانش‌آموزان تیزهوش نیز دیگر بخش‌های کتاب هستند.

در سنجش برای یادگیری بر مشارکت مشترک معلم و دانش‌آموز در نوشتن اهداف یادگیری، اجرای ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات و تهیه و ارائۀ بازخورد به منظور اصلاح، بهبود یا ارتقای عملکرد تحصیلی تأکید می‌شود. کتاب حاضر کوشیده است مفروضات، اصول، باورها و مراحل تدوین تا اجرای سنجش برای یادگیری، به صورت علمی و با ارائۀ نمونه‌های عملی و کاربردی در کلاس، برای دانش‌افزایی و مهارت افزایی معلمان معرفی شوند.

کتاب با ذکر خاطره‌ای از بازدید نویسنده از مدرسۀ دوران کودکی خود آغاز می‌شود. در نتیجۀ آن، نویسنده مسائل عمدۀ آموزش و پرورش را بررسی و شاخص‌های آموزش کیفی و نقش معلمان را در این میان واکاوی می‌کند. در نهایت، راهکارهایی عملی برای دستیابی به آموزش کیفی که در واقع مهم‌ترین چالش نظام آموزشی ایران است ارائه می‌دهد.

دانستن تفاوت‌های پسران با دختران به والدین و مربیان کمک می‌کند چگونگی برخورد با هر دسته را بهتر درک کنند. نویسندۀ کتاب حاضر کوشیده‌است ضمن تأکید بر تفاوت‌های میان تربیت و آموزش پسران، موانع پیشرفت پسران در دوران قبل از مدرسه، اوایل مدرسه و حین مدرسه را بررسی کند. این کتاب نه تنها به جنبه‌هایی در ارتقای سطح آموزشی پسران اشاه‌کرده است، بلکه به لحاظ پرورشی به جنبۀ رشد هیجانی- اجتماعی پسران نیز می‌پردازد.

روش تدریس مجموعه‌ای از اصول، روندها و روش‌هایی است که معلمان برای رسیدن دانش‌آموزان به یادگیری مطلوب به‌کار می‌گیرند. کتاب حاضر در شرح این موضوع، ابتدا مفهوم یادگیری و تدریس را توضیح می‌دهد. سپس روش‌های تدریس مستقیم، روش‌های دانش‌آموز محور، تدریس مؤثر، ارزیابی یادگیری و موضوع فاصله بین تحقیق و عمل را بررسی می‌کند. راهنماهای کوتاهی با استفاده آسان و شامل اصول و مبانی موضوع، همراه با معرفی دیگر منابع اطلاعاتی، در اختیار معلم قرار می‌گیرد تا نقش مؤثر خویش را در فرایند یادگیری بشناسد.

بازی یکی از راه‌های رشد خلاقیت و هوش کودک است و بازی‌های دیجیتالی نمونه‌ای از بازی‌های امروزی هستند. نویسنده در این کتاب که خلاصه‌ای است از کتاب اصلی، دربارۀ رابطۀ بین بازی‌های ویدیویی و خلاقیت، خلاقیت مضر، رفتارهای ضد اجتماعی، تقلب، حل مسئلۀ خلاق به وسیلۀ تقلب، و نیز مواردی «مثل فرصت‌ها و چالش‌ها در ارزیابی و تأیید خلاقیت بازی، و آموزش خلاقیت آموزگاران طراح بازی‌های یادگیری» نکاتی مطرح می‌کند.

سنجش و ارزشیابی آموزشی از جمله عناصر مهم کلاس‌های درس محسوب می‌شود. کتاب پیش رو در بستر روش سنجش عملکرد، ضمن ارائۀ بحث‌های نظری، راهکارهایی عملی ارائه کرده و مثال‌هایی متنوع از دورۀ دبستان تا دبیرستان و در موضوعات متفاوت آورده است. تقسیم بندی نوینی از سنجش‌های عملکرد و طراحی نظام نمره‌گذاری جدیدی به نام راهنمای توصیف عملکرد، از جمله ویژگی‌های آن است. مثال‌هایی عملیاتی از سنجش تکوینی جاسازی‌شده در فرایند تدریس و یادگیری نیز در کتاب آمده‌اند.